කොංගෝ ජනරජය
From Wikipedia, the free encyclopedia
කොංගෝ ජනරජය (ප්රංශ: République du Congo), කොංගෝ-බ්රසාවිල්, කොංගෝ ජනරජය[7][8] හෝ සරලව කොංගෝ ලෙසද හැඳින්වේ, මධ්යම අප්රිකාවේ කොංගෝ ගඟට බටහිරින් බටහිර වෙරළ තීරයේ පිහිටි රටකි. එය බටහිරින් ගැබොන්, එහි වයඹ දෙසින් කැමරූන් සහ එහි ඊසාන දෙසින් මධ්යම අප්රිකානු ජනරජය, ගිනිකොන දෙසින් කොංගෝ ප්රජාතන්ත්රවාදී ජනරජය, දකුණින් ඇන්ගෝලියානු කැබින්ඩා සහ නිරිත දෙසින් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් මායිම් වේ.
කොංගෝ ජනරජය
| |
---|---|
උද්යෝග පාඨය: "Unité, Travail, Progrès" (ප්රංශ) (සිංහල: "එකමුතුකම, වැඩ, ප්රගතිය") | |
ජාතික ගීය: "La Congolaise" (ප්රංශ) Besi Kôngo (කොංගෝ) (සිංහල: "කොංගෝ ගීතය") | |
අගනුවර සහ විශාලතම නගරය | බ්රසාවිල් 4°16′S 15°17′E |
නිල භාෂා(ව) | ප්රංශ භාෂාව |
පිළිගත් ජාතික භාෂා(ව) |
කොංගෝ භාෂාව |
ආගම (2020)[2] |
|
ජාති නාම(ය) | කොංගෝ ජාතිකයන් |
රජය | ඒකීය ආධිපත්ය-පක්ෂ ක්රමය අර්ධ ජනාධිපති ක්රමය ජනරජය |
• ජනාධිපති | ඩෙනිස් සසෝ න්ගුසෝ |
• අගමැති | ඇනටෝල් කොලිනට් මැකොසෝ |
ව්යවස්ථාදායකය | පාර්ලිමේන්තුව |
• උත්තර මන්ත්රී මණ්ඩලය | සෙනෙට් සභාව |
• පහළ මන්ත්රී මණ්ඩලය | ජාතික සභාව |
නිදහස | |
• ජනරජය පිහිටුවීම | 1958 නොවැම්බර් 28 |
• ප්රංශයෙන් | 1960 අගෝස්තු 15 |
වර්ග ප්රමාණය | |
• සම්පූර්ණ | 342,000 km2 (132,000 sq mi) (64 වෙනි) |
• ජලය (%) | 3.3 |
ජනගහණය | |
• 2023 ඇස්තමේන්තුව | 5,677,493[3] (116 වෙනි) |
• ජන ඝණත්වය | 17/km2 (44.0/sq mi) |
දදේනි (ක්රශසා) | 2022 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ▼ඇ.ඩො. බිලියන 23.0[4] (150 වෙනි) |
• ඒක පුද්ගල | ▼ඇ.ඩො. 23.04,682 [4] (149 වෙනි) |
දදේනි (නාමික) | 2022 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ඇ.ඩො. බිලියන 14.4 [4] (142 වෙනි) |
• ඒක පුද්ගල | ඇ.ඩො. 2,945[4] (138 වෙනි) |
ගිනි (2011) | 40.2[5] මධ්යම |
මාසද (2021) | 0.571[6] මධ්යම · 153 වෙනි |
ව්යවහාර මුදල | මධ්යම අප්රිකානු CFA ෆ්රෑන්ක් (XAF) |
වේලා කලාපය | UTC+1 (WAT) |
දින ආකෘති | දිදි/මම/වවවව |
රිය ධාවන මං තීරුව | දකුණ |
ඇමතුම් කේතය | +242 |
අන්තර්ජාල TLD | .cg |
මෙම කලාපය අවම වශයෙන් වසර 3,000 කට පෙර බන්ටු කතා කරන ගෝත්රිකයන් විසින් ආධිපත්යය දැරූ අතර, ඔවුන් කොංගෝ ගංගා ද්රෝණියට පිවිසෙන වෙළඳ සම්බන්ධතා ගොඩනඟා ගත්හ. කොංගෝව මීට පෙර සමක අප්රිකාවේ ප්රංශ යටත් විජිතයේ කොටසක් විය.[9] කොංගෝ ජනරජය 1958 නොවැම්බර් 28 වන දින පිහිටුවන ලද අතර 1960 දී ප්රංශයෙන් නිදහස ලබා ගන්නා ලදී. එය කොංගෝ මහජන සමූහාණ්ඩුව නමින් 1969 සිට 1992 දක්වා මාක්ස්වාදී-ලෙනින්වාදී රාජ්යයක් විය. 1992 සිට රටේ බහු-පක්ෂ මැතිවරණ පැවති නමුත්, 1997 කොංගෝ ජනරජයේ සිවිල් යුද්ධයේදී ප්රජාතන්ත්රවාදීව තේරී පත් වූ රජයක් නෙරපා හරින ලදී. 1979 දී ප්රථම වරට බලයට පත් වූ ජනාධිපති ඩෙනිස් සසෝ න්ගුසෝ 1992 දක්වාත් පසුව නැවත බලයේ පිහිටුවීමෙන් පසුවත් පාලනය කළේය. එය අප්රිකානු සංගමයේ, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ, ලා ෆ්රැන්කොෆෝනි, මධ්යම අප්රිකානු රාජ්යයන්ගේ ආර්ථික ප්රජාව සහ නොබැඳි ව්යාපාරයේ සාමාජිකයෙකි. එය ගිනියා බොක්කෙහි 4 වැනි විශාලතම තෙල් නිෂ්පාදකයා බවට පත් වී ඇති අතර, සමහර ප්රදේශවල දේශපාලන හා ආර්ථික අස්ථාවරත්වය සහ රට පුරා තෙල් ආදායම අසමාන ලෙස බෙදා හැරීම සමඟ රටට යම් සමෘද්ධියක් ලබා දෙයි. එහි ආර්ථිකය තෙල් අංශය මත රඳා පවතින අතර[10] 2015 තෙල් මිල පහත වැටීමෙන් පසු ආර්ථික වර්ධනය මන්දගාමී වී ඇත. ක්රිස්තියානි ආගම යනු රට තුළ වඩාත් පුළුල් ලෙස ප්රකාශ කරන ඇදහිල්ලයි.