Kretej

Kretej (starogrčki: ) bilo je ime više ličnosti u grčkoj mitologiji.

Eolov sin

Kretej je bio sin Eola (sina Helenovog) i Enarete, osnivač grada Jolka u Tesaliji.^[1][2] Bio je oženjen Tirom, Salmonejevom kćerkom,^[3] ili, prema drugim izvorima, Demodikom ili Bijadikom: ova je neuspešno pokušala da zavede Friksa i zatim ga lažno tužila Kreteju da ju je hteo silovati.^[4] Tiro mu je rodila Esona, Fereta, i Amitaona ^[5][6][7] Kretej je imao i nekoliko kćerki: Hipolitu, koja se posle udala za Akasta,^[8] a koja je inače poznata i kao Astidamija,^[9] zatim Mirinu, koja se udala za Toanta,^[10]te još jednu kćerku, čije ime nije poznato, a koja se, prema Diodoru Sicilijskom, kasnije udala za Tektama, kome je rodila Asterija, kritskog kralja.^[11] Spominju se i Kretejevi sinovi Nelej i Pelija, no, prema drugima, Kretej je njima dvojici bio poočim, jer ih je Tiro dobila sa Posejdonom.^[12]

Tebanski ciklus

• Kretej je ime jednog od branilaca Tebe u ratu sedmorice protiv Tebe, koga je ubio Hipomedont.^[13]

Eneida

• U Vergilijevoj Eneidi, Kretej je jedan pesnik koji se nalazio u Enejinoj pratnji u Italiji. Ubio ga je Turno, Enejin neprijatelj.^[13]
• Kod Vergilija se spominje još jedan Kretej, Arkađanin, koji se nalazio u Enejinoj vojsci.^[13]

Reference

1. Hesiod, Katalog žena, fr. 10(a).
2. Pseudo-Apolodor, Biblioteka, I, 7, 3.
3. Schmitz, Leonhard (1867), „Cretheus”, Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, pp. 8
4. Higin, Astronomica, II, 20; cf. priče o Fedri i Hipolitu, Stenebeji i Belerofontu, Astidamiji i Peleju, Ftiji/Klitiji i Feniku, Filonomi i Tenetu, Ohni i Eunostu.
5. Homer, Odiseja, XI, 259‒260.
6. Pseudo-Apolodor, Biblioteka, I, 9, 11.
7. Jovan Ceces, komentar uz Likofrona, 175.
8. Pindar, Nemejske ode, IV, 57.
9. Pseudo-Apolodor, Biblioteka, III, 13, 2.
10. Sholija uz: Apolonije Rođanin, Doživljaji Argonauta, I, 601.
11. Diodor Sicilijski, Istorijska biblioteka, IV, 60, 2.
12. Srejović & Cermanović-Kuzmanović 1989, s.v. Kretej
13. Carlos Parada, Genealogical Guide to Greek Mythology, 1997, Greek Mythology Link: Dictionary: Clytomedes to Damarmenus.

Literatura

• Schmitz, Leonhard (1867). „Cretheus”. u: Smith, William. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. Boston. str. 21.
• Srejović, Dragoslav; Cermanović-Kuzmanović, Aleksandrina (1989). Rečnik grčke i rimske mitologije. Beograd: Srpska književna zadruga.