From Wikipedia, the free encyclopedia
Républik Céko (Cekia; basa Céko: Česká republika, Česko déngé ) mangrupa hiji nagara di Éropa Tengah nu diwangun saenggeus bubarna nagara Cékoslowakia. Nagara ieu tepung wates jeung Jérman di kulon jeung kalér, Polandia di kalér, Slowakia di tenggara, jeung Austria di kidul.
| Česká republika Républik Céko |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Motto "Pravda vítězí" (basa Céko) "Kabeneran nu meunang" |
||||||
| Lagu Kde domov můj? (Céko) "Di mana imah abdi?" |
||||||
 Lokasi Céko (héjo kolot) – di buana Éropa (héjo & kulawu kolot) |
||||||
| Ibu kota (jeung kota panggedéna) | Praha | |||||
| Basa | Resmi: Céko, Slovak[1] Minoritas: Bulgaria, Kroasia, Jérman, Yunani, Hungaria, Polandia, Romani, Rusia, Rusyn, Sérbia, jeung Ukraina[2] |
|||||
| Grup étnis (2001) | 90,5% Céko, 3,7% Moravia, 1,9% Slovak, 3,9% nu lian jeung nu teu kaspésifikasi[3] |
|||||
| Démonim | Czech | |||||
| Pamaréntah | Républik parleménter | |||||
| - | Présidén | Miloš Zeman | ||||
| - | Perdana Mentri | Petr Fiala | ||||
| Pawangunan | ||||||
| - | Kapangéranan Bohémia | c. 870 | ||||
| - | Karajaan Bohémia | 1198 | ||||
| - | Cékoslovakia | 28 Oktober 1918 | ||||
| - | Républik Céko | 1 Januari 1993 | ||||
| Asup ka Uni Éropa |
1 Méi 2004 | |||||
| - | Cai (%) | 2.12 (as of 2020)[4] | ||||
| Populasi | ||||||
| - | Perkiraan 2021 | Citakan:DecreaseNeutral 10,701,777[5] (86th) | ||||
| - | Sénsus 2011 | 10,436,560[6] | ||||
| GDP (PPP) | Perkiraan 2020 | |||||
| - | Total |  $432.346 billion[7] (36th) |
||||
| - | Per kapita | $40,585[7] (34th) |
||||
| GDP (nominal) | Perkiraan 2020 | |||||
| - | Total | $261.732 billion[7] (36th) |
||||
| - | Per kapita | $24,569[7] (37th) |
||||
| Gini? (2019) | 24.0 (5th) | |||||
| HDI (2019) | 0.900 (27th) | |||||
| Mata uang | Koruna Céko (CZK) |
|||||
| Zona wanci | CET (UTC+1) | |||||
| - | Usum panas (DST) | CEST (UTC+2) | ||||
| TLD Internét | .cz³ | |||||
| Kode telepon | ++4204 | |||||
| 1 | 30 Juni 2010 (See Population changes). | |||||
| 2 | Tingkat dumasar kana data IMF 2009 | |||||
| 3 | Ogé .eu, bareng jeung nagara anggota Uni Eropa nu lian. | |||||
| 4 | Ngagunakeun kode 42 bareng Slovakia nepi ka 1997. ^ a. Panarosan rétorika hartina "Lemah éta di mana rorompok kuring aya". |
|||||
Di nagara ieu aya Sudetenland, di mana baheula aya séké bangsa Jérman, tapi saenggeus Perang Dunya II, kalobaannana didéportasi sanajan masih loba urang Céko nu mibanda nami Jérman.
Taneuh Céko muncul dina ahir abad ka-9 wanci dihijian ku Přemyslids. Karajaan Bohémia nu ngawasaanna, tapi konflik kaagamaan kawas Perang Hussit abad ka-15 jeung Perang Tilu Puluh Taun abad ka-17 ngaruksak. Teras wewengkon ieu aya dina pangaruh Habsburg jeung mangrupa bagian Austria-Hongaria.
Saenggeus labuhna nagara éta dina Perang Dunya I, Céko jeung tatanggina Slowakia ngagabung jeung ngawangun républik merdéka Cékoslowakia dina 1918. Négara anyar ieu boga étnis Jérman minoritas nu loba, nu nuju ka bubarna Cékoslowakia wanci Jérman sukses nganéksasi minoritas éta liwat Pasatujuan Munchen dina 1938, jeung Slowakia miboga otonomi nu leuwih gedé, jeung nagara dinamian "Céko-Slowakia". Slowakia salajengna misah deui dina 1939 jeung sisa nagara Céko ieu dikawasaan ku Jérman.
Saenggeus Perang Dunya II, Cékoslowakia labuh kana pangaruh Uni Soviét. Dina 1968, hiji invasi ku pasukan Pakta Warsawa ngahiran usaha pamingpin nagara ieu pikeun ngaliberalkeun partéy nu keur maréntah jeung nyieun "sosialisme jeung hiji paroman manusa" dina Usum Semi Praha. Dina 1989, Cékoslowakia mibanda kabébasan liwat Révolusi Kacébong. Dina 1 Januari 1993, nagara ieu meupeus kana dua nagara, Républik Céko jeung Républik Slowakia nu merdéka.
Céko ngagabung kana NATO dina 1999 jeung Uni Éropa dina 2004.
Dumasar kana konstitusi, Républik Céko mangrupa hiji nagara démokrasi parleménter nu pupuhu nagarana hiji présidén nu dipilih ku parlemén pikeun masa jabat 5 taun. Présidén mibanda hak véto dina législasi, hak imunitas, jeung bisa ngabubarkeun parlemén dina kaayaan katangtu. Anjeunna ogé milih perdana menteri sarta anggota kabinét dumasar kana proposal ti perdana menteri.
Parlemén Céko (Parlament) mangrupa hiji parlemén bikameral nu diwangun ti Poslanecká sněmovna nu kasusun ti 200 korsi nu masa jabatna 4 taun jeung Sénát nu kasusun ti 81 korsi nu masa jabatna 6 jeung 2 taun.
Céko teu boga wates laut. Di wewengkon Bohémia, aya Walungan Elbe atawa Labe dina basa Céko jeung Walungan Vltava, dikurilingan ku pagunungan pondok. Di Sudeten, aya Gunung Sněžka (1.602 m). Bagian wétan Céko, Moravia, loba pasir jeung aya Walungan Morava sarta mangrupa cinyusu Walungan Oder atawa Odra.
Céko dibagi kana tilu belas wewengkon administratif (kraje, tunggal - kraj) jeung hiji wewengkon ibu kota (hlavní město), nu ditandaan ku *.
| Daerah | Ibu kota | |
|---|---|---|
| Praha* | ||
| Bohémia Tengah (Středočeský kraj) | kantor-kantorna aya di Praha | |
| Bohémia Kidul (Jihočeský kraj) | České Budějovice | |
| Plzeň (Plzeňský kraj) | Plzeň | |
| Karlovy Vary (Karlovarský kraj) | Karlovy Vary | |
| Usti nad Labem (Ústecký kraj) | Ústí nad Labem | |
| Liberec (Libérécký kraj) | Liberec | |
| Hradec Kralove (Královéhradecký kraj) | Hradec Králové | |
| Pardubice (Pardubický kraj) | Pardubice | |
| Olomouc (Olomoucký kraj) | Olomouc | |
| Moravia-Silesia (Moravskoslezský kraj) | Ostrava | |
| Moravia Selatan (Jihomoravský kraj) | Brno | |
| Zlin (Zlínský kraj) | Zlín | |
| Vysocina (Vysočina) | Jihlava |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
