Rasa gjinore

Në gramatikë rasa gjinore (shkurt gjin)^[2] është rasa gramatikore që shënon një fjalë, zakonisht një emër, si modifikim i një fjale tjetër, gjithashtu zakonisht një emër - duke treguar kështu një marrëdhënie atribuese të një emri me emrin tjetër.^[3] Një gjinore mund të shërbejë gjithashtu për qëllime që tregojnë marrëdhënie të tjera. Për shembull, disa folje mund të paraqesin argumente në rasën gjinore; dhe rasa gjinore mund të ketë gjithashtu përdorime ndajfoljore (shih gjinore ndajfoljore).

Mbishkrim kuneiform Lugal Kiengi Kiuri 𒈗𒆠𒂗𒄀𒆠𒌵, " Mbreti i Sumer dhe Akkad ", në një vulë të mbretit Sumer Shulgi (rc 2094-2047 pes). Ke final ₄ 𒆤 është i përbërë nga -k (rasa gjinore) dhe -E ( rasa ergative).^[1]

Ndërtimi gjinor përfshin rasën gjinore, por është një kategori më e gjerë. Vendosja e një emri modifikues në rasën gjinore është një mënyrë për të treguar që lidhet me një emër kryefjalë, në një konstruksion gjinor. Sidoqoftë, ekzistojnë mënyra të tjera për të treguar një ndërtim gjinor. Për shembull, shumë gjuhë afroaziatike e vendosin emrin kryesor (në vend të emrit modifikues) në gjendjen konstruktive.

Shumë gjuhë kanë rasë gjinore, duke përfshirë gjuhët si shqip, arabisht, armenisht, baskisht, çekisht, estonisht, finlandisht, gjeorgjisht, gjermanisht, greqisht, gotik, hungarisht, islandisht, irlandisht, latinisht, letonisht, lituanisht, rumanisht, sanskritisht, galike skoceze, Suedisht, Kannada, tamile, teluge, turke dhe të gjitha gjuhët sllave përveç bullgarishtes dhe maqedonishtes.

Në gjuhën shqipe

Gjinorja në shqipe formohet me ndihmën e klitikëve. Për shembull:

Emërore: libër; vajzë;

Gjinore: libri i vajzës

Nëse objekti i poseduar është mashkullor, klitiku është i. Nëse objekti i zotëruar është femëror, klitiku është e. Nëse objekti i zotëruar është shumës, klitiku është e pavarësisht nga gjinia.

Gjinorja përdoret me disa parafjalë: me anë, nga ana, për arsye, për shkak, me përjashtim, në vend.

Referime

1. Edzard, Dietz Otto (2003). Sumerian Grammar (në anglisht). BRILL. fq. 36. ISBN 978-90-474-0340-1.
2. Glossing Rules. Department of Linguistics. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. Leipzig.
3. Dictionary.com, genitive

Leximi më tej

• Karlsson, Fred (2018). Finnish - A Comprehensive Grammar. London and New York: Routledge. ISBN 978-1-138-82104-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Anhava, Jaakko (2015). "Criteria For Case Forms in Finnish and Hungarian Grammars". journal.fi. Helsinki: Finnish Scholarly Journals Online. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

• Rasa gjinore në gjermanisht Një mësim që mbulon rasën gjinore në gjuhën gjermane
• Gjinorja ruse: , ,
• Rasa gjinore në arabisht