Kuzhina kosovare

Kuzhina kosovare është e ngjashme me kuzhinë e vendeve përreth (Shqipëria, Mali i Zi, jugu i Serbisë,  Republika e Maqedonisë), dhe ka qenë dukshëm i ndikuar nga kuzhina turke dhe kuzhina shqiptare, posaçërisht kuzhina Ballkanike. Në ushqimet e përbashkëta përfshihen byreku, flia, qebab, suxhuk dhe salcice të tjera, speca të mbushura, qengji, fasulja, sarma, burjan, pitja dhe orizi.^[1] Megjithatë, kuzhina kosovare ndryshon paksa mes rajoneve të ndryshme.

Flija e servuar në një sofër

Hyrje

Buka dhe bulmeti janë të rëndësishme në kuzhinën kosovare. Më të përdorur gjerësisht nga bulmeti janë qumështi, kosi, ajrani, djathi dhe kajmaku. Mish (mish lope, mish pule dhe qengji), fasule, oriz dhe specat janë, gjithashtu, pjesë e madhe e dietës së Kosovës. Perimet përdoren sipas sezoneve. Zakonisht, trangujt, domatet dhe lakra bëhen turshi. Bimë të tilla si kripë, piper i zi, piper i kuq dhe Vegeta janë gjithashtu popullore.^[2]

Një element tjetër, që e bën Kosovën të njohur është edhe tradita e shkëlqyer e prodhimit të verës. Pjesa jugore e vendit njihet për kultivimin me traditë, ku mijëra hektarë vreshta ofrojnë verë cilësore dhe me cilësi të lartë. Vera e Kosovës sot ka depërtuar gjithandej në tregjet ndërkombëtare. Veç kësaj, kultivimi dhe përgatitja e troftës është një traditë tjetër në Kosovë. Me gjithë kuzhinën e pasur tradicionale, restorantet e shumta, kafenetë, bistrot dhe hotelet moderne ofrojnë llojllojshmëri të menyve ushqimore dhe pijeve nga vende dhe kultura të ndryshme të botës.^[3]

Përgatitja

Ushqimi i bërë në shtëpi është ende i preferuar nga njerëzit në Kosovës. Edhe pse ndikimi i ri perëndimor e shtyn brezin e ri për të ngrënë jashtë, kosovarët zakonisht preferojnë të hanë në shtëpi.

Përbërësit kryesorë

Në përbërës kyç në shumicën e ëmbëlsirave është sherbeti. Sherbeti përbëhet prej ujit të vluar me sheqer. Përbërës të tjerë të përdorur në shumicën e gatimeve të mishit janë specat, domatet, hudhra, qepa, piper i kuq, piperi i zi, kripa.

Byreku

Një shumëllojshmëri e byrekëve janë të zakonshme në Kosovë.

• Kullpite - byrek me asgjë brenda dhe i mbuluar me kos
• Byrek- është i bërë nga shtresa brumi të mbushura me mish të bardhë, djathë, spinaq.
• Bakllasarm - një byrek i kripur i mbuluar me kos dhe hudhër^[4]
• Byrek me kungull
• Byrek me spinaq
• Flisë- një ushqim tradicional shqiptar

Sallata

Tarator

Shumica e sallatave bëhen shpejt dhe thjesht. Përbërësit e sallatës së zakonshme përfshijnë: domate, qepë, hudhër, piper, kastravec, patate, lakër, marule, karrotë dhe fasule.

• Sallatë me patate
• Tarator - një sallatë tradicionale e bërë me tranguj, hudhra dhe kos. Pjatë shumë popullore gjatë verës.
• Sallatë me domate dhe kastravec
• Sallatë me hithra të thata
• Sallatë me fasule
• Sallatë Shope - një sallatë e thjeshtë e bërë me domate, kastravec, qepë dhe djathë të bardhë.

Gjellë kryesore

Tava e Prizrenit

Sarma me gjethe lakre

Sarma, speca të mbushur me kefir dhe gjizë, dhe pite.

Tava e Prizrenit një tavë tradicionale nga Osmane. Ajo gatuhet me qengjit, patëllxhan, speca të gjelbër, qepë, domate dhe shërbehet e nxehtë.

• Speca të mbushur me mish, oriz dhe perime
• Suxhuk - suxhuk tradicionale në të gjithë rajonin e Ballkanit
• Tave Gore^[5] - një pjatë tradicionale me mish qengji
• Tavë kosi - mish qengji i pjekur me kos
• Burian me vezë - ushqim tradicional me perime me oriz, spinaq dhe vezë^[6]
• Qebab

Ëmbëlsirat

• Bakllavaja
• Torta

Shih edhe

• Flia
• Kuzhina shqiptare