Jovo Kapičić

Jovan Kapičić - Jovo Kapa (1919‒2013) bio je organizator narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije (učestvovao u bitkama na Sutjesci, Neretvi, itd), koji je u posleratnoj vlasti obavljao više značajnih funkcija (general UDBE, ministar unutrašnjih poslova Crne Gore, ambasador SFRJ, itd).

JOVAN - JOVO KAPIČIĆ
Datum rođenja	2. septembar 1919.
Mesto rođenja	Gaeta Kraljevina Italija
Datum smrti	9. 12. 2013. (94 godina)
Mesto smrti	Beograd Srbija
Profesija	NOVJ, general i bivši državnik SFRJ.
Član KPJ od	1936.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	general-major
Narodni heroj od	10. jula 1950.
Odlikovanja	Orden narodnog heroja Orden jugoslovenske zastave Orden Republike Orden partizanske zvezde Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinsta Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.

Biografija

Rođen je 2. septembra 1919. godine u gradu Gaeti, u Italiji, gde je tada bila velika baza izbegle crnogorske kraljevske vojske nakon Božićne pobune 1919. godine, protiv dinastije Karađorđević. Rođen je sa prezimenom Kapa, koje je kasnije promenio u Kapičić. Jovov otac Milo Kapa, koji je rođen u selu Ugnji kod Cetinja u Crnoj Gori, diplomirao je teologiju i bio je profesor bogoslovije, a 1918. crnogorski komita i član Crnogorske federalističke stranke. Pored Jova imao je još dvojicu sinova - Pavla i Vlada i kćerku Anku.

Jovo je odrastao na Cetinju gde je završio osnovnu školu i pet razreda gimnazije. U šestom razredu gimnazije bio je isključen iz škole zbog učešća u štrajku gimnazijalaca. Pošto je isključen bez prava na redovno školovanje u srednjim školama, morao je privatno da se priprema. Šesti, sedmi i osmi razred gimnazije i maturu položio je u kotorskoj gimnaziji.

Studije

Veoma mlad se uključio u omladinski revolucionarni pokret. Kao petnaestogodišak primljen je u članstvo SKOJ-a, 1934. godine, a dve godine kasnije i u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. Posle maturiranja, upisuje se na Medicinski fakultet u Beogradu, gde je do 1941. godine završio četiri semestra. U vreme dvogodišnjeg studiranja bio je vrlo aktivan u redovima komunističke omladine i studentskog revolucionarnog pokreta. Na drugoj godini studija postao je sekretar partijske organizacije Medicinskog fakulteta, a nešto kasnije sekretar partijskog komiteta Beogradskog univerziteta. Učestvovao je u mnogim akcijama i demonstracijama koje je organizovala KPJ. Posebno je bio zapažen u demonstracijama 14. decembra 1940. godine i 27. marta 1941. godine. Zbog svog revolucionarnog rada nekoliko puta je hapšen i zatvaran.

Narodnooslobodilačka borba

Aprila 1941. godine, posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, po zadatku Partije, upućen je u Crnu Goru gde, jula 1941. godine, postaje član Okružnog komiteta KPJ za Cetinje. Kao član Okružnog komiteta, aktivno je radio na organizovanju prikupljanja oružja, formiranju gerilskih grupa, jačanju organizacije KPJ i opštim pripremama za ustanak.

Kao jedan od organizatora i učesnika Trinaestojulskog ustanka u cetinjskom kraju, i član Okružnog komiteta KPJ, imao je vidnog uspeha u dizanju i razvoju ustanka, kao i u njegovom ponovnom oživljavanju krajem leta i u jesen 1941. godine. Kao član Okružnog komiteta, novembra 1941. godine, izabran je za političkog komesara Lovćenskog bataljona, koji je poslat u Sandžak. S ovom jedinicom učestvovao je u Pljevaljskoj bici, decembra 1941. godine.

Kada je, 21. decembra 1941. godine u Rudom, formirana Prva proleterska NOU brigada, u njen sastav je ušao i Lovćenski bataljon. Jovo je sve do oktobra 1942. ostao je u Prvoj proleterskoj, u kojoj se kao politički komesar više puta istakao: u Igmanskom maršu najpre je pomagao u nošenju oružja, a onda je na leđima nosio svoje iznemogle i promrzle drugove; a februara 1942, zajedno sa komandantom bataljona Perom Ćetkovićem, prešao je hladnu i brzu reku Neretvu. Naročito se istakao u borbama s četnicima na sektoru Mojkovca i Kolašina.

U borbi na Durmitoru, 3. juna 1942. godine, među prvima je upao među nekoliko stotina četnika, što je izazvalo paniku u njihovim redovima i bataljonu omogućilo da bez gubitaka izvrši zadatak. Za ovaj podvig pohvaljen je od Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita. Bio je među bombašima u borbama za Konjic i Livno, a oktobra 1942. godine postavljen je za zamenika političkog komesara Druge dalmatinske udarne brigade. Godinu kasnije postao je politički komesar Treće udarne divizije, a krajem 1944. godine i komesar Dvanaestog vojvođanskog korpusa NOVJ.

Povezuju ga i sa Davorjankom Paunović Zdenkom nevenčanom suprugom Josipa Broza Tita.

Period SFRJ

Posle oslobođenja zemlje obavljao je visoke dužnosti u resoru ministarstva unutrašnjih i inostranih poslova. Kao general UDBE, iz Višegrada je koordinirao hvatanje Draže Mihailovića^[1], a potom je bio upućen u Crnu Goru, gde je kao ministar unutrašnjih poslova, rešio pitanje oko 650 tadašnjih odmetnika. Bio je prvi ministar unutrašnjih poslova NR Crne Gore, pomoćnik ministra unutrašnjih poslova FNRJ, ambasador u Mađarskoj i Švedskoj. Nakon rezolucije Informbiroa, kao zamenik ministra unutrašnjih poslova Jugoslavije, Aleksandra Rankovića.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 10. jula 1950. godine. Bio je delegat na Petom, Šestom, Sedmom i Osmom Kongresu SKJ. Bio je i član Saveta federacije i rezervni general-major JNA. Tokom 1950-ih je bio zadužen za bezbednost jugoslovenskog projekta nuklearne bombe, na kojem su radili Pavle Savić i Stevo Dedijer. Penzionisan je početkom šezdesetih godina.

U vreme raspada Jugoslavije, početkom devedesetih, Kapičić se protivio Miloševićevoj "nacifašističkoj" politici i podređenoj ulozi Crne Gore u odnosu na Srbiju. On se angažovao brojnim javnim nastupima i govorima na mitinzima nekadasnjeg LSCG i drugim skupovima na kojima je promovisana ideja slobodne, samostalne i demokratske Crne Gore.^[2] U vreme opsade Dubrovnika je oštro istupao protiv Miloševića i tadašnje crnogorske vlasti zbog rušilačkog pohoda na području Konavala i Dubrovnika.^[3] Srpski nacionalizam smatra glavnim uzrokom raspada SFRJ:

Zahvaljujući srpskom nacionalizmu i Slobodanu Miloševiću, Jugoslavija se raspala u krvi i zločinima. Zapamtite: Srbija je jedina zemlja na planeti koja je zaslužila da je bombarduje Atlantski savez!^[4]

Savremeni period

Početkom 2010. godine Jovo Kapičić je ponovo dospeo u žižu javnosti povodom objavljivanja knjige “Goli otoci Jova Kapičića”, autorke Tamare Nikčević. Knjiga se sastoji od serije intervjua sa Kapičićem o Golom otoku i drugim kontroverznim temama jugoslovenske prošlosti. U ovoj knjizi Kapičić negira da je na Golom otoku bilo maltretiranja i ubistava zatvorenika, što je izazvalo burne reakcije javnosti. On priznaje da je tamo bilo nevinih ljudi, ali napominje da su za to krivi sudski i drugi državni organi, a ne uprava zatvora:

Bilo je hapšenja bez kontrole. Čak trećina je bila nevino optužena. Država duguje izvinjenje tim ljdima.^[5]

Kapičić je ostao pri stavu da je Goli otok bio neophodan, u senci očekivane sovjetske invazije na Jugoslaviju. Takođe smatra da je Srebrenica milion puta veće zlo od Golog otoka.^[3]

U Srbiji je tokom 2009-2010 vođena velika državna potraga za grobom Draže Mihailovića. Jovo Kapičić je tada izjavio: "I da znam, ne bih re­kao gde je Dra­ža", da se od njega ne bi pravio kult ličnosti.^[6] Nakon njegovih priča u javnosti o ubistvima četnika i nemačkih ratnih zarobljenika, u Srbiji se oglasilo čak i Tužilaštvo za ratne zločine, koje je reklo da će proveriti navode i da se niko ne može nekažnjeno hvaliti zločinima.^[7]

U decembru 2011. su ga na ulici u Beogradu fizički napali i ozledili nepoznati počinioci.^[8] Umro je u Beogradu 9. decembra 2013.^[9]

Jovov sin Dragan, poznati je košarkaš, a unuk Stefan, glumac.

Izvori

1. Blic: Oni su zarobili đenerala Dražu
3. Kapičićevi Goli otoci
4. Da se razumemo: bio sam bog!
5. „“Trebao nam je Goli otok””. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-04. Pristupljeno 2010-04-21.
6. Ka­pi­čić: I da znam, ne bih re­kao gde je Dra­ža
7. „Tužilaštvo mora da reaguje! Jovo Kapičić se hvali ratnim zločinima!”. Arhivirano iz originala na datum 2010-01-11. Pristupljeno 2010-04-21.
8. „Pretučen Jovo Kapičić”. e-novine. Pristupljeno 5. XI 2012.
9. Preminuo Jovo Kapičić

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“ Beograd, 1975. godina

Vanjske veze

• Crnogorci u Beogradu - Jovo Kapičić Arhivirano 2008-06-20 na Wayback Machine-u
• Svedok i kreator istorije: Jovo Kapičić (1)
• Svedok i kreator istorije: Jovo Kapičić (2)
• „I da znam, ne bih rekao gde je Draža“ („Politika“, 4. septembar 2009.)
• Jovo Kapičić, general UDBE, intervju („Blic“, 17. septembar 2009.)
• O knjizi „Goli otoci Jove Kapičića“ („Politika“, 18. mart 2010.)