Radio-televizija Srbije

Radio-televizija Srbije (skrać. RTS) je nacionalna medijska kuća u Srbiji, pod današnjim imenom osnovana 1. januara 1992. godine. Krajem 2005. godine RTS počinje transformaciju u medijski javni servis Srbije. Ponovnim uvođenjem pretplate (ukinuta 2001) i oslobađanjem od budžetskog finansiranja, stvaraju se ključni uslovi za njenu transformaciju. RTS je punopravan član Evropske radiodifuzne unije (European Broadcasting Union).

Kratak pregled nastanka RTB

Prvo emitovanje radijskog programa u Srbiji vezuje se za februar 1924, kada je po prvi put u Beogradu pušten radijski signal. Nakon pet godina, 24. marta 1929, Radio Beograd počinje sa redovnim emitovanjem svog programa. Drugi svetski rat će prekinuti emitovanje radio-programa u Beogradu, a nastavak je usledio tek posle oslobođenja, 10. novembra 1945. Taj dan je ujedno i dan RTB, koji je preuzela i RTS.

Prva profesionalna demonstracija televizijske tehnike na tlu Srbije vezuje se za prezentaciju holandske firme Filips, koja je u Beogradu, između 9. i 19 septembra 1938., predstavila osnovni sistem TV prenosa. Eksperimentalni program beogradske televizije uslediće tek nakon dvadeset godina. 23. avgusta 1958. TVB započinje emitovanje svog prvog programa - Dnevnika u 20 sati. Širenje TVB obuhvatće osnivanje dva nova programa: Drugog, kao prvog kolor-programa na ovim prostorima (računajući prostor bivše Jugoslavije), koji je lansiran 31. decembra 1971, i Trećeg kanala, omladinskog kanala, koji je sa radom počeo 1. jula 1989 i trajao do 1. maja 2006.

Satelitski program Radio-televizije Srbije je započeo svoje emitovanje 14. maja 1991. Teletekst je uveden marta 1994, a prva Internet prezentacija startovala je za vreme bombardovanja Srbije 1999. godine.

Radio-televizija Srbije (RTS) zakonski je, dakle, uređena 1. januara 1992. Tada su je sačinjavale Radio-televizija Beograd (RTB), Radio-televizija Novi Sad (RTNS) i Radio-televizija Priština (RTP) koje su, zajedno s pet drugih televizija sve do raspada SFRJ predstavljale dio mreže Jugoslavenske radio-televizije (JRT).

Do tada je zvanično funkcionisala samo Radio-televizija Beograd (RTB). Današnje uređenje RTS predviđa postojanje imena Radio Beograd i Televizija Beograd, što nije slučaj sa zemljama u okruženju, tj. nekadašnjim republikama SFRJ. Tako je, na primer, Televizija Zagreb postala Hrvatska televizija, a RTZ je preimenovana u HRT. Dolaskom Kfora na područje Kosova i Metohije, RTP biva preuzeta i preformulisana u novi medij.

RTS emituje televizijski program u ukupnom dnevnom obimu od 96 časova. Radijski programi RTS emituju 96 časova programa dnevno, a subotom i nedeljom po 108 časova. Učešće programa iz sopstvene produkcije u ukupnom televizijskom emitovanju je, na Prvom programu 95%, na Drugom 90%, na Trećem 58% (do ukidanja Trećeg kanala, 1. maja 2006.), na Satelitskom 96%, a u radijskom emitovanju 98,8%.

Radijski program RTS se emituje preko UKT FM mreže predajnika i repetitora na 17 lokacija. Prvi program Radija Beograd se emituje na srednjim talasima, preko mreže predajnika na 11 lokacija. ETV emituje TV program RTS preko mreže predajnika na 12 lokacija i mreže repetitora na 238 lokacija. Radio i TV programi RTS se distribuiraju preko mreže mikrotalasnih RR veza (44 hopa) koja povezuje 14 emisionih lokacija. U sistem kontributivnih veza povezano je 16 lokalnih dopisničkih centara, od kojih je prvi otvoren u Kragujevcu.

RTS odskora poseduje i licencu za sertifikaciju kablovskih distributivnih i tzv. zajedničkih antenskih sistema.

Produkcioni centri RTS

RTS (misleći, pritom, na TV Beograd i Radio Beograd) se nalazi na više lokacija u Beogradu. Televizija je smeštena u dva velika TV-centra - u centru grada (kompleks zgrada u Takovskoj 10 i Aberdarevoj 1 i 1a) i u Košutnjaku (u Kneza Višeslava 88, nadomak Filmskog grada). Tu je i jedan manji TV-centar, zapravo istoriografski posmatrano najvažniji, na Beogradskom sajmu. To je, dakle, prva zgrada srpske televizije i tu se nalazi jedan omanji studio i kancelarije pojedinih redakcija. Međutim, TVB ima svoje zgrade (delove administracije, izdavačka delatnosti i sl.) i na drugim lokacijama u gradu. TV-centar u Aberdarevoj (nekadašnja zgrada Avala filma) otvoren je 1. oktobra 1966, nova, tzv. plava zgrada započeta je 1989. a zgrada u Takovskoj, podignuta tokom sedamdesetih pa oštećena tokom Petooktobaske revolucije, rekonstruisana je i postepeno useljavana tokom 2004. U ovim zgradama se danas nalaze Direkcija, Centar Dokumentacije, redakcije, studiji, režije, tehnika, master, montažne jedinice, sobe za pregled traka, Obezbeđenje RTS, galerija RTS i dr. Centar u Košutnjaku, kao prvi TV dom, svečano je otvoren 1980 i tamo su smešteni: studiji sa pratećim objektima, režije, tehnika, link, depoi, magacini i dr.

Produkcioni centar Radija Beograd nalazi se u Hilandarskoj 2. Tu su smešteni redakcije, studiji, tehnika, biblioteka i drugi sadržaji.

RTS poseduje više radijskih i TV studija, četiri REM jedinice za montažu, šest BETA montaža, pet digitalnih montaža i jednu offline montažu. Produkcija ima 35 mobilnih kamera sa 60 KW rasvete. Prenosna tehnika RTS poseduje pet reportažnih kola, devet pari linkovskih veza i pet mobilnih ekipa rasvete. Vozni park obuhvata 194 vozila specijalizovane ili opšte namene.

Studiji Televizije Beograd

Televizija Beograd raspolaže sa šest opremljenih televizijskih studija, od kojih je jedan digitalni (za Dnevnik, kratke vesti na sat vremena, sportske najave, najave emisije Trezor i specijalne političko-informativne emisije), jedan virtuelni (za dečije emisije, vremensku prognozu i sve sadržaje koji zahtevaju interaktivne sadržaje i nije im potreban standardni set scenografije - to se nadoknađuje kompjuterski, putem hroma-kija) a jedan za kolažne emisije, poput Jutarnjeg programa i Beogradske hronike.Jedan od pionira koji je nekada radio na Televiziji Beograd je poznati pevač Slavko Perović.

Ova četiri studija se, pored jednog u izgradnji (trenutno u finalnoj fazi) nalaze u TV-centru u Aberdarevoj. Dva studija za političke i zabavne sadržaje nalaze se u Košutnjaku, dok je jedan smešten u TV-centru na Sajmu. Pored toga, TVB poseduje i tonske studije, tj. studije za sinhronizaciju.

Ostali podaci o produkciji i gledanosti RTS

Radnim danima je, prosečno po građaninu Srbije, gledanost Prvog programa TV Beograd 104 minuta, Drugog programa 71 minut, a Trećeg kanala 96 minuta. Gledanost raste u dane vikenda i to: subotom Prvi program TV Beograd se gleda 108 minuta, Drugi program 80 minuta, a Treći kanal 108 minuta; nedeljom se Prvi program TV Beograd gleda 117 minuta, Drugi program 94 minuta i Treći kanal 127 minuta. (izvor: SMMRI)

Radnim danima, Prvi program TVB gleda 3,7 miliona gledalaca, Drugi program 800,000 gledalaca, a Treći kanal (do 1. maja 2006.) 1,8 miliona. Subotom Prvi program TVB gleda 3,1 milion, Drugi program 800,000, a Treći kanal (do 1. maja 2006.) 1,2 miliona gledalaca. Nedeljom Prvi program gleda 4,3 miliona, Drugi program 800,000 a Treći kanal (do 1. maja 2006.) 1,3 miliona gledalaca. (izvor: SMMRI)

Na dan 18.12.2003. godine u RTS je 5,936 zaposlenih, u stalnom radnom odnosu. Na dan 10.2.2005. godine u Radio Beogradu je 470 zaposlenih i to: Radio Beograd 1 210, Radio Beograd 2 80 III program 23, Dramski program 17, Beograd 202 60, Radio 101 24 i Programske službe 56. Kadrovi sa visokim školskim obrazovanjem učestvuju sa 27% u strukturi zaposlenih, sa višim 10%, a sa srednjim 50,5%.

Muzička produkcija RTS

Na nacionalnom nivou, ova institucija datira od 1937. godine. Muzička produkcija RTS obuhvata sledeće segmente: Simfonijski orkestar, Hor, Dečji hor, Dečji hor Kolibri, Džez orkestar, Narodni orkestar i Narodni ansambl. Cilj postojanja ovog segmenta RTS je prikupljanje građe iz kako nacionalne tako i internacionalne, žanrovski veoma različite muzike. Od 1950. postoji i Nototeka koja sadrži oko 30000 muzičkih dela najrazličitijih žanrova. Koncertna delatnost, snimanje muzike za potrebe programa RTS, izdavačka delatnost, saradnja sa eminentnim umetnicima iz celog sveta samo su deo poslova kojima se bavi ova institucija u okviru RTS. Trenutno broji oko 250 profesionalnih muzičara.

Kulturno-istorijski značaj RTS

Za sve ove godine, u Radiju Beograd snimljeno je i arhivirano preko 4,000 radio drama za odrasle i oko 1,000 radio drama za decu čime je ovaj žanr postao neraskidivi deo kulturnog nasleđa srpskog naroda.

Diskografska produkcija PGP-RTS je proizvela 150 miliona ploča, preko 200 miliona audio-kaseta i hiljade sati muzike različitih žanrova. Zvučni arhiv ili fonoteka PGP-a predstavlja, sa preko 15,000 naslova, kulturno blago neprocenjive vrednosti.

Centar dokumentacije Televizije Beograd u svojim depoima i magacinima raspolaže sa 650,000 filmskih zapisa, 40,000 vudeo zapisa, 550,000 fotografija i slajdova, 4 miliona stranica tekstualnih zapisa i 15,000 fono zapisa.

Redakcija za istoriografiju TVB svakodnevno svojim gledaocima, u okviru emisije Trezor, donosi programe iz istorije TVB - ukomponovane tako da odgovaraju aktuelnim kulturno-političkim događajima, a prateći inostrane tokove odskora se na tržištu mogu naći i najpopularniji serijski igrani programi na VHS i DVD. Filmovi koje su TVB i RTS snimale u koprodukciji sa drugim producentskim firmama odavno su prisutni na tržištu i izvan teritorije Srbije.

Povezano

TV Dnevnik
Televizija
Medijske kuće

Spoljašnje veze

Kratke činjenice

Zatvori

Radio-televizija Srbije Arhivirano 2012-09-08 na Wayback Machine-u
Redakcija za istoriografiju TVB-RTS, Istorija TVB Arhivirano 2007-09-26 na Wayback Machine-u
Dokument: Hronologija Televizije Beograd (sa tvist.tv) Arhivirano 2005-11-09 na Wayback Machine-u
PGP-RTS