Msalaba

Msalaba ni ishara inayotokana na mistari miwili kukutana katikati yake.

Msalaba wa Kigiriki juu ya Msalaba wa Mt. Andrea.

Hiyo ni mojawapo kati ya ishara maarufu na ya zamani zaidi duniani kote, katika sanaa, utamaduni na dini, hasa Ukristo unaoheshimu kama ukumbusho wa kifodini cha mwanzilishi wake, Yesu Kristo, aliyekufa kwa njia ya usulubisho.

Msalaba ulikwishatumiwa na Wakristo wa kale sana. Mwanzoni mwa karne ya 3 Tertullianus, katika kitabu "De Corona", alisema kwamba walikuwa na desturi ya kujifanyia ishara hiyo katika paji la uso.

Lakini alama ya msalaba au za kufanana na msalaba zinapatikana pia katika tamaduni mbalimbali tangu kale bila uhusiano wowote na Ukristo.

Misalaba iliyotumiwa kwa adhabu ya kifo iliweza kuwa na maumbo mbalimbali, hata kuwa ubao mmoja tu bila mikono ya kando.

Misalaba mbalimbali

Picha	Jina la Msalaba	Maelezo
	Msalaba wa Misri ya Kale	Ankh au msalaba wa Misri; ni ishara kutoka utamaduni wa Misri ya Kale na ni ya kale zaidi kuliko msalaba wa Kikristo. Kwa Wamisri ilikuwa ishara ya uhai na uzao. Baadaye ilitumiwa pia katika sanaa ya Wakristo. Unajulikana pia kwa jina la Kilatini crux ansata ("msalaba wenye mikono").
	Msalaba wa Kikristo	Umbo hili linajulikana pia kama msalaba wa Kilatini. Ni ishara itumiwayo na Wakristo wengi kama kumbukumbu ya Yesu Kristo na kifo chake kwa njia ya usulubisho na pia ufufuko wake.
	Msalaba wa Jua , Msalaba wa Kibulgaria	Huu ni ishara ya kale kabisa inayopatikana tangu zamani za zama za mawe. Unaaminika kumaanisha jua. Katika sanaa ya Kikristo ulipatikana hasa Bulgaria kama ishara ya Kanisa la Bulgaria. Siku za nyuma imetumiwa pia na Wapagani wa kisasa.
	Msalaba wa Kikelti	Unapatikana katika sanaa ya Wakristo Wakelti hasa Eire na pia katika sehemu kadhaa za kisiwa cha Britania kama msalaba juu ya makaburi na katika makanisa.
	Msalaba wa Canterbury	Unapatikana hasa katika makanisa ya Kianglikana.
	Msulubiwa	Ni msalaba wenye sanamu ya mwili wa Yesu juu yake.
	Msalaba wa Kiserbia (Msalaba wenye herufi nne kandokando)	Unatokana na bendera ya Konstantino Mkuu na kupatikana katika sarafu za Bizanti kuanzia karne ya 6. Kuanzia Karne za kati umetumiwa na nchi ya Serbia na Kanisa lake la Kiorthodoksi. Hadi leo ni kitambulisho cha taifa hilo.
	Msalaba wa Mt. Floriano	Unatumiwa na zimamoto kutokana na msimamizi wao Floriani. Unafanana na ule wa Malta isipokuwa ncha za mikono yake ni za mviringo.
	Msalaba wa Mashariki	Unatumika katika Makanisa ya Kiorthodoksi. Mkono wa kushoto unainuka, kutokana na dhana ya kuwa ndio upande wa mhalifu aliyetubu msalabani karibu na Yesu: hivyo unamaanisha ushindi wa wema dhidi yas ubaya. Herufi IC XC (C inasomeka S) ni za kawaida katika Ukristo wa Mashariki zikiwa na maana ya jina la Yesu, kwa Kigiriki Ιησούς Χριστός, Iesus Khristos.
	Msalaba wa Mt. Birgita	Msalaba huu unapatikana kote nchini Ireland. Inasemekana Brigit (au Brigid, Brìghde, Brìde na Bríde) alikuwa mungu jike wa moto katika dini ya Waselti kabla ya Ukristo kuenea.
	Chi-Rho	Ishara ya Konstantino Mkuu, Chi-Rho inatokana na herufi mbili ya alfabeti ya Kigiriki.
	Msalaba wa Lorraine	Unatumika katika ngao ya Lorraine, Ufaransa. Inasemekana ulikuwa kwanza ishara ya Yoana wa Arc, msichana aliyeongoza mapigano dhidi ya Waingereza waliovamia nchi yake.
	Msalaba wa Kimaria	Ukiwemo katika ngao ya Papa Yohane Paulo II, unasisitiza heshima ya Wakatoliki kwa Bikira Maria aliyesimama chini ya msalaba wa Mwanae huko Golgota.
	Msalaba wa Kaskazini	Unatumika katika bendera za nchi za Skandinavia kama ishara ya Ukristo; nchi asili ni Denmark.
	Msalaba wa Occitania	Ukitokana na ngao ya mtawala wa Toulouse, Ufaransa, umekuwa ishara ya Ufaransa Kusini nzima.
	Msalaba wa Kipapa	Mbao tatu zinazokatisha mhimili wa msalaba zinamaanisha mamlaka ya Papa kama Askofu wa Roma, Patriarki wa Magharibi na mwandamizi wa Mtume Petro, mkuu wa Mitume wa Yesu.
	Msalaba wa Kipatriarki	Mbao mbili zinazokatisha mhimili wa msalaba zinamaanisha mamlaka ya askofu mkuu na Patriarki katika Makanisa ya Kiorthodoksi.
	Msalaba wa Kipresbiteri	Unatumiwa na madhehebu ya Wakalvini.
	Msalaba Mwekundu	Unatumika katika sehemu kubwa ya dunia kumaanisha shughuli za kitabibu.
	Msalaba wa Sadaka	Msalaba wa Kilatini ukiwa na upanga juu yake, ncha yake ikielekea chini, unatumika katika shamba la Mungu la askari wa Jumuia ya Madola waliouawa vitani.
	Msalaba wa Salem	Unachukuliwa pengine mbele ya Papa, ukiwa na ubao mmoja kuliko msalaba wa Kipatriarki, lakini upande wa chini, si wa juu kama katika msalaba wa Kipapa.
	Msalaba wa Georgia	Unatumika nchini Georgia kama bendera ya taifa.
	Msalaba wa Shada, Msalaba wa Mt. Nino	Unajulikana pia kama "Msalaba wa mzabibu"; inasemekana ulitumiwa kwanza na Mt. Nino, mwanamke wa karne ya 4 aliyeingiza Georgia katika Ukristo. Ni ishara ya Kanisa la Kiorthodoksi la Georgia.
	Msalaba wa Nasrani Menorah Msalaba wa Mt. Thoma	Unasemekana kutumiwa kwanza na Mtume Thoma, aliyeeneza Ukristo hadi India, na unatumiwa na Kanisa Katoliki la Kisiria la Malabar kama ishara yake, pamoja na kwamba inaheshimiwa na Wakristo wote wa Mashariki wa nchi hiyo.[1]
	Msalaba wa Mt. Andrea	Unapatikana katika bendera ya Scotland na kuitwa kwa Kilatini crux decussata. Inasemekana Mtume Andrea aliuacha juu ya msalaba wa namna hiyo.
	Msalaba wa Mt. Joji	Unatumika katika bendera ya Uingereza.
	Msalaba wa Mt. Petro, Msalaba uliopinduliwa	Unaitwa kwa jina la Mtume Petro kutokana na mapokeo ya kwamba alitaka kusulubiwa kichwa chini, miguu juu. Siku hizi unatumiwa na wafuasi wa dini ya Shetani kama ishara ya kumpinga Kristo.
	Msalaba wa Tau, crux commissa	Unajulikana pia kama msalaba wa Antony Abati, kwa hiyo pia kama Msalaba wa Misri; unakosa upande wa juu ya msalaba, hivyo ni kama herufi T. Fransisko wa Asizi aliutumia kama saini.
	Msalaba wa Wezi	Una sura ya msalaba uliotumika zamani kuua wezi ukifanana kama herufi Y.
	Msalaba wa Baharia	Unafanana na nanga, hivyo unatumiwa na mabaharia. Unaitwa pia kwa jina la Papa Klementi I kutokana na namna alivyouawa kwa ajili ya imani yake.
	Msalaba wa Shirika la Kristo	Umekuwa kitambulisho cha Ureno, kutokana na shirika la zamani la nchi hiyo lililoitwa Shirika la Kristo.
	Mikono ya Mungu	Ni ishara iliyotumiwa katika Ulaya ya Kati kabla Ukristo haujaingia.
	Swastika	Ni msalaba ambao mbao zake zinalingana kwa ukubwa, halafu zina matawi 4 ya ziada kuelekea kulia au kushoto. Ulitumika tayari katika Zama za mawe na mpaka leo hasa nchini India na katika dini zilizotokea huko. Ulitumiwa pia na Adolf Hitler, na tangu hapo unachukiwa na wengi.
	Fuvu la Kichwa na Mifupa	Si msalaba, ila ni ishara iliyowekwa mara nyingi upande wa chini wa msalaba.

Katika bendera

Bendera nyingi zinabeba ishara ya msalaba.

Bendera za nchi huru zenye msalaba

• 
  Bendera ya Burundi
• 
  Bendera ya Denmark
• 
  Bendera ya Dominica
• 
  Bendera ya Dominican Republic
• 
  Bendera ya Finland
• 
  Bendera ya Georgia
• 
  Bendera ya Greece
• 
  Bendera ya Iceland
• 
  Bendera ya Jamaica
• 
  Bendera ya Malta
• 
  Bendera ya Portugal
• 
  Bendera ya Norway
• 
  Bendera ya Serbia
• 
  Bendera ya Slovakia
• 
  Bendera ya Sweden
• 
  Bendera ya Switzerland
• 
  Bendera ya Tonga
• 
  Bendera ya United Kingdom

Bendera nyingine zenye msalaba

• 
  Bendera ya Scotland and San Andres
• 
  Bendera ya Quebec
• 
  Bendera ya Red Cross
• 
  Bendera ya Jeshi la Baharini, Italia
• 
  Bendera ya Wanajeshi Carabinieri, Italia
• 
  Bendera ya Madeira Autonomous Region
• 
  Bendera ya kale ya Portugal (1095)
• 
  Msalaba wa Kusini unapatikana katika bendera mbalimbali

Tanbihi

1. Nasrani.net

Marejeo

• Chevalier, Jean (1997). "The Penguin Dictionary of Symbols". Penguin ISBN 0-14-051254-3
• Koch, Rudolf (1955). The Book of Signs. Dover, NY. ISBN 0-486-20162-7.
• Drury, Nevill (1985). Dictionary of Mysticism and the Occult. Harper & Row ISBN 0-06-062093-5
• Webber, F. R. (1927, rev 1938). Church Symbolism: an explanation of the more important symbols of the Old and New Testament, the primitive, the mediaeval and the modern church. Cleveland, OH. OCLC 236708.

Viungo vya nje

• The Christian Cross of Jesus Christ: Symbols of Christianity, Images, Designs and representations of it as objects of devotion Ilihifadhiwa 7 Mei 2010 kwenye Wayback Machine.
• Seiyaku.com, all Crosses
• Lutheransonline.com Ilihifadhiwa 7 Agosti 2008 kwenye Wayback Machine., variations of Crosses - images and Mmeanings
• Nasrani.net, Indian Cross
• Freetattoodesigns.org Ilihifadhiwa 16 Juni 2010 kwenye Wayback Machine., The Cross in Tattoo Art

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Msalaba