Feja shtetërore

Një fe shtetërore (e quajtur edhe fe zyrtare) është një fe ose besim i miratuar zyrtarisht nga një shtet sovran. Një shtet me një fe zyrtare (i njohur gjithashtu si shtet konfesional ), megjithëse nuk është një shtet laik, nuk është domosdoshmërisht një teokraci. Fetë shtetërore janë themelime zyrtare ose të sanksionuara nga qeveria të një feje, por shteti nuk ka nevojë të jetë nën kontrollin e klerit (si në një teokraci), as feja e sanksionuar nga shteti nuk është domosdoshmërisht nën kontrollin e shtetit.

Fetë zyrtare janë njohur gjatë historisë njerëzore në pothuajse të gjitha llojet e kulturave, duke arritur deri në Lindjen e Afërt të Lashtë dhe në parahistori . Marrëdhënia e kultit fetar dhe shtetit u diskutua nga studiuesi i lashtë latin Marcus Terentius Varro, nën termin theologia civilis ( lit. ' teologjia civile' ). Kisha e parë e krishterë e sponsorizuar nga shteti ishte Kisha Apostolike Armene, e themeluar në vitin 301 të es. ^[28] Në krishterim, pasi termi kishë përdoret zakonisht për një vend adhurimi për të krishterët ose organizatat që përfshijnë të tilla, termi kishë shtetërore lidhet me krishterimin siç sanksionohet nga qeveria, historikisht kisha shtetërore e Perandorisë Romake në shekujt e fundit të qënies së Perandorisë dhe nganjëherë përdoret për të përshkruar një degë specifike moderne kombëtare të krishterimit.

Në Lindjen e Mesme, shumica e shteteve me një popullsi kryesisht myslimane kanë Islamin si fenë e tyre zyrtare, megjithëse shkalla e kufizimeve fetare në jetën e përditshme të qytetarëve ndryshon sipas vendit. Sundimtarët e Arabisë Saudite përdorin pushtetin fetar, ndërsa presidentët laikë të Iranit supozohet të ndjekin vendimet e autoriteteve fetare që nga Revolucioni Islamik i vitit 1979 . Turqia, e cila gjithashtu ka popullsi me shumicë myslimane, u bë një vend laik pas reformave të Ataturkut, megjithëse ndryshe nga Revolucioni Rus i së njëjtës periudhë kohore, ai nuk rezultoi në adoptimin e ateizmit shtetëror.

Shkalla në të cilën një fe zyrtare kombëtare u imponohet qytetarëve nga shteti në shoqërinë bashkëkohore ndryshon në mënyrë të konsiderueshme; nga lart si në Arabinë Saudite dhe Iran, deri në asnjë si në Grenlandë, Danimarkë, Angli, Islandë dhe Greqi.

[1]
The Inscrutable Guardian of Thunder and Silence: the Dragon (Druk) in Himalayan Symbology. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[2]
"Mauritania". CIA World Factbook. 22 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[3]
Shelley, Toby (2004). Endgame in the Western Sahara: What Future for Africa's Last Colony (në anglisht). Zed Books. fq. 174. ISBN 978-1-84277-341-3.
[4]
"Morocco". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[5]
"Tunisia". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[6]
"The 2012 Constitution of Egypt". Nivien Saleh (në anglishte amerikane). Përkthyer nga Nivien Saleh. 2013-02-09. Article 2. Marrë më 2023-01-02.
[7]
United Kingdom's Constitution of 1215 with Amandments through 2013
[8]
"Jordan". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[9]
"Iraq". CIA World Factbook. 22 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[10]
"Pakistan". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[11]
"Bangladesh". CIA World Factbook. 16 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[12]
"United Arab Emirates". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[13]
"Oman". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[14]
"Yemen". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[15]
"Maldives". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[16]
"Iranian Constitution". www.servat.unibe.ch (në anglisht). Article 12. Marrë më 2023-01-02. The official religion of Iran is Islam and the Twelver Ja'fari school, ...
[17]
"Algeria". CIA World Factbook. 18 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[18]
Basic Law of Governance (Chapter one, Article one), saudiembassy.net, "The Kingdom of Saudi Arabia is a sovereign Arab Islamic State. Its religion is Islam. Its constitution is Almighty God's Book, The Holy Qur'an, and the Sunna (Traditions) of the Prophet (PBUH). Arabic is the language of the Kingdom. The City of Riyadh is the capital."
[19]
"Sri Lanka". CIA World Factbook. 3 tetor 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[20]
The Constitution of Afghanistan (Chapter one, Article two), afghan-web.com
[21]
"Somalia". CIA World Factbook. 19 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[22]
Federal Constitution, agc.gov.my
[23]
International Business Publications, USA (2007). Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook. Int'l Business Publications. fq. 133. ISBN 978-1-4330-0444-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[24]
"Greece". CIA World Factbook. 29 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[25]
"Denmark". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[26]
Title VI, Article 75 of The Constitution of Costa Rica, costaricalaw.com.
[27]
"Zambia's Constitution of 1991 with Amendments through 2009" (PDF). CIA World Factbook. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
[28]
The Journal of Ecclesiastical History. p. 268 by Cambridge University Press, Gale Group, C.W. Dugmore

Bhutan,^[1] Mauritania,^[2] Western Sahara (via Sahrawi Arab Democratic Republic^[3] and Morocco,^[4] which divide control), Morocco,^[4] Tunisia,^[5] Egypt,^[6] England,^[7] Jordan,^[8] Iraq,^[9] Pakistan,^[10] Bangladesh,^[11] United Arab Emirates,^[12] Oman,^[13] Yemen,^[14] Maldives,^[15] Iran,^[16] Algeria,^[17] Saudi Arabia,^[18] Sri Lanka,^[19] Afghanistan,^[20] Somalia,^[21] Malaysia,^[22] Brunei,^[23] Greece,^[24] Denmark,^[25] Costa Rica,^[26] Zambia.^[27] See also here.

[1] [1]
The Inscrutable Guardian of Thunder and Silence: the Dragon (Druk) in Himalayan Symbology. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] [2]
"Mauritania". CIA World Factbook. 22 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[books.google.com-3] [3]
Shelley, Toby (2004). Endgame in the Western Sahara: What Future for Africa's Last Colony (në anglisht). Zed Books. fq. 174. ISBN 978-1-84277-341-3.

[morocco-4] [4]
"Morocco". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] [5]
"Tunisia". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] [6]
"The 2012 Constitution of Egypt". Nivien Saleh (në anglishte amerikane). Përkthyer nga Nivien Saleh. 2013-02-09. Article 2. Marrë më 2023-01-02.

[7] [7]
United Kingdom's Constitution of 1215 with Amandments through 2013

[8] [8]
"Jordan". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[9] [9]
"Iraq". CIA World Factbook. 22 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[10] [10]
"Pakistan". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[11] [11]
"Bangladesh". CIA World Factbook. 16 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[12] [12]
"United Arab Emirates". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[13] [13]
"Oman". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[14] [14]
"Yemen". CIA World Factbook. 24 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[15] [15]
"Maldives". CIA World Factbook. 23 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[16] [16]
"Iranian Constitution". www.servat.unibe.ch (në anglisht). Article 12. Marrë më 2023-01-02. The official religion of Iran is Islam and the Twelver Ja'fari school, ...

[17] [17]
"Algeria". CIA World Factbook. 18 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[18] [18]
Basic Law of Governance (Chapter one, Article one), saudiembassy.net, "The Kingdom of Saudi Arabia is a sovereign Arab Islamic State. Its religion is Islam. Its constitution is Almighty God's Book, The Holy Qur'an, and the Sunna (Traditions) of the Prophet (PBUH). Arabic is the language of the Kingdom. The City of Riyadh is the capital."

[19] [19]
"Sri Lanka". CIA World Factbook. 3 tetor 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[20] [20]
The Constitution of Afghanistan (Chapter one, Article two), afghan-web.com

[21] [21]
"Somalia". CIA World Factbook. 19 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[22] [22]
Federal Constitution, agc.gov.my

[23] [23]
International Business Publications, USA (2007). Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook. Int'l Business Publications. fq. 133. ISBN 978-1-4330-0444-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[24] [24]
"Greece". CIA World Factbook. 29 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[25] [25]
"Denmark". CIA World Factbook. 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[26] [26]
Title VI, Article 75 of The Constitution of Costa Rica, costaricalaw.com.

[27] [27]
"Zambia's Constitution of 1991 with Amendments through 2009" (PDF). CIA World Factbook. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[29] [28]
The Journal of Ecclesiastical History. p. 268 by Cambridge University Press, Gale Group, C.W. Dugmore

[28] Bhutan,^[1] Mauritania,^[2] Western Sahara (via Sahrawi Arab Democratic Republic^[3] and Morocco,^[4] which divide control), Morocco,^[4] Tunisia,^[5] Egypt,^[6] England,^[7] Jordan,^[8] Iraq,^[9] Pakistan,^[10] Bangladesh,^[11] United Arab Emirates,^[12] Oman,^[13] Yemen,^[14] Maldives,^[15] Iran,^[16] Algeria,^[17] Saudi Arabia,^[18] Sri Lanka,^[19] Afghanistan,^[20] Somalia,^[21] Malaysia,^[22] Brunei,^[23] Greece,^[24] Denmark,^[25] Costa Rica,^[26] Zambia.^[27] See also here.

[lower-alpha 1]

[28]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

Wikiwand in your browser!

Feja shtetërore

Wikiwand in your browser!