Tajvani

Tajvani, zyrtarisht i njohur si Republika e Kinës, është një shtet^[17] në Azinë lindore, i ndodhu në kryqëzimin e deteve të Kinës lindore dhe jugore në Oqeanin Paqësor, me Republikën Popullore të Kinës në veriperëndim, Japoninë në verilindje dhe Filipinet në jug. Territori i kontrolluar nga Republika e Kinës përbëhet nga 168 ishuj,^[g] me një sipërfaqe të kombinar prej 36,193 kilometrash katrorë.^[28]

Republika e Kinës 中華民國 (kinezisht) Zhōnghuá Mínguó
Flamuri Stema
Himni:  中華民國國歌 Zhōnghuá Mínguó Guógē "Himni Kombëtar i Republikës së Kinës" Himni i flamurit:  中華民國國旗歌 Zhōnghuá Míngúo Gúoqígē "Himni i Flamurit Kombëtar të Republikës së Kinës"
Vula kombëtare: 中華民國之璽 Vula e Republikës së Kinës Lulja kombëtare: 梅花 Lulja e kumbullës
Shiko rruzullin (ishulli i Tajvanit është i theksuar) Shiko hartën e territoreve të administruara nga RK (territoret e lira) Shiko hartën e Tajvanit (e gjelbërt e errët) me preterdimet territoriale historike të RK-së (e gjelbërt e hapur)
Kryeqyteti	Taipei[a][2] 25°04′N 121°31′E
Qyteti më i madh	Taipei i Ri
Gjuhët zyrtare	Gjuha kineze[b]
Shkrimi zyrtar	Shrimi tradicional kinez[4]
Gjuhët kombëtare[c]	Mandarinishtja[d] Hokienishtja[d] Hakaishtja[6] Formosishtja[7] Matsuishtja[d] Putianishtja [d] Gjuha e Shenjave e Tajvanit
Grupet etnike (2016)[8]	95–97% tajvanezë hanë 2.3% aborgjinë tajvanezë[e] 0.7–2.7% tjerë
Besimi (2020)[9]	35.1% budistë 33.0% taoistë 26.7% të pafe 3.9% të krishterë 1.3% tjerë
Nofka	Tajvanez
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Republikë gjysëm presidenciale
• Presidenti	Tsai Ing-wen
• Zëvendës presidenti	Lai Ching-te
• Kryeministri	Chen Chien-jen
• Presidenti i Juanit Legjislativ	You Si-kun
• Presidenti i Juanit Kontrollues	Chen Chu
• Presidenti i Juanit Juridik	Hsu Tzong-li
• Presidenti i Juanit Mbikqyrës	Huang Jong-tsun
Kuvendi	Juani Legjislativ
Themelimi
• Revolucioni i vitit 1911	10 tetor 1911
• Marrja nën kontroll e Tajvanit dhe ishujve Peskadore	25 tetor 1945
• Miratimi i kushtetutës	25 dhjetor 1947
• Themelimi i qverisë aktuale	20 maj 1948
• Qevria u zhvendos në Taipei	7 December 1949
• Humbja e përfqësimit në OKB[f]	25 tetor 1971
• Marrëdhëniet ndër-ngushticëse u përcaktuan me ligh	31 korrik 1992
Sipërfaqja
• Gjithsej	36,197 km2 (13,976 sq mi)[10]
Popullsia
• Përllogaritje gusht2022	23,906,450[11] (56-të)
• 2010 census	23,123,866[12]
• Dendësia	650/km2 (1,683.5/sq mi) (10-të)
Ekonomia
PBB (PFB)	Përllogaritje 2022
• Gjithsej	$1.605 trillion[13] (19-të)
• Për kokë banori	$68,730[13] (13-të)
PBB (zyrtare)	Përllogaritje 2022
• Gjithsej	$841.209 billion[13] (21-të)
• Për kokë banori	$36,051[13] (31-të)
Monedha	Dollari i ri tajvanez (NT$) (TWD)
Të dhëna të tjera
Gini (2017)	34.1[14] i mesëm
IZHNJ (2019)	0.916[15] shumë i lartë · 23rd
Zona kohore	UTC+8 (Koha Kombëtare Standarde e Tajvanit)
Formati i datës	YYYY-MM-DD YYY-MM-DD (kalendari minguo)
Ana e drejtimit të makinës	djathtas
Prefiksi telefonik	+886
Kodi ISO 3166	TW
Kodi i internetit TLD	.tw .台灣 .台湾[16]

Ishulli kryesor i Tajvanit, i njohur më parë si Formosa, ka një sipërfaqe prej 35,808 kilometrash katrorë, dhe dy të tretat e tij (pjesa lindore e ishullit) dominohen nag vargmalet, ndërsa një e treta (pjesa përendimore) nga fushat, ku është e përqendruar popullsia ubrane e ishullit. Kryeqyteti, Taipei, formon së bashku me Taipein e Ri dhe Kilungun zonën më të madhe metropolitane të Tajvanit. Qytetet tjera kryesore janë Kaohsiung, Taiçung, Tainan dhe Taojuan. Me rreth 23.9 milionë banorë, Tajvani është ndër vendet më të dendura të populluara në botë.

Tajvani ka për kryeqytet ka Taipenin (Taipeh) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore ka gjuhën kineze. Organi i nxjerrës së ligjeve është organi legjislativ i quajtur Juanë (Yuan) të cilit i është përgjegjës edhe qeveria (Juani ekzekutiv). Në vitin 1996 janë mbajtur për herë të parë zgjedhjet e drejt-për-drejta, më parë presidenti i shtetit zgjidhej nga Kuvendi Kombëtarë (K. Nacional).

Perëndimi i sipërfaqes është i rrafshët që kalon në terren bregore, në lindje shtrihen male të larta. Mbi sipërfaqen e Tajvanit sundon klimë tropikale monsune.

Bujqësia veçohet me kultivimin e orizit, sheqerit, kallamoqit, ananasit. Tajvani llogaritet të ketë pasuri natyrore të tokës qymyrin dhe gazin natyrorë. Zhvillimi industrial është në shkallë të mirë, dallohen industria e ushqimit, e tekstilit, e lëkurës, e letrës, e makinave dhe aparateve, e metalit , e lëndës artificiale (plastikës) dhe industria kimike. Partnerët kryesorë të tregtisë me Tajvanin janë Japonia dhe ShBA-ja.

Rrjeti i transportit është i gjithanshëm duke filluar nga portat detare ndërkombëtare në qytete e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu ndërkombëtare në qytete T´aoyuan (afër kryeqytetit) dhe Kaohsiung.

Historia

Sipërfaqja e ishullit dhe ishujt në rrethinë e tij duket të kenë qenë popullzuar nga fiset polonezë të Malajës. Nga 1624-ta deri 1662 dihet të ketë rënë nën zgjedhjen e holandezëve dhe nga 1683-ta pjesë e Kinës. Gjatë viteve 1895-1945 pjesë e Japonisë ndërsa më 1947 një kryengritje popullore shtypet përgjakshëm nga trupat nacionaliste. Më 1949 qeveria e Kuao-min-tang së bashku me pjesën e mbetur të trupave tërhiqet prapa në Tajvan dhe më 1950 shpallin Republikën e Kinës (në rrethin e ngushtë thirrej, "Kina Nacionale")

Më 1971 anëtarësia në OKB i merret dhe Tajvani i dorëzohet Republikës Popullore të Kinës, e cila ndjekë një politik të ri-bashkimit të Tajvanit. Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në mes të ShBA-së dhe R. P. të Kinës më 1979, ShBA-ja ndërpretë marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin. Pas vdekjes së presidentit të shtetit Çiang Kai-sheksit (Chiang Kai-sheks) pasardhës me radhë zgjidhen: Jen Çia-kan (1975-1978), Çiang Çing-ku (1978-1988 I biri i Çiang Kai-sheksit) dhe nga 1988 deri në 2000-ën Li Teng-hui (Lee Teng-hui). Zgjedhjet në marsin e vitit 2000 i ka fituar për herë të parë, një kandidat nga opozita, kandidati Çen Shui-biani (Chen Shui-bian) nga Partia e Përparimit Demokratik.

Politika

Shiko edhe: Marrëdhëniet e jashtme të Tajvanit

Gjeografia

Ekonomia

Industrializimi i shpejtë dhe rritja e shpejtë e Tajvanit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 20 eshte quajtur "mrekullia e Tajvanit". Tajvani është një nga "Katër tigrat e Azise" së bashku me Hong Kongun, Korene e Jugut dhe Singaporin.

Drejtimi japonez para dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore solli ndryshime në sektorët publik dhe privat, veçanërisht në fushën e punëve publike, të cilat bënë të mundur nje komunikim të shpejtë dhe ndihmuan transportin në të gjithë ishullin . Japonezet gjithashtu përmirësuan arsimimin e publikut dhe e bëne ate të detyrueshem për të gjithë banorët e Tajvanit .

Deri në vitin 1945 , hiperinflacioni ishte në zhvillim e sipër në territorin e Kinës dhe Tajvanit , si rezultat i luftës me Japoninë . Për të izoluar Tajvan prej saj , qeveria Nacionaliste krijoi një fushë të re të monedhës për ishullin , dhe filloi një program stabilizimi të çmimeve . Këto përpjekje ngadalësuan ndjeshëm inflacionin .

Kur qeveria KMT iku në Tajvan ajo solli miliona sasi prej ari dhe rezerva në monedhë të huaj të Kinës kontinentale , e cila , sipas KMT , do te stabilizonte çmimet dhe do të reduktonte hiperinflacionin . Ndoshta më e rëndësishmja , si pjesë e tërheqjes të saj në Tajvan ,KMT solli elitat intelektuale dhe të biznesit nga Kina kontinentale . Qeveria KMT krijoi shumë ligje dhe reforma te tokës te cilat ajo kurrë nuk I kishte zbatuar në mënyrë efektive në Kinën kontinentale. Qeveria zbatoi edhe një politikë të zevendesimit te importit , duke u përpjekur të prodhonte mallrat e importuara në vend .

Në vitin 1950 , me shpërthimin e Luftës së Koresë , Shtetet e Bashkuara filluan një program ndihmës i cili rezultoi me çmime të stabilizuara plotësisht në 1952. Zhvillimi ekonomik është i inkurajuar nga ndihma amerikane ekonomike dhe programe të tilla si Komisioni i Përbashkët për Rindërtim Rural, e cila u kthye per sektorin e bujqësisë në nje bazë për rritje të mëvonshëm . Nën ndikimin e kombinuar të reformës së tokës dhe programet e zhvillimit bujqësor , prodhimi bujqësor u rrit me një normë mesatare vjetore prej 4% ne vitet 1952-1959 , e cila ishte më e madhe se rritja e popullsisë , prej 3.6% .

Në vitin 1962 , Tajvan kishte te ardhurat per fryme 170 $ , duke e vendosur ekonominë e saj në një nivel me ato të Zairese dhe Kongos . Te ardhurat e saj për frymë në fillim të viteve 1960 ishte $ 1353 (sipas vleres se vitit 1990) . Në vitin 2011 teardhurat për frymë ishte rritur në 37.000 $ , duke kontribuar në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor, e barabarte me atë të vendeve të tjera të zhvilluara . IZhNj i Tajvanit në vitin 2012 është 0,890 , (I njezete e treti ne bote) , sipas metodes te llogaritjes se OKB-së.

Në vitin 1974 , Chiang Ching - Kuo zbatoi dhjetë projekte te medha te ndërtimit, duke filluar me fondet që ndihmuan Tajvanin te transformohet në nje ekonomi te drejtuar nga eksporti. Që nga vitet 1990 , një numër i firmave të teknologjisë me kapital ne Tajvan kanë zgjeruar shtrirjen e tyre në mbarë botën . Kompani të njohura të teknologjisë ndërkombëtare me qendër në Tajvan janë: prodhuesit e kompjuterit personal Acer Inc dhe Asus, krijues telefonit celular HTC, si dhe prodhuesi gjigand i elektronikës Foxconn , që prodhon produkte për Apple, Amazon, dhe Microsoft .

Sot Tajvani ka një ekonomi kapitaliste dinamike e drejtuar prej eksportit me rënie graduale te përfshirjes se shtetit në investime dhe ne tregtinë e jashtme . Në përputhje me këtë prirje , disa banka të mëdha qeveritare dhe firmat industriale janë duke u privatizuar . Rritja reale e prodhimit te brendshem bruto ka qenë mesatarisht rreth 8% gjatë tre dekadave të fundit . Eksportet kanë dhënë shtysë parësore për industrializimin . Suficiti tregtar është i konsiderueshëm , dhe rezervat valutore janë te pestat me te medha ne bote. Republika e Kinës ka monedhën e vet , Dollarin e ri tajvanez.

Që nga fillimi i viteve 1990 , lidhjet ekonomike midis Tajvan dhe Kina kontinentale kanë qenë shumë te medha . Duke qene se në 2008 , më shumë se US$ 150 miliardë janë investuar në PRC nga kompanitë Taivaneze , dhe rreth 10 % e fuqisë punëtore Taivaneze punon në PRC , shpesh për të drejtuar bizneset e tyre Edhe pse ekonomia e Tajvan përfiton nga kjo situatë , disa kanë shprehur pikëpamjen se ishulli është bërë gjithnjë e më shumë i varur ekonomikisht nga Kina Kontinentale . Ne një letër të bardhë te 2008-es nga Departamenti i Teknologjisë Industriale theksohet se: " Tajvani duhet të kërkojë të mbaje lidhje të qëndrueshme me Kinën duke vazhduar të mbrojë sigurinë kombëtare , duke iu shmangur ' Sinicization ' të ekonomisë Taiwanese". Të tjerë argumentojnë se lidhjet e ngushta ekonomike midis Tajvanit dhe Kines kontinentale do bëjnë çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e Ushtrise kineze (PLA-People's Liberation Army) kundër Tajvanit shumë të kushtueshme , dhe për këtë arsye më pak të mundshme.

Tregtia totale Tajvanit në vitin 2010 arriti një nivel lartë prej 526,04 miliardë US $ , sipas Ministrisë së Financave . Të dy, eksportet dhe importet arritën nivele rekord , që arrijnë respektivisht 274,64 milion $ amerikan dhe 251.4 miliardë US $.

Në vitin 2001 , bujqësia përbënte vetëm 2 % të PBB-së , nga 35% në vitin 1952 . Industritë tradicionale te punës intensive janë duke lëvizur në mënyrë të qëndrueshme në det të hapur dhe industritë me shume kapitalit dhe teknologji intensive jane duke i zëvendësuar ato. Parqet industriale me teknologji te larte kanë arritur në çdo rajon në Tajvan. Tajvani është bërë investitori më i madh i huaj në PRC , Tajlandë , Indonezi, Filipine , Malajzi, dhe Vietnam. Është vlerësuar se rreth 50,000 biznese tajvaneze dhe 1.000.000 Biznesmenët dhe vartësit e tyre janë të vendosur në PRC.

Për shkak të qasjes së tij konservatore financiare dhe pikave e forta të tij sipërmarrëse , Tajvan vuajtur pak në krahasim me shumë nga fqinjët e saj nga kriza financiare aziatike e vitit 1997. Ndryshe nga fqinjët e saj , Koreja e Jugut dhe Japonia , ekonomia tajvaneze është e dominuar nga bizneset e vogla dhe të mesme , në vend të grupeve të madha të biznesit. Rënia ekonomike globale , e kombinuar me koordinimin e politikave të dobët nga ana e administratës së re, dhe rritjen e borxheve të këqija në sistemin bankar , e shtyu Tajvan në recesion në vitin 2001, viti i parë i recesionit që nga viti 1947. Për shkak të zhvendosjes së shumë ndustrive te prodhimit dhe te punës intensive në PRC , papunësia arriti gjithashtu një nivel të mos parë që nga kriza e naftës e vitit 1970 . Kjo u bë një çështje e rëndësishme në zgjedhjet presidenciale të vitit 2004 . Rritja ishte mesatarisht më shumë se 4% në periudhën 2002-2006 dhe niveli i papunësisë ra nën 4%.

ROC shpesh është bashkuar me organizat ndërkombëtare nën një emër politikisht neutral . ROC është anëtar i organizatave tregtare qeveritare të tilla si Organizata Botërore e Tregtisë nën emrin Territori I Vecuar Doganor i Tajvanit , Penghu-se , Kinmen-it dhe Matsu-së ( Taipei kinez ) që nga viti 2002 .

Demografia

Kultura

Telekomunikimi

Transporti

Ushtria

Turizmi

Shiko edhe

• Kina
• Marrëdhëniet Kinë-Tajvan
• Statusi politik i Tajvanit

Lidhje të jashtme

• Zyra e Qeverisë
• Zyra e Presidentit

Shënime

1. Taipei është selia zyrtare e Qeverisë së Republikës së Kinës, edhe pse Kushtetuta e Republikës së Kinls nuk përcakton kryeqytetin de jure.^[1]
2. Mandarinishtja si versioni standard i kinezishtes.^[3]
3. Një gjuhë kombëtare në Tajvan përkufizohet me ligh si "një gjuhë natyrore e përdorur nga një grup aborgjin i njerëzve të Tajvanit dhe Gjuha e Shenjave të Tajvanit".^[5]
4. Nuk është e njohur, por i plotëson kushtet ligjore
5. Personat me prejardhje të përzier aborgjine dhe tajvaneze hane figurojnë tek përqindja e tajvanezëve hanë.
6. Republika e Kinës ishte anëtare themeluese e Kombeve të Bashkuara dhe u bë pjesë më 24 tetor 1945. Njohja u zhvendos tek Republika Popullore e Kinës nga Bashkimi Sovjetik (2 tetor 1949), Mbretëria e Bashkuar (6 janar 1950), Franca (27 janar 1964) dhe Shtetet e Bashkuara (1 janar 1979).
7. Sipas të dhënave zyrtare të Juanit Ekzekutiv dhe qeverisjeve vendore të Tajvanit, Tajvani përbëhet prej 168 ishujve natyorë.

   • Tajvani (Formosa) dhe ishujt e afërt (22)^[18]
   • Ishujt Penghu (90)^[19][20]
   • Kinmeni, përfshirë Wuqiunë (17)^[21][22][23]
   • Ishujt Matsu (36)^[24][25]
   • Ishulli Pratas Island] (1) ^[26][27]
   • Ishujt Spretlli (2)

Referime

1. "Since the implementation of the Act Governing Principles for Editing Geographical Educational Texts (地理敎科書編審原則) in 1997, the guiding principle for all maps in geographical textbooks was that Taipei was to be marked as the capital with a label stating: "Location of the Central Government"" (në anglisht). 4 dhjetor 2013. Arkivuar nga origjinali më 1 nëntor 2019. Marrë më 1 nëntor 2019.
2. "Interior minister reaffirms Taipei is ROC's capital". Taipei Times (në anglisht). 5 dhjetor 2013. Marrë më 7 dhjetor 2013.
3. "推動雙語國家政策問題研析". www.ly.gov.tw (në kinezisht). Marrë më 25 maj 2021.
4. "行政院第3251次院會決議". www.ey.gov.tw (në kinezisht). Marrë më 25 maj 2021.
5. 國家語言發展法. law.moj.gov.tw (në kinezisht). Marrë më 22 maj 2019.
6. "Hakka Basic Act". law.moj.gov.tw (në anglisht). Marrë më 22 maj 2019.
7. "Indigenous Languages Development Act". law.moj.gov.tw (në anglisht). Marrë më 22 maj 2019.
8. The Republic of China Yearbook 2016 (në anglisht). Executive Yuan, R.O.C. 2016. fq. 10. ISBN 9789860499490. Marrë më 31 maj 2020. Ethnicity: 70 percent Hoklo; 15 percent Hakka 10–15 percent mainlanders; 2 percent indigenous Austronesian peoples
9. Washington, Suite 800; Inquiries, DC 20036 USA202-419-4300 (2 prill 2015). "Religious Composition by Country, 2010–2050". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 21 dhjetor 2019. Marrë më 23 shkurt 2019.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
10. "TAIWAN SNAPSHOT" (në anglisht). Marrë më 15 mars 2020.
11. "Taiwan Population (2022) – Worldometer" (në anglisht).
12. "General Statistical analysis report, Population and Housing Census" (PDF). National Statistics, ROC (Taiwan) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 26 dhjetor 2016. Marrë më 26 nëntor 2016.
13. "World Economic Outlook Database, April 2022". IMF.org (në anglisht). International Monetary Fund. Marrë më 5 maj 2022.
14. "Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution". stat.gov.tw (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 korrik 2022. Marrë më 26 qershor 2019.
15. "國情統計通報（第 014 號）" (PDF) (në kinezisht). Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC). 21 janar 2021. Marrë më 26 janar 2021.
16. "ICANN Board Meeting Minutes" (në anglisht). ICANN. 25 qershor 2010.
17. Referime të shumëfishta:

    • Michael Kort (2005). The Handbook Of East Asia (në anglisht). Lerner Publishing Group. fq. 7. ISBN 978-0761326724. Marrë më 26 qershor 2022. South Korea is another emerging economic powerhouse, as is the Republic of China (ROC), a small country that occupies the island of Taiwan in the shadow of its enormous and hostile mainland neighbor, the PRC.
    • Fell, Dafydd (2018). Government and Politics in Taiwan (në anglisht). London: Routledge. fq. 305. ISBN 978-1317285069. Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image.
    • Campbell, Matthew (7 janar 2020). "China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election". Bloomberg Businessweek (në anglisht). Nr. 4642. fq. 34–39. ISSN 0007-7135. Marrë më 24 shtator 2020. Much has changed in Taiwan since Chiang's day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country
    • Carolan, Christopher (maj 2000). "The "Republic of Taiwan": Legal-Historical Justification for a Taiwanese Declaration of Independence" (PDF). New York University Law Review (në anglisht). 75 (2): 429–468. Marrë më 17 mars 2022. These six criteria demonstrate that under international law Taiwan merits recognition as an independent state and as such is already a de facto state.
    • Donald S. Zagoria (30 tetor 2003). Breaking the China-Taiwan Impasse (në anglisht). ABC-CLIO. fq. 68–. ISBN 978-0-313-05755-7. OCLC 1058389524. Marrë më 20 mars 2022. Taiwan possesses all of the elements of a sovereign state: a legitimate government, population, and a well-defined territory. The fact is that the People's Republic of China (PRC), while claiming sovereignty over Taiwan, has never ruled Taiwan since the PRC's establishment in 1949. Thus, Taiwan is in fact a sovereign country from our perspective.
18. "國情簡介-土地" [Country profile-Territories] (në Chinese (Taiwan)). Executive Yuan. 2022. Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2022. 臺灣本島及其21個附屬島嶼面積共3萬5886.8623平方公里。 [The main island of Taiwan and its 21 associated islands have a total area of 35,886.8623 square kilometers.]
19. "Measure of the area" (në anglisht). Penghu County Government. 2022. Arkivuar nga origjinali më 28 dhjetor 2021. Marrë më 9 mars 2022.
20. "澎湖縣各行政區域島嶼簡介" (në Chinese (Taiwan)). Kun Shan University. 2022. Arkivuar nga origjinali më 1 korrik 2020. 澎湖群島原為64個島嶼組成，經2005年澎湖縣政府重新進行澎湖群島島嶼數量清查，係由90座大小島嶼所組成。 [The Penghu Archipelago was conventionally considered to comprise 64 islands. In 2005, the Penghu County Government re-scrutinized the total number of islands in the archipelago, which consists of 90 islands of varying sizes.]
21. "自然環境" [Natural Environment] (PDF). 金門縣第四期（104–107年）離島綜合建設實施方案 (në Chinese (Taiwan)). National Development Council (Taiwan): 44. 23 dhjetor 2014. Marrë më 9 mars 2022. 金門縣總面積151平方公里，除大金門本島外，尚包括小金門、大膽、二膽、東碇、北碇等17個島嶼。西距廈門外港約10海浬，東距臺灣約150海浬，為一典型大陸型島嶼。 [The total area of Kinmen County is 151 square kilometers. In addition to the main island of Kinmen, the county consists of 17 islands including Lieyu] {{cite journal}}: Është injoruar "Beiding. It is about 10 nautical miles away from Xiamen to the west and 150 nautical miles away from Taiwan to the east. It is a typical continental island." (Ndihmë!); Është injoruar "Dadan, Erdan Island" (Ndihmë!); Është injoruar "Dongding and Beiding Island" (Ndihmë!); Është injoruar "Erdan, Dongding Island" (Ndihmë!); Është injoruar "National Development Council, Executive Yuan" (Ndihmë!); Është injoruar "Xiaokinmen, Dadan Island" (Ndihmë!)
22. "About Kinmen" (në anglisht). Kinmen County Government. 8 dhjetor 2017. Arkivuar nga origjinali më 2 mars 2022. Marrë më 9 mars 2022.
23. "金門的地理與歷史概說" [The overview of geography and history of Kinmen] (PDF). 第四章 金門的地理、歷史與總體經濟分析 (në Chinese (Taiwan)). National Taiwan Normal University: 131–134. 20 shkurt 2006. Marrë më 9 mars 2022 – nëpërmjet zh.
24. Guy Plopsky (22 shkurt 2017). "Taiwan's Cold War Fortresses" (në anglisht). The Diplomat. Arkivuar nga origjinali më 16 prill 2021. Marrë më 9 mars 2022.
25. "連江縣志 地理志" (në Chinese (Taiwan)). 馬祖資訊網. 12 maj 2011. 馬祖列島所涵括的36座島嶼分屬四鄉，各鄉除了包括有聚落發展的較大島嶼外，還轄有數座無人島礁。 [Matsu islands encompass 36 Islands which are divided into four townships. In addition to the larger islands with inhabitants, each township also has numerous uninhabited islands and reefs]
26. Lung Tsun-Ni 龍村倪 (1998). 東沙群島-東沙島紀事集錦 (në Chinese (Taiwan)). :zh:臺灣綜合研究院. fq. 13. ISBN 957-98189-0-8. Arkivuar nga origjinali më 30 janar 2009. 東沙島為東沙群島唯一島嶼 [Pratas Island is the only island in the Pratas Islands] {{cite book}}: Është injoruar "臺灣綜合研究院" (Ndihmë!)
27. "Limits in the Seas – No. 127 Taiwan's Maritime Claims" (PDF) (në anglisht). United States Department of State. 15 nëntor 2005. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 15 korrik 2020. Marrë më 9 mars 2022. The Pratas Reef lies 230 miles to the southwest of the southern tip of Taiwan. It consists of an island in the mouth of a semicircular shoal open to the west.
28. Economic Development R.O.C (Taiwan) (Reportazh) (në anglisht). National Development Council (Taiwan). fq. 4. Marrë më 6 nëntor 2021.