Vitamina D është një grup i yndyrave të tretshme secosteroid. Tek njerëzit, vitamina D është unike për shkak se ajo funksionon si një pro-hormon dhe për shkak se gjatë ekspozimit ndaj diellit, trupi mund ta sintetizojė atë, e merr permes lugthit ne te cilen gjendet pjesa e quajtur mikroflors (si, Vitamina D3). Masa e niveleve të serumit reflekton sintezë endogjene nga ekspozimi i diellit, si dhe konsumin nga dieta dhe besohet se sinteza mund të kontribuojnë në përgjithësi për mirëmbajtjen e përqendrimeve të serumit të përshtatshëm. Provat tregojnë se sinteza e vitaminës D nga ekspozimi i diellit punon në një "lak të pasarës" që parandalon helmësinë, por, për shkak të pasigurisë lidhur me rrezikun e kancerit nga rrezet e diellit, nuk ka rekomandime të nxjerra nga Instituti i Mjekësisë për sasinë e ekspozimit ndaj diellit të nevojshme për të përmbushur kërkesat e vitaminës D.
Forma
Zbulim
Vitamina D dhe rezultatet e shëndetit
Burimet ushqimore
Eksponimi ndaj dritës së diellit është mënyra kryesore përmes së cilës trupi ynë sintetizon vitaminën D. Megjithatë, kjo vitamine gjendet gjithashtu në disa ushqime dhe mund të merret si shtojcë dietike. Ja disa burime të mira të vitaminës D:
- Dielli: 10-15 minuta ekspozim diellor disa herë në javë mund të ndihmojë në prodhimin e sasisë së nevojshme të vitaminës D për shumë njerëz.
- Ushqimet: Disa ushqime si salmoni i egër, makreli, sardi, vezët dhe ushqimet e pasuruara si qumështi dhe disa lloje të drithërave ofrojnë sasi të mira të vitaminës D.
- Shtojcat dietike: Për individët që nuk marrin mjaftueshëm vitaminë D nga dielli ose ushqimi, shtojcat dietike mund të jenë një zgjidhje e mirë.[1]
Mungesa
Simptomat e mungesës së Vitaminës D
Simptomat kryesore janë dhimbja e kockave dhe dobësia muskulore. Megjithatë, mungesa e lehtë e saj jo domosdoshmerisht shoqërohet me simptoma.
Sëmundjet skeletike – marrja e kalciumit duhet të shoqërohet me marrjen e Vitaminës D. Kjo është e nevojshme sepse vitamina D nxit absorbimin e kalciumit në lukth dhe mban nivelin normal të kalciumit në gjakut bashkë me parathormonin (PTH) duke mundësuar kështu mineralizimin normal të kockave. Kur vitamina D mungon mund të çojë drejt hipokalcemisë e cila mund të manifestohet edhe me konvulsione.
Pamjaftueshmëria e Vitaminës D mund të çojë drejt hiperparatiroidizmit sekondarë i cili çon drejt rritjes së humbjes kockore, osteopenisë, osteoporozës, osteomalacisë dhe rritjes së rrezikut të frakturave. Dhënia e Vitaminës D së bashku me kalcium zvogëlon rrezikun e frakturave për deri 10-15%.
Gjithashtu një avantazh tjetër i zëvendësimit të deficiencës së vitaminës D është parë në uljen e dhimbjes së gjunjëve dhe kërdhokullave.
Çdo vit një në tre njerëz mbi moshën 65 vjeç përjeton një rrëzim i cili rezulton me 5.6% të jetë frakturë nga Vitamina D zëvendësimi i së cilës mund të luaj rol në parandalim. Në SHBA dhe Evropë >40% e popullatës mbi moshën 50 vjeç ka deficiencë të vitaminës D.
Sëmundjet e muskujve -Ekzistojnë receptorë të Vitaminës D në muskuj të cilët japin efekt direkt në fortësimin e muskujve. Deficienca e rëndë e Vitaminës D shkakton miopati, e cila jep dobësim dhe dhimbje të muskujve. Zëvendësimi i kësaj Vitamine mund të përmirësojë komplet këto ankesa.
Sëmundjet kardiovaskulare – Mungesa e Vitaminës D është shoqëruar me rritje të prevalencës së hipertensionit, hiperlipidemisë, sëmundjeve vaskulare periferike, infarktit të miokardit, insuficiencës kardiake dhe insultit cerebrovaskulare.
Infeksionet – Mungesa e Vitaminës D rrit rrezikun e infeksioneve të traktit të sipërm dhe të poshtëm respirator si dhe urinar.
Depresioni – Vitamina D luan një rol të rëndësishëm në rregullimin e adrenalinës, noradrenalinës dhe dopaminës në tru përmes receptorëve të tyre për Vitaminën D të vendosur në korteksin e gjëndrave mbiveshkore, si dhe efekti mbrojtës kundër rënies së serotoninës dhe dopaminës.
Gjithashtu në sëmundjet si skleroza e shumëfishtë, epilepsia dhe tuberkulozi është parë të shoqërohen me mungesë të Vitaminës D.
Diabetes mellitus – është parë që pacientët me nivel mbi 25 të Vitaminës D kanë për 43% rrezik më të vogël për të zhvillua diabetin se ata me vitaminë D nën 14.
Vitamina D ka rol shumë të rëndësishëm në imunitetin e organizmit, alergjisë, apnesë së gjumit dhe uljen së kariesit dentar dhe mineralizmin e dhëmbëve.
Mbidozë përmes marrjes
Efektet shëndetësore
Vitamina D ofron një varg përfitimesh të rëndësishme shëndetësore, duke përfshirë:
- Forcimin e Kockave: Nëpërmjet rregullimit të kalciumit, vitamina D ndihmon në mbajtjen e kockave të forta dhe parandalon sëmundje si osteoporoza.
- Mbështetjen e Sistemit Imunitar: Vitamina D është e rëndësishme për funksionimin e sistemit imunitar dhe mund të ndihmojë në mbrojtjen kundër infeksioneve.
- Parandalimin e Sëmundjeve Kronike: Studimet sugjerojnë se marrja e mjaftueshme e vitaminës D mund të lidhet me uljen e rrezikut të disa sëmundjeve kronike, përfshirë sëmundjet e zemrës dhe disa lloje të kancerit.
Burimi
Lidhje të jashtme
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
