![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Flag_of_Cameroon.svg/langsi-640px-Flag_of_Cameroon.svg.png&w=640&q=50)
කැමරූන්
From Wikipedia, the free encyclopedia
කැමරූන් (ඉංග්රීසි: Cameroon,/ˌkæməˈruːn/, ප්රංශ: Cameroon, ඩූලා: Kamerun, එවුන්ඩෝ: Kamərún, ෆුලා: Kamerun, ෆෙෆෙ: Kamerun), නිල වශයෙන් කැමරූන් ජනරජය (ප්රංශ: Rémeroublique), බටහිර-මධ්යම අප්රිකාවේ රටකි, එය බටහිරින් සහ උතුරින් නයිජීරියාව, ඊසාන දෙසින් චැඩ්, නැගෙනහිරින් මධ්යම අප්රිකානු ජනරජය සහ දකුණින් සමක ගිනියාව, ගැබොන් සහ කොංගෝ ජනරජය මායිම් වේ. ගිනියා බොක්කෙහි සහ අත්ලාන්තික් සාගරයේ කොටසක් වන බයිෆ්රා ඔෆ් බීෆ්රා බටහිර අප්රිකාව සහ මධ්යම අප්රිකාව අතර සන්ධිස්ථානයේ ඇති උපායමාර්ගික පිහිටීම හේතුවෙන් එය කඳවුරු දෙකෙහිම සිටින ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇත.එහි මිලියන 27 කට ආසන්න ජනතාවක් දේශීය භාෂා 250 ක් කතා කරයි.[10][11][12]
කැමරූන් ජනරජය | |
---|---|
උද්යෝග පාඨය: "Paix – Travail – Patrie" (ප්රංශ) "සාමය - වැඩ - පීතෘ භූමිය" | |
ජාතික ගීය: "Ô Cameroun, Berceau de nos Ancêtres" (ප්රංශ) "ඔ කැමරූන්, අපේ මුතුන්මිත්තන්ගේ තොටිල්ල" | |
![]() | |
අගනුවර | යවුන්ඩේ[1] 3°52′N 11°31′E |
විශාලතම නගරය | ඩුවාලා |
නිල භාෂා(ව) | ප්රංශ • ඉංග්රිසි |
පිළිගත් ප්රාදේශීය භාෂා(ව) |
|
ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් |
|
ආගම (2020)[2] |
|
ජාති නාම(ය) | කැමරූනියානු |
රජය | ඒකීය, ප්රමුඛ-පක්ෂය, ජනාධිපති, ජනරජය,[3] ඒකාධිපති පාලනයක් යටතේ[4][5][6] |
• ජනාධිපති | පෝල් බියා |
• අගමැති | ජෝසප් න්ගුට් |
• සෙනෙට් සභාවේ සභාපති | මාර්සෙල් නියට් න්ජිෆෙන්ජි |
• ජාතික සභාවේ සභාපති | කැවායේ යෙගුයි ජිබ්රිල් |
ව්යවස්ථාදායකය | පාර්ලිමේන්තුව |
• උත්තර මන්ත්රී මණ්ඩලය | සෙනෙට් සභාව |
• පහළ මන්ත්රී මණ්ඩලය | ජාතික සභාව |
නිදහස ප්රංශය සහ එක්සත් රාජධානිය වෙතින් | |
• ප්රංශයෙන් නිදහස | 1960 ජනවාරි 1 |
• එක්සත් රාජධානියෙන් නිදහස | 1961 ඔක්තෝබර් 1 |
වර්ග ප්රමාණය | |
• සම්පූර්ණ | 475,442 km2 (183,569 sq mi) (53 වන) |
• ජලය (%) | 0.57 [1] |
ජනගහණය | |
• 2022 ඇස්තමේන්තුව | 29,321,637 [1] (51 වන) |
• ජන ඝණත්වය | 39.7/km2 (102.8/sq mi) |
දදේනි (ක්රශසා) | 2021 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ▲ ඇ.ඩො. බිලියන 101.950[7] (94 වන) |
• ඒක පුද්ගල | ▲ ඇ.ඩො. 3,745[7] (187 වන) |
දදේනි (නාමික) | 2021 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ▲ ඇ.ඩො. බිලියන 44.893[7] (89 වන) |
• ඒක පුද්ගල | ▲ ඇ.ඩො. 1,649[7] (150 වන) |
ගිනි (2014) | 46.6[8] ඉහළ |
මාසද (2021) | 0.576[9] මධ්යම · 151 වන |
ව්යවහාර මුදල | මධ්යම අප්රිකානු CFA ෆ්රෑන්ක් (XAF) |
වේලා කලාපය | UTC+1 (WAT) |
දින ආකෘති | දිදි/මාමා/වවවව වවවව/මාමා/දිදි |
රිය ධාවන මං තීරුව | දකුණ |
ඇමතුම් කේතය | +237 |
අන්තර්ජාල TLD | .cm |
ප්රදේශයේ මුල් වැසියන්ට චැඩ් විල අවට සාඕ ශිෂ්ටාචාරය සහ ගිනිකොනදිග වැසි වනාන්තරයේ බකා දඩයම්කරුවන් ඇතුළත් විය.පෘතුගීසි ගවේෂකයන් 15 වන සියවසේදී වෙරළ තීරයට ළඟා වූ අතර එම ප්රදේශය රියෝ ඩොස් කැමරූස් (ඉස්සන්ගේ ගඟ) ලෙස නම් කරන ලදී, එය ඉංග්රීසියෙන් කැමරූන් බවට පත් විය. ෆුලානි සොල්දාදුවන් 19 වන සියවසේ උතුරේ ආඩමාවා එමිරේට් පිහිටුවා ගත් අතර බටහිර සහ වයඹ දිග විවිධ ජනවර්ග බලවත් ප්රධානීන් සහ ෆොන්ඩම් පිහිටුවා ගත්හ.1884 දී කැමරූන් ජර්මානු යටත් විජිතයක් බවට පත් විය.පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසු එය ප්රංශය අතර බෙදී ගියේය. සහ එක්සත් රාජධානිය ජාතීන්ගේ සංගමයේ නියෝගයන් ලෙස යුනියන් ඩෙස් පොපියුලේෂන් ඩු කැමරූන් (යූපීසී) දේශපාලන පක්ෂය ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නමුත් 1950 ගණන්වල ප්රංශය විසින් නීති විරෝධී කරන ලද අතර එය ප්රංශ සහ යූපීසී සටන්කාමී බලවේග අතර 1971 මුල් භාගය දක්වා සටන් කළ ජාතික විමුක්ති කැරැල්ලට හේතු විය. 1960, කැමරූන් හි ප්රංශ-පරිපාලන කොටස, ජනාධිපති අහමදු අහ්ඩ්ජෝ යටතේ කැමරූන් ජනරජය ලෙස ස්වාධීන විය. බ්රිතාන්ය කැමරූන් හි කොටසක් 1961 දී කැමරූන් ෆෙඩරල් ජනරජය පිහිටුවීම සඳහා එය සමඟ ඒකාබද්ධ විය.එම සම්මේලනය 1972 දී අත්හැර දමන ලදී. 1972 දී රට එක්සත් කැමරූන් ජනරජය ලෙස නම් කරන ලද අතර 1984 දී ජනාධිපති නියෝගයක් මගින් නැවත කැමරූන් ජනරජය ලෙස නම් කරන ලදී. Ahidjo ගේ ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසු 1982 සිට වත්මන් ජනාධිපති පෝල් Biya රට මෙහෙයවීය; ඔහු මීට පෙර 1975 සිට අගමැති ධුරය දැරීය, කැමරූන් ඒකීය ජනාධිපති ජනරජයක් ලෙස පාලනය වේ.
කැමරූන්හි නිල භාෂා වන්නේ ප්රංශ සහ ඉංග්රීසි, හිටපු ප්රංශ කැමරූන් සහ බ්රිතාන්ය කැමරූන් වල නිල භාෂා වේ.එහි ආගමික ජනගහනය ප්රධාන වශයෙන් ක්රිස්තියානි වන අතර සැලකිය යුතු සුළුතරයක් ඉස්ලාම් ආගම අදහන අතර අනෙක් අය සාම්ප්රදායික ඇදහිලි අනුගමනය කරන දේශපාලකයින් සිටින ප්රදේශ. වැඩි විමධ්යගත කිරීම සහ සම්පූර්ණ වෙන්වීම හෝ ස්වාධීනත්වය (දකුණු කැමරූන් ජාතික කවුන්සිලයේ මෙන්) වෙනුවෙන් පෙනී සිටියේය.
කැමරූනියානුවන් විශාල සංඛ්යාවක් ජීවත් වන්නේ යැපුම් ගොවීන් ලෙසය.භූ විද්යාත්මක, භාෂාමය සහ සංස්කෘතික විවිධත්වය සඳහා රට බොහෝ විට "අප්රිකාවේ කුඩා" ලෙස හැඳින්වේ.[13][14] එහි උසම ස්ථානය, මීටර 4,100 (අඩි 13,500) ආසන්නයේ, නිරිතදිග කලාපයේ කැමරූන් කන්දයි. එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගර වන්නේ වුරි ගඟ අසබඩ පිහිටි ඩවුලාය. එහි ආර්ථික අගනුවර සහ ප්රධාන වරාය වන්නේ යවුන්ඩේ. එහි දේශපාලන අගනුවර ද එය වේ. නිරිතදිග ලිම්බේට ස්වභාවික වරායක් ඇත. කැමරූන් ස්වදේශීය සංගීත ශෛලීන් සඳහා ප්රසිද්ධය, විශේෂයෙන්ම මකොසා, ඤ්ඤං සහ බිකුට්සි, සහ එහි සාර්ථක ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායම සඳහා, එය අප්රිකානු සංගමයේ, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ, ඉන්ටර්නැෂනල් ඩි ලා ෆ්රැන්කොෆෝනි (OIF), ජාතීන්ගේ පොදුරාජ්ය මණ්ඩලය, නොබැඳි ව්යාපාරය සහ ඉස්ලාමීය සහයෝගිතා සංවිධානයන් හි සාමාජික රාජ්යයකි.