Enklava dhe eksklava
From Wikipedia, the free encyclopedia
Një enklavë është një territor (ose një territor i vogël si pjesë e një shteti më të madh) që është tërësisht i rrethuar nga kufijtë e një shteti ose entiteti tjetër. [1] Disa enklava mund të ekzistojnë edhe brenda ujërave territoriale . :60Enklava ndonjëherë përdoret në mënyrë jo të duhur për të treguar një territor që është i rrethuar vetëm pjesërisht nga një shtet tjetër. [1] Qyteti i Vatikanit dhe San Marino, të dy të rrethuar nga Italia, dhe Lesoto, i rrethuar nga Afrika e Jugut, janë shtete sovrane të enklavuara plotësisht.
Një enklavë është një pjesë e një shteti ose distrikti të ndarë gjeografikisht nga pjesa kryesore prej territorit të huaj përreth (i një ose më shumë shteteve ose rretheve etj). Shumë eksklava janë gjithashtu enklava, por jo të gjitha: një eksklavë mund të rrethohet nga territori i më shumë se një shteti. [2] Eksklava azerbajxhanase e Nakhçivanit është shembull i një eksklave që nuk është enklavë, pasi kufizohet me Armeninë, Turqinë dhe Iranin .
Gjysëm-enklavat dhe gjysëm-eksklavat janë zona që, me përjashtim të zotërimit të një kufiri detar të parrethuar (një vijë bregdetare e ngjitur me ujërat ndërkombëtare ), ndryshe do të ishin enklava ose eksklava. [2] :116[3] :12–14Enklavat dhe gjysmë-enklavat mund të ekzistojnë si shtete të pavarura ( Monako, Gambia dhe Brunei janë gjysëm-enklava), ndërsa eksklavat dhe gjysmë-eksklavat përbëjnë gjithmonë vetëm një pjesë të një shteti sovran (si Rajoni i Kaliningradit ). [2]
Një pene-eksklavë është një pjesë e territorit të një vendi që mund të qaset lehtësisht - në veçanti, nga trafiku rrugor - vetëm përmes territorit të një vendi tjetër. [4] Shumë pene-eksklava kufizohen pjesërisht me ujërat e tyre territoriale (dmth., ato nuk janë të rrethuara nga ujërat territoriale të kombeve të tjera), të tilla si Point Roberts, Uashington dhe Këndi Veriperëndimor i Minesotës. Një shembull i përmendur zakonisht është Kleinwalsertal, një pjesë luginore e Vorarlberg, Austri, që është e aksesueshme vetëm nga Gjermania në veri.