From Wikipedia, the free encyclopedia
Dresden (sorbisk: Drježdźany; oulat uut dät ooldsorbiske Drežďany foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän Fräistoat Saksen. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju Elbe un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen.
| Dresden | ||
 | ||
| Statistieke | ||
| Ienwoonertaal | 529.781 (2011) | |
| Fläche | 328,31 km² | |
| Befoulkengstichte | 1614 km² | |
| Höchte | 113 M. buppe N.N. | |
| Politik | ||
| Lound | Düütsklound | |
| Buundeslound | Saksen | |
| Stäädgliederenge | 10 Ortsamte, 9 Taärpe | |
| Uur | ||
| Tiedzone | UTC +1 | |
| *Suumertied | UTC +2 | |
| Koordinoaten | 51°2'NB 13°44'AL | |
| Websiede | www.dresden.de | |
Dresden lait an bee do Ougere fon de Elbe. Dät Säntrum fon ju Stääd lait ap n Hööchte fon 113 m buppe NN. Die hööchste Punkt is dän Triebenbierich un lait 383 m buppe NN.
Groote Stääde do ticht bie Dresden lääse sunt (80 km) in dät Suudwääste, Leipzig (100 km) in dät Noudwääste, un Berlin (200 km) in dät Noude. 150 km suudelk fon Dresden lait ju tschechiske Haudstääd Prag, 230 km aastelk lait Breslau (Wrocław).
Dresden heert tou ju düütsk/tschechiske Euroregion Elbe/Labe.
Dät Klima is koold-mäitich bit kontinentoal. Do Suumere sunt woarmer as de düütske Truchsleek, do Wintere sunt koolder. Die truchsleek Temperatuur in Februoar is -1,7 °C un 18,1 °C in Juli. Die truchsleek Jiertemperatuur in ju Binnenstääd is 10,2 °C. Do maast wäite Mounde sunt Juli un August, mäd 61 mm per Mound.
Dät Mikroklima in dät Elbe Doal ferskielt fon dät appe Ouhonge in do haagere Gebiete. In Klotzsche, ap 227 m buppe NN, lait n Weederstation. Dät Weeder in Klotzsche is 1-2 Groad koolder as in ju Binnenstääd.
| Mound | Jan | Feb | Mee | Apr | Moa | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dez | Truchsleek Jier |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maks. Temperatuur (°C) | 2,7 | 4,1 | 8,4 | 12,9 | 18,7 | 21,3 | 23,6 | 23,7 | 18,8 | 13,5 | 6,9 | 4,0 | |
| Min. Temperatuur (°C) | -2,2 | -1,8 | 1,3 | 3,9 | 8,6 | 11,8 | 13,7 | 13,6 | 10,4 | 6,4 | 1,9 | -0,6 | |
| Rien (mm) | 44,3 | 34,9 | 43,1 | 47,3 | 60,0 | 68,5 | 82,0 | 77,9 | 49,6 | 44,5 | 53,5 | 56,9 | |
| Riendeege | 9,8 | 8,9 | 8,8 | 9,3 | 8,6 | 10,5 | 10,3 | 9,2 | 8,3 | 8,2 | 10,6 | 11,1 | |
Siet 1485, as ju härskjende Familie Wettin sik deer ansiedelde, waas Dresden ne wichtige Stääd. Unner Fürst August die Stäärke wuud ju Stääd in dät 18. Jierhunnert n Zentrum fon Kunst un Kultuur. Weegen ju rieke barocke- un Rokoko-Architektuur kreech ju Stääd dän Spitsnoome Elbflorenz (Florenz an de Elbe).
Fon 1889 an waas Dresden, tonk Heinrich Ernemann, ju Haudsteede foar ju Europäiske fotografiske Industrie. Fuul technologiske Innovatione koomen deerhäär, as ju eerste eenoogige Littekbielde (24 x 36 mm) Speegelreflexkamera in de Waareld. Fääre waas Dresden in dät 20. Jierhunnert Heemat fon ju VEB Pentacon Fabrik, ju der ieuwenske uur ju Praktica moakede. Ounfang fon dät 20. Jierhunnert, wuud ju Kunstlergruppe "Die Brücke" in Dresden gruunded.
In ju Noacht fon n 13.-14. Februoar 1945 wuud fon do britiske ne Bombardierenge fon Dresden truchfierd. Dät roate uur 25.000 Doode un 75.000 Huuse ferswoonten fon de Loundkoarte. Do extrem heete Flammen feruurseekeden n Fjuurstoarm, do der Moanskene in do Flammen oun soogen.
Disse Fernäilenge waas nit ju eensige, ju de Stääd heemsoacht häd:
Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Historisk wäidfulle Gebäude wuuden deelrieten, trots eenige Proteste, as ju SophienSäärk, ju der 1962 deelrieten wuude. Ne Riege fon historiske Gebäuden wuuden wier apbaud, as dän Zwinger un dän Semperoper. Do Ruinen fon ju Frauensäärke bleeuw stounden as n Toankmoal. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Ju Frauensäärke wuud fulboodich wier apbaud un uur Deele fon de Stääd wuuden in n historisken Stil renovierd. Deertruch häd Dresden n historisk, barock Uutsjoon kriegeu un lukt ju aal moor Besäikere. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge” oarbaided.
Uursproangelk liegen aal Stääddeele fon Dresden in, wät nu ju Ooldstääd un ju Näistääd sunt. Ieuwenske do Deele binne do Stäädmuuren fon Dresden äntstuud in dät achttiende un dät njuugentiende Jierhunnert buute do Muuren Foarstääde, do der in de Räägel baud wuuden fon do saksiske Fürsten, un mongens ätter him benaamd wuuden (Friedrichstääd, Antonstáäd, Johanstääd). Ju Antonstääd is däälich bekoand as Äußere Neustadt, oawers do uur köönegelke Stääde beheelden hiere Noomen. Leeter in dät njuugen tiende Jierhunnert wuuden truch dät Groien fon Dresden nai lääsende Täärpe annexierd truch ju Stääd. Moorere eemoalige Täärpe hääbe hiere Täärpmidde beheelden.
In dät 1958 waas dät Stäädgebiet iendeeld in do Bezirke Midde, Aast, Wääst, Suud un Noud. Siet 1991 is disse Iendeelenge ärsät truch ne näie mäd tjoon Ortsamtberäkke (foar dät Stäädgebiet foar 1990) un njuugen Täärpe (foar do ätter 1990 touföigede Beräkke.
N 18 km loangen Paat fon ju Niede fon de Elbe, iensluutend n Deel fon Dresden, wuud fon UNESCO in n Juli 2004 tou Waareldäärwe ärkläärd. Infoulge do Ploane foar dän Bau fon ne Brääch koom et two Jiere leeter ap ju Roode Lieste. An n 25. Juni 2009 wuud ju Elbniede wächhoald fon ju Lieste fon dät Waareldäärwe, dan ju Stääd is dän Bau fon de Brääch wichtiger as ju Steede ap ju Lieste. Die Ferkier twiske de "Altstadt" un de "Neustadt" geen aal uur ju monumentoale Brääch "Dät blaue Wunner". Disse Brääch wuud truch dän touniemende Ferkier uurbelasted. Ju Diskussion deeruur, of me ap ju Lieste fon dät Waareldkultuuräärwe blieuwe wüül, of dät et foar ju Infrastruktuur fon de Stääd beeter is, ne näie Brääch tou bauen, kon me oafte ap de Sträte mee biewoonje. Do Ienwoonere fon de Stääd sunt oafte ju Meenenge, dät Dresden sofuul Ankloang fint, dät sun Iendraach ap de UNESCO-Lieste neen Noodseeke weese skuul.
Flughafen Dresden is die internationale Flughoawen fon Dresden. Die lait in Klotzsche, n Stääddeel fon Dresden, 9 KM noudelk fon de Binnenstääd oawe. Siet September 2008 is die offizielle Noome fon dän Flughoawen: Dresden International.
Boanferkier rakt et uur Dresden Haudboanhoaf mäd ne Ferbiendenge tou Leipzig, Berlin, Prag, Erfurt, Magdebuurich, Frankfurt, Wiesbaden, Hambuurich, Hannover, Bremen, Stettin, Brünn, Wien un Budapest, Boanhoaf Dresden Midde un Boanhoaf Dresden-Näistääd.
In ju Stääd rakt et tweelich S-Boan Ferbiendengen un 30 Buslinien. Bit 1975 foaren in Dresden uk Buppeleedengsbusse. Disse wuuden truch Busse mäd Dieselandrieuw ärset.
Truch dän noudwäästelke Beräk fon de Stääd gungt ju Buundesautoboan 4 in Gjuchte Görlitz un Chemnitz - Erfurt. In dät Noude fon de Stääd ju Buundesautoboan 13 in Gjuchte Berlin un wäästelk fon Dresden ju Buundesautoboan 14 ätter Leipzig. Ju näie Buundesautoboan 17 begint in dät Wääste fon Dresden ätter dät Suude. Et is uk ju E55 un gungt truch dät Erzgebierge ätter Prag.
<-! Oardend ätter Bäide[1] ->
Dresden häd do foulgjende Partnerstääde:
 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
