Leku shqiptar

Leku është valuta zyrtare e Shqipërisë (kodi ISO 4217: ALL). Ai ndahet në një 100 (qindarka), megjithëse qindarkat nuk prodhohen më.

Leku shqiptar
Kartëmonedha 1000 lekë Monedha lekë
ISO 4217
Kodi	ALL
Numri	008
Eksponenti	2
Denominations
Subunit
1⁄100	qindarkë
Plural	lekë
qindarkë	qindarka
Simboli	L
Banknotes
Përdoret shpesh	200 L, 500 L, 1000 L, 2000 L, 5000 L
Përdoret rrallë	10,000 L
Coins
Përdoret shpesh	5 L, 10 L, 20 L, 50 L, 100 L
Përdoret rrallë	1 lek, 50 L(2003)
Demografia
Data e prezantimit	16 shkurt 1926
User(s)	Shqipëria Kosova
Issuance
Central bank	Banka e Shqipërisë
Faqja zyrtare	www.bankofalbania.org
Valuation
Inflation	2.1%
Burimi	The World Factbook, 2009 est.

Emri

Leku është emëruar në nderim të Lekës së Madh.^[1] Emri qindarkë vjen nga Gjuha shqipe 100, pra (një qind). Kështu që qindarka e ka kuptimin e njëjtë me centime, cent, centesimo, eurocent, etj.

Historiku

Përpara Lekut

Deri më 1912, Shqipëria përdorte Lira osmane, valutën Otomane. Pas pavarësisë, një periudhë e kaosit politik vonoi paraqitjen e një valute kombëtare deri më 1926. Gjatë kësaj kohe, shumë valuta të jashtme qarkulluan në vëndin tonë, veçantërisht ato të Bashkimitit Monetar Latin. Disa para në letër u prodhuan gjatë kësaj kohe ^[2]. Kartëmonedhat u prodhuan për Beratin, Gjirokastrën, Korçën, Shkodrën dhe Vlorën. Denominimet përfshinin para dhe grosh (baraz me nën-njësitë e lirës Turke), Lirës Italiane, franga argjent , frankës, qint, qindtar dhe skender. Shihni Franga Korçare, Skender Korçar dhe Franku Vlonjat për më shumë.

Leku shqiptar për herë të parë është futur në përdorim nga mbreti Ahmet Zogu në vitin 1924. Emërtimi vjen për nder të Aleksandrit të Madh, mbretit Maqedonas, që ndryshe quhet edhe Leka i Madh ndër shqiptarët, por kryesisht emërtimi vjen në nderim të feudalit Shqiptar Lekë Dukagjini. Leku ka qënë në prerje ari, argjendi dhe bronzi.

Kartëmonedhat

2019–tani[3]
Fotoja		Vlera	Përmasat	Ngjyra kryesore	Përshkrimi
Përpara	Prapa				Përpara	Prapa
		200 Lekë	125 mm x 65 mm	Kafe	Portreti i Naim Frashërit dhe në sfond një libër i hapur.	Shtëpia e lindjes së Naim Frashërit, një fletë ku janë shkruar vargjet e tij "Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin Shqipëtar", pena e tij dhe nënshkrimet e drejtuesve.
		500 Lekë	132 mm x 69 mm	E kaltër	Portreti i Ismail Qemalit (1844-1919), simboli i shqiponjës dhe pena me të cilën u firmos akti i pavarësisë.	Ndërtesa ku u bë shpallja e pavarësisë, telegrafi me të cilin u përhap lajmi i shpalljes së pavarësisë dhe dhoma ku u morr vendimi.
		1,000 Lekë	139 mm x 69 mm	Jeshile	Porteti Pjetër Bogdanit	Kisha katolike e Vaut të Dejës me pamjen e frontespicit të veprës Çeta e profetëve
		2,000 Lekë	146 mm x 72 mm	E purpurt	Portreti i Mbretit Gent, sundimtari i fundit i shtetit ilir.	Elemente të arkitekturës së antikitetit ilir, si dhe lulja Gentiana.
		5,000 Lekë	153 mm x 72 mm	E verdhë	Portreti i Gjergj Kastrioti Skënderbeut sipas Gentile Bellini-t	Kalaja e Krujës, përkrenarja, monumenti i Skënderbeut mbi kalë në Tiranë dhe nënshkrimet e drejtuesve.
		10,000 Lekë	160 mm x 72 mm	E kuqe	Portreti i Asdrenit i vendosur në anën e majtë.	Simbolet figurative të flamurit kombëtar, vargu i himnit kombëtar “Rreth flamurit të përbashkuar me një dëshir’ e një qëllim”.

Monedhat

Monedhat (1995–tani)[4]
Fotoja		Vlera	Parametrat teknikë				Përshkrimi			Datat
Përpara	Prapa		Diametri	Trashësia	Masa	Materiali	Forma	Përpara	Prapa	Viti i prerjes	Viti i lëshimit
		1 Lek	18.1 mm	1.6 mm	3 g	Përzierje bakër-zink / çelik i veshur me bakër	E sheshtë	Vlera nominale dhe degë në formë kurore.	Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër një pelikan.	1996, 2008, 2013	1996
		5 Lekë	20 mm	1.6 mm	3.12 g	Çelik i veshur me nikel			Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër shqiponjën e flamurit.	1995, 2000, 2011, 2014, 2020	1995
		10 Lekë	21.25 mm	1.5 mm	3.6 g	Përzierje bakër-nikel-alumin / përzierje bakër-nikel-alumin / çelik i veshur me përzierje bakër-zink	E dhëmbëzuar		Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër Kalaja e Beratit.	1996, 2000, 2009, 2013, 2018	1996
		20 Lekë	23 mm	2 mm	4.6 g	Përzierje bakër-nikel-alumin / përzierje bakër-nikel-alumin / çelik i veshur me përzierje bakër-zink			Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër anijen liburne dhe poshtë saj një delfin.	1996, 2000, 2012, 2016, 2020	1996
		50 Lekë	24.25 mm	1.5 mm	5.5 g	Përzierje bakër-nikel			Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes të monedhës, në qendër mbretin ilir Gent.	1996, 2000, 2020	1996
		50 Lekë	24.25 mm		5.5 g	përzierje bakër-nikel		Vlera nominale, e ndarë me një vijë horizontale dhe në hark sipër "Antikiteti shqiptar".[5][6]	Në hark sipër "Republika e Shqipërisë", në hark poshtë "Antikiteti Shqiptar" dhe në qendër të harkut vitin e shtypjes së monedhës, në qendër një helmetë ilire.[5][6]	2003	2004
		100 Lekë	24.75 mm	1.9 mm	6.7 g	Pjesa e jashtme përzierje bakër-nikel / pjesa e brendshme përzierje bakër-alumin-nikel		Vlera nominale dhe degë në formë kurore.	Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë “Teuta, mbretëresha ilire”, në qendër mbretëreshën ilire Teuta dhe poshtë saj vitin e shtypjes së monedhës.	2000	2000

Lidhje të jashme

• Bank of Albania
• Banknotes of Albania

Referime

1. Sir Harry Luke (1933). In the margin of history. Books for Libraries Press. fq. 157. Albanian hero, Alexander the Great of Macedon, lek being the Shqipetar form of Alexander {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 29 qershor 2011. Marrë më 2 shtator 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
4. "Monedha të qarkullimit".
5. "Monedha të qarkullimit". www.bankofalbania.org. Marrë më 2022-02-24.
6. "50 Lekë". www.bankofalbania.org. Marrë më 2022-02-24.