Frekuenca

Frekuenca është numri i ndodhive, të një ngjarje të përsëritur, për njësi kohe. Asaj zakonisht i referohet si frekuencë kohore. Perioda është kohëzgjatja e një cikli në një ngjarje e përsëritur, kështu që perioda është e anasjellta e frekuencës. Si shembull, viti është perioda e orbitës së Tokës rreth Diellit.^{[1] [2]}

Një lëkundës i cili bën 25 lëkundje në 60 sekonda, një frekuencë prej ${\displaystyle 0.41{\bar {6}}}$ Hz.

Për shembull, nëse zemra rreh me një frekuencë prej 120 rrahjesh në minutë, perioda T- intervali i përsëritjes së rrahjes- është gjysëm sekonde, sepse në kaq kohë ndodh një rrahje. Frekuenca është një parameter i rëndësishëm i përdorur në shkencë dhe inxhinieri për të specifikuar shkallën e lëkundjes (oshilimit) dhe dukurive dridhëse (vibruese) si dridhjet mekanike, sinjalet audio (tingulli), valët e radios dhe drita.

Përcaktimi dhe njësitë

Një njësi tradicionale e matjes e përdorur me pajisje mekanike është rrotullim për minutë, e shkurtuar si RPM. 60 RPM janë të barabarta me një herc.^[3]

Perioda, zakonisht e dhënë me simbolin T, është gjatësia e kohës e marrë prej një cikli , dhe është reciprokja e frekuencës f:

${\displaystyle T={\frac {1}{f}}}$

Njësia SI për periodën është sekonda. Njësia SI e frekuencave është herc (Hz), e cila përcaktohet si një cikël për sekondë.

Madhësitë e lidhura

• Frekuenca këndore, zakonisht e shënuar me gërmën greke ω (omega) përcaktohet si shkalla e ndryshimit të zhvendosjes këndore (gjatë rrotullimit), θ (theta) ose shkalla e ndryshimit të fazës së një vale sinusoidale ose si shkalla e ndryshimit të argumentit të funksionit sinus:

${\displaystyle \;\;\;\;\;y(t)=\sin(\theta (t))=\sin(\omega t)=\sin(2\pi ft)}$

${\displaystyle \;\;\;\;\;{\frac {d\theta }{dt}}=\omega =2\pi ft}$

Njësia e frekuencës këndore është radian për sekondë (rad/s), por për sinjale kohore diskrete, mund të shprehet edhe si radian për interval kampionimi, e cila është një madhësi pa dimension. Frekuenca këndore është frekuenca e shumëzuar me ${\displaystyle 2\pi }$.

• Frekuenca hapësinore, e shënuar me ${\displaystyle \xi }$, është analogia e frekuencës kohore, por me matjen hapësinore që zëvëndëson matjen kohore:

${\displaystyle \;\;\;\;\;y(t)=\sin(\theta (t,x))=\sin(\omega t+kx)}$

${\displaystyle \;\;\;\;\;{\frac {d\theta }{dx}}=k=2\pi \xi }$

Përhapja e valës

Për valët periodike në mjedise joshpërhapëse (pra mjedise në të cilat shpejtësia e valës është e pavarur nga frekuenca), frekuenca ka një lidhje të anasjelltë me gjatësinë e valës, ${\displaystyle \lambda }$ (lambda). Edhe në mjedise shpërhapëse, frekuenca ${\displaystyle f}$ e një vale sinusoidale është e barabartë me shpejtësinë e fazës ${\displaystyle v}$ të valës thyer për gjatësinë e valës:

${\displaystyle \;\;\;\;\;f={\frac {v}{\lambda }}}$

Në rastine valëve elektromagnetike në vakum, atëherë ${\displaystyle v=c}$ , ku ${\displaystyle c}$ është shpejtësia e valës në vakum, shprehja kthehet në:

${\displaystyle \;\;\;\;\;f={\frac {c}{\lambda }}}$

Kur valët monokromatike (të një frekuence) kalojnë nga një mjedis në tjetrin frekuenca nuk ndryshon, ndryshojnë shpejtësia dhe gjatësia e valës.

Shikoni gjithashtu

• Frekuenca natyrore
• Banda e frekuencave
• Frekuenca negative

Referime

• Giancoli, D.C. (1988). Physics for Scientists and Engineers (bot. 2nd). Prentice Hall. ISBN 013669201X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

1. Sidereal year Shikoni percaktimin e vitit sideral.
2. The duration of the true solar day
3. Davies, A. (1997). Handbook of Condition Monitoring: Techniques and Methodology. New York: Springer. fq. 275. ISBN 9780412613203. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje te jashtme

 WikiFjalori: Frekuenca – shfletoni më shumë në fjalorin e lirë

• National Research Council of Canada: Femtosecond comb; The measurement of optical frequencies
• Conversion: frequency to wavelength and back Arkivuar 11 mars 2012 tek Wayback Machine
• Conversion: period, cycle duration, periodic time to frequency
• Keyboard frequencies = naming of notes - The English and American system versus the German system
• Teaching resource for 14-16yrs on sound including frequency Arkivuar 13 mars 2012 tek Wayback Machine
• A simple tutorial on how to build a frequency meter
• Frequency - diracdelta.co.uk - javascript calculation.