Mandati britanik i Palestinës

Mandati britanik i Palestinës ose Mandati i Palestinës ishte një entitet gjeopolitik i krijuar midis viteve 1920 dhe 1948 në rajonin e Palestinës nën kushtet e Mandatit të Lidhjes së Kombeve për Palestinën.

Palestina
1920–1948
Flamuri Vula publike
Palestina e Detyrueshme më 1946
Gjendja	Mandati i Lidhjes së Kombeve
Kryeqyteti	Jeruzalem
Gjuhët zyrtare	Anglisht, Arabisht, Hebraisht
Besimi	Islami, Judaizmi, Krishterimi, Bahaizmi, Druzët
Qeveria
Komisioneri i Lartë
• 1920–1925 (i pari)	Herbert L. Samuel
• 1945–1948 (i fundit)	Sir Alan Cunningham
Kuvendi
• Organi parlamentar i Komunitetit Mysliman	Këshilli i Lartë Mysliman
• Organi parlamentar i Komunitetit Jehud	Kuvendi i Përfaqësuesve
Epoka historike	Periudha mes dy luftërave botërore Lufta e Dytë Botërore Lufta e Ftohtë
• Mandati u caktua	25 prill 1920
• Britania e merr zyrtarisht kontrollin	29 shtator 1923
• Deklarata e Krijimit të Shtetit të Izraelit	14 maj 1948
Sipërfaqja
• Gjithsej	25,585.3 km2 (9,878.5 sq mi)[1]
Ekonomia
Monedha	Paundi egjiptian (deri në vitin 1927) Paundi palestinez (pas vitit 1927)
Të dhëna të tjera
Paraprirë nga Pasuar nga Administrata e Territorit të Pushtuar të Armikut Izraeli Aneksimi jordanez i Bregut Perëndimor Protektorati Gjithë-Palestinë
Sot pjesë e	Izraeli Palestinë

Stampa e Mandatit të Palestinës 1927

Pasaporta

Paundi palestinez

Gjatë Luftës së Parë Botërore (1914–18), një kryengritje arabe kundër sundimit osman dhe Forcës Ekspeditive Egjiptiane të Perandorisë Britanike nën gjeneralin Edmund Allenby i dëboi turqit osmanë nga Levanti gjatë fushatës së Sinait dhe Palestinës. Mbretëria e Bashkuar kishte rënë dakord në Korrespondencën McMahon–Hussein se do të nderonte pavarësinë arabe nëse ata revoltoheshin kundër turqve osmanë, por të dy palët kishin interpretime të ndryshme të kësaj marrëveshje, dhe në fund, MB dhe Franca ndanë zonën nën Marrëveshja Sykes–Picot — një akt tradhtie në sytë e arabëve.

Ndërlikimi i mëtejshëm i çështjes ishte Deklarata e Balfour e vitit 1917, duke premtuar mbështetje britanike për një "shtëpi kombëtare" hebreje në Palestinë. Në fund të luftës, britanikët dhe francezët krijuan një "Administrim të Territorit të Pushtuar të Armikut" të përbashkët në atë që kishte qenë Siria Osmane. Britanikët arritën legjishmërinë për kontrollin e tyre të vazhdueshëm duke marrë një mandat nga Lidhja e Kombeve në qershor 1922. Objektivi zyrtar i sistemit të mandateve të Lidhjes së Kombeve ishte të administronte pjesë të Perandorisë Osmane të shkatërruar, e cila kishte kontroll në pjesën më të madhe të Lindjes së Mesme që nga shekulli i 16-të, "deri në kohën kur ata janë në gjendje të qëndrojnë vetëm".^[2]

Gjatë Mandatit, zona pa valë të njëpasnjëshme imigrimi hebre dhe rritje të lëvizjeve nacionaliste si në komunitetet hebraike ashtu edhe në ato arabe. Interesat konkurruese të të dy popullatave çuan në revoltën arabe në Palestinë (1936-1939) dhe kryengritjen hebraike në Mandatit e Palestinës. Pas dështimit të popullatës arabe për të pranuar Planin e Ndarjes së Kombeve të Bashkuara për Palestinën, lufta palestineze 1947–1949 përfundoi me territorin e Mandatit të Palestinës me të ndarë midis Shtetit të Izraelit, Mbretërisë Hashemite të Jordanisë, e cila aneksoi territorin në Bregun Perëndimor të lumit jordanez dhe Mbretërisë së Egjiptit, i cili themeloi "Protektoratin Gjithë-Palestinë" në Rripin e Gazës.

Referime

1. Department of Statistics (1945). Village Statistics, April, 1945 (në anglisht). Government of Palestine. Scan of the original document at the National Library of Israel.
2. Article 22, The Covenant of the League of Nations and "Mandate for Palestine," Encyclopaedia Judaica, Vol. 11, p. 862, Keter Publishing House, Jerusalem, 1972