![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Rubens_apostel_johannes_grt.jpg/640px-Rubens_apostel_johannes_grt.jpg&w=640&q=50)
Gjoni (apostull)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Gjon Apostulli[11] (Greqishtja e lashtë: Ἰωάννης; Latin: Ioannes) ose Shën Gjon i Dashuri, ishte një nga Dymbëdhjetë Apostujt e Jezusit sipas Dhiatës së Re. I renditur përgjithësisht si apostulli më i ri, ai ishte djali i Zebedeut dhe Salomes. Vëllai i tij Jakobi ishte një tjetër nga Dymbëdhjetë Apostujt. Etërit e Kishës e identifikojnë atë si Gjon Ungjilltari, Gjoni i Patmosit, Gjon Plaku dhe Dishepulli i Dashur dhe dëshmojnë se ai jetoi më shumë se apostujt e mbetur dhe ishte i vetmi që vdiq nga shkaqe natyrore, megjithëse studiuesit modernë janë të ndarë në vërtetësinë të këtyre pretendimeve.
Gjon Apostulli | |
---|---|
![]() Shën Gjoni nga Peter Paul Rubens (rr. 1611) | |
Apostull, Ungjilltar dhe Teolog | |
Lindur | rr. 6 e.r.[1] Betsaida, Galilea, Perandoria Romake |
Vdekur | rr. 100 e.r. (93 vjet) Vendi i panjohur,[2][3] mundësisht Ephesus, Perandoria Romake[4] (sot Selçuk, Izmir, Turqi) |
Nderuar në | Të gjitha konfesionet e krishtera që nderojnë shenjtorët Islami (i quajtur si një nga dishepujt e Jezusit)[5] |
Kanonizuar | Para Kongregacionit |
Festa | 27 dhjetor (Kisha Katolike Romake, Anglikanizmi) 26 shtator (Kisha Ortodokse Lindore) |
Atribute | Book, a serpent in a chalice, cauldron, eagle |
Patronazhi | Dashuria, besnikëria, miqësitë, autorët, librashitësit, viktimat e djegura, viktimat e helmit, tregtarët e artit, redaktorët, botuesit, skribët, provimet, studiuesit, teologët, Azia e Vogël, Turqi dhe Turqit,[6][7][8] kundër xhelozisë dhe zilisë[9] |
Ndikuar nga | Jezusi |
Ndikoi | Ignatius of Antioch, Polycarp, Papias of Hierapolis, Odes of Solomon [10] |
Gjon Apostulli tradicionalisht konsiderohet të jetë autori i Ungjillit të Gjonit dhe shumë besime të krishtera besojnë se ai është autor i disa librave të tjerë të Testamentit të Ri (tre letrat e Johanines dhe Libri i Zbulesës, së bashku me Ungjillin e Gjonit, janë të quajtura veprat e Johaninit), në varësi të faktit nëse ai dallohet ose identifikohet me Gjon Ungjilltari, Gjon Plaku dhe Gjoni i Patmosit.
Megjithëse autorësia e veprave të Johaninit i është atribuar tradicionalisht Gjon Apostullit,[12] vetëm një pakicë studiuesish bashkëkohorë besojnë se ai shkroi ungjillin[13] dhe shumica arrijnë në përfundimin se ai nuk shkroi asnjë prej tyre.[12][14][15] Pavarësisht nëse Gjon Apostulli shkroi apo jo ndonjë nga veprat e Johaninit, shumica e studiuesve pajtohen se të tre letrat u shkruan nga i njëjti autor dhe se letrat nuk kishin të njëjtin autor si Libri i Zbulesës, megjithëse ka mosmarrëveshje të përhapura midis studiuesit nëse autori i letrave ishte i ndryshëm nga ai i ungjillit.[16][17][18]