From Wikipedia, the free encyclopedia
Aligator (lat. ) je rod krokodila iz familije . Dve postojeće vrste su Američki aligator () i Kineski aligator (). Osim toga, poznato je nekoliko izumrlih vrsta aligatora na osnovu fosilnih ostataka. Aligatori su se prvi put pojavili tokom oligocenske epohe pre oko 37 miliona godina.[1]
| Aligatori | |
|---|---|
 | |
| Kineski aligator | |
 | |
| Američki aligator (gore) i Kineski aligator (dole) | |
Naučna klasifikacija  | |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Chordata |
| Klasa: | Reptilia |
| Red: | Crocodilia |
| Porodica: | Alligatoridae |
| Potporodica: | Alligatorinae |
| Rod: | Alligator , 1809 |
| Tipska vrsta | |
, 1802 (originalno ) | |
| Vrste | |
| |
Naziv „aligator” je verovatno anglikovana forma šp. , španske reči sa značenjem „gušter”, kojom su rani španski istraživači i naseljenici u Floridi nazivali aligatore.[2] Kasnija engleska spelovanja imena su bila i .[3]
Aligatori žive u slatkovodnim staništima kao što su bare, reke i močvare. Iako imaju teško telo i spor metabolizam, aligatori mogu postići brzinu od 30 mph. Njihov plen su uglavnom manje životinje koje ubiju i pojedu jednim ugrizom. Oni mogu ubiti i veći plen odvlačeći ga pod vodu da se utopi. Plen koji ne mogu progutati odjednom ostave da trune ili ga grizu dok ne otkinu komade dovoljno male za gutanje odjednom. Aligatori su solitarne (samotnjačke) životinje, a najveći, mužjaci i ženke, brane svoju teritoriju. Manji aligatori imaju veću tolerenciju prema drugim jedinkama, koje su slične veličine.
Aligatori se pare sezonski, za vreme proljeća kad se voda ugreje. Ženka polaže jaja u gnezdo koje deluje kao inkubator. Svoja jaja će štititi dok se ne izlegu. Mlade će štititi godinu dana, ako ostanu na tom prostoru. Obe vrste su tamnije po boji, gotovo crne (iako kineski aligator ima svetlijih tonova). Kod aligatora se mogu videti samo gornje čeljusti kad su usta zatvorena (kod pravih krokodila se vide svi zubi), mada mnoge deformacije čeljusti kod životinja otežavaju identifikaciju.
Prosečni odrasli američki aligator je težak 360 kg i dugačak 4 m, mada oni ponekad narastu do 4,4 m i imaju preko 450 kg.[4] Najveći ikad zabeležen aligator, pronađen u Luizijani, bio je dug 5,84 m.[5] Kineski aligator je manji, retko premašuje 2,1 m dužine, i teži znatno manje, tako da mužjaci retko imaju više od 45 kg.
Odrasli aligatori su crni ili tamno maslinasto-smeđi sa belom donjom stranom, dok mladi aligatori imaju jarko kontrasne bele ili žute belege koje se vremenom gube.[6]
Prosečni životni vek aligatora nije meren.[7] Godine 1937, odrasli primerak je donet u Beogradski zoološki vrt u Srbiju iz Nemačke. On je danas stariji od 80 godina.[8] Mada nema validnih podataka o njegovom datumu rođenja, ovaj aligator, zvanično nazvan Muja, smatra se najstarijim aligatorom koji živi u zatočeništvu.[9]
Aligatori i kajmani su se podelili u Severnoj Americi tokom ranog tercijara ili kasne krede (pre oko 53 miliona do oko 65 miliona godina).[10][11] Kineski aligator se odvojio od američkog aligatora pre oko 33 miliona godina[10] i verovatno potiče od loze koja je prešla Beringov kopneni most tokom neogena. Savremeni američki aligator je dobro predstavljen u fosilnim zapisima pleistocena.[1] Puni mitohondrijski genom aligatora je sekvencioniran 1990-ih.[12] Potpuni genom, objavljen 2014. godine, sugeriše da je aligator evoluirao mnogo sporije od sisara i ptica.[13]
Rod Alligator pripada potporodici Alligatorinae, koja je sestrinski takson sa Caimaninae (kajmanima). Zajedno, ove dve potfamilije čine porodicu Alligatoridae. Donji kladogram prikazuje filogeniju aligatora.[14][15]
| Alligatoridae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Slika | Naučno ime | Ime | Distribucija |
|---|---|---|---|
 | Američki aligator | Teksas do Severne Karoline, Sjedinjene Države | |
 | Kineski aligator | istočna Kina. | |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
