Jabukovac (Negotin)

Jabukovac je naselje u opštini Negotin u Borskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 1884 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 2988 stanovnika). Do 1965, godine je ovo naselje sedište Opštine Jabukovac koju su činila naseljena mesta: Dupljane, Jabukovac, Malajnica, Plavna, Šarkamen, Štubik, Urovica i Vratna. Posle ukidanja opštine područje bivše opštine je u celini ušlo u sastav opštine Negotin.

Za ostale upotrebe, v. Jabukovac.

Jabukovac
Spomenici stradalima u ratovima, u centru Jabukovca
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Borski
Opština	Negotin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1884
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	193 m
Jabukovac Jabukovac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	19304
Pozivni broj	019
Registarska oznaka	BO

Geografija

Jabukovac se nalazi severozapadno od negotinske nizije. Nalazi se na nadmorskoj visini od 220 m između atara Dupljana i Male Kamenice na istoku, Urovice na severoistoku, Vratne na severu i sela Štubika i Malajnice na jugu.

Istorija

Crkva u Jabukovcu

Selo Jabukovac, prema legendi, nastalo je oko „sto godina posle kosovske bitke“. Ova legenda ima i naučne potpore, jer se Jabukovac prvi put pominje u potpisu iz 1530. godine, kada ima 10 kuća. Selo tada pripada fetislamskoj nahiji. Fetislam, grad u neposrednoj blizini Kladova, je osnovao Sulejman Veličanstveni 1542. godine, a znači u prevodu „zaštitnik Islama“.

Prema kazivanjima, selo je osnovao „neki Marko“, prebeg iz Prizrena, sa sinovima Bankom i Bogojem, naselivši se pored neke jabuke. Prema tome su Bankovići i Bogojevići najstarije porodice u selu.

U Jabukovcu se 27. jula 2007. godine, dogodilo najveće masovno ubistvo u modernoj istoriji Srbije kada je Nikola Radosavljević (39) hicima iz lovačke puške ubio devet meštana sela, a dvoje ranio.

Demografija

Ulica u Jabukovcu

U naselju Jabukovac živi 1606 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 47,9 godina (46,5 kod muškaraca i 49,2 kod žena). U naselju ima 712 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,64.

Ovo naselje je u uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Stanovnici Vlasi se dele na Ungurjane (došli iz Erdelja i okoline) i Carane (došli iz Rumunije kao zemljoradnici).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 4550 [1] 1953. 4592 1961. 4491 1971. 3886 1981. 3485 1991. 2988 2414 2002. 2756 1884

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			1504	79.83%
Vlasi			268	14.22%
Rumuni			32	1.69%
Jugosloveni			4	0.21%
Hrvati			1	0.05%
nepoznato			58	3.07%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]

	m			ž
?	40			53
80+	23			35
75-79	60			69
70-74	86			111
65-69	95			110
60-64	82			95
55-59	35			66
50-54	54			32
45-49	57			32
40-44	47			36
35-39	33			41
30-34	42			48
25-29	49			46
20-24	52			46
15-19	35			42
10-14	34			33
5-9	42			38
0-4	46			39
prosek	46.5			49.2

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1118 1132 1184 1063 978 857 712

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 216 211 96 72 63 36 11 6 - 1 2.64

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 790 130 533 65 60 2 862

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 63 539 216 44 -

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	426	335	-	-	7	3	8	17	5	9
Ženski	268	226	-	-	-	-	-	9	1	1
Oba	694	561	-	-	7	3	8	26	6	10
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	6	11	4	3	-	-	18
Ženski	-	2	2	12	6	1	-	-	8
Oba	-	2	8	23	10	4	-	-	26

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Preuzeto iz Istorijskog arhiva Negotin

Jabukovac je ratarsko-stočarsko seosko naselje zbijenog tipa udaljeno 28 km severozapadno od Negotina. Smešteno je na prosečno 176 metara nadmorske visine, na dolinskim stranama Skočke reke, leve pritoke reke Zamne. Severna geografska širina naselja je 44o 20’56” istočna geografska dužina 22o 22’ 50”, a površina atara 9.729 hektara. Do ovog naselja se može stići asfaltnim putem od Negotina preko Jasenice i Štubika ili putem Negotin-Kladovo preko naselja Dupljane. O postanku naselja postoje dva tumačenja - po prvom ga je krajem 15. veka „pored neke divlje jabuke“ zaselila jedna porodica iz okoline Prizrena, a po drugom da su ga naseli „još u tursko vreme“ stanovnici turskog utvrđenja Dud koje se nalazilo na obali Dunava. Prvi put se Jabukovac pominje u turskim popisima 16. veka (1530 - 10 kuća, 1586 - 17 kuća), zatim na austrijskim kartama početkom 18. veka pod imenom Jabukonjiz (1736 - 34 kuće) i kasnije u 19. veku (1846 – 390 kuća, odnosno 1866 – 578 kuća). Današnje naselje je podeljeno na četiri kraja (Boronga, Donji, Osoje i Dudasko brdo) i više grupa rodovskih kuća. Nakon Prvog svetskog rata u njemu su živele sledeće porodice: Bogoješti, Bankulešti i Lulalešti (slava sv. Jovan), Borange, Stanešti, Vuješti, Belegešti i Nikešti (slava sv. Arhanđeo), Đoćešti (slava sv. Nikola), Đogešti (slava sv. Arhanđeo), Brankulešti (slava sv. Nikola), Andriješti (slava sv. Arhanđeo), Mamaljigešti i Gorešti (slava Petkovica), Stojkočešti (slave sv. Arhanđeo i Petkovica), Gipsari (slava sv. Arhanđeo), Radomirešti i Bobarešti (slava Petkovica), Pavlići i Puljeci (slava sv. Arhanđeo), Busjoci (slava Petkovica), Mamanešti (slava sv. Arhanđeo), Klisurešti i Korencešti (slava Petkovica), Đenovešti (slava sv. Nikola), Urdešti (slava Petkovica), Krtorešti (slava sv. Nikola), Barbucešti (slava sv. Arhanđeo), Bubulješti (slava sv. Arhanđeo), Olarešti (slava Petkovica), Njegoicešti (slava sv. Arhanđeo), Kikidžešti (slava Petkovica), Porkarešti (slava sv. Arhanđeo), Kazimirovići (slava sv. Jovan), Dobrivoješti, Velkulješti, Trikešti, Kećešti i Filčešti (slava Đurđevdan), Merćešti, Živešti i Blendešti (slava Đurđevdan), Rkulješti (slava sv. Alimpije), Gurenešti (slava sv. Stevan), Ognjanovići (slava sv. Luka), Pulekići (slava Petkovdan),Stanesići Savkovići, Živkovići i Matići (slava sv. Vrač), Srbulovići (slava Petkovdan), Krajtarovići (slava Petkovica), Tujkešti, Janožešti, Kiriđešti, Golumbešti i Vikešti (slava Mala Gospojina), Tanasešti (slava sv. Nikola), Babajelji (slava Petrovdan), Petrikešti (slava sv. Arhanđeo), Trokešti (slava sv. Arhanđeo), Pupušon (slava sv. Arhanđeo), Jovanovići (slava sv. Alimpije), Petrovići (slava sv. Nikola), Milojkovići (slava Petkovica), Ristići (slava sv. Alimpije) i Grozdići (slava Mala Gospojina). Antropogeografskim i etnološkim izučavanjima svrstano je u vlaška naselja. Zavetina Jabukovca je Spasovdan, dok je crkva u naselju posvećena Vaznesenju Gospodnjem podignuta 1869. godine. Tokom svog razvoja naselje je imalo tri crkve - staru „od slabog materijala“ koju su zapalili Turci, drugu za vreme vlade dinastije Obrenović, i treću podignutu 1914. godine. Stanovništvo Jabukovca je pravoslavno, prilikom popisa nacionalno se izjašnjava kao srpsko i uglavnom se bavi ratarstvom i stočarstvom. Godine 1921. Jabukovac je imalo 443 kuća i 7.948 stanovnika, 1948. – 1118 kuća i 4.550 stanovnika, a 2002. godine 1.312 kuća i 1.865 stanovnika. Po popisu iz 1981. godine na privremenom radu u inostranstvu iz ovog naselja naslazio se 461 stanovnik. Od 1890. do 1947. godine bio je sedište sreza, a do 1965. godine sedište opštine Jabukovačke. Osmorazredna osnovna škola u naselju postoji od 1846. godine. Školske 2006/2007. godine imala je 153 učenika. Zemljoradnička zadruga u Jabukovcu osnovana je 1899. godine, elektrifikacija naselja urađena 1959. godine, Dom kulture izgrađen 1950. godine, a vodovod izgrađen 1978. godine. Asfaltni put i telefonske veze sa svetom Jabukovac dobija 1979. godine. U Jabukovcu postoji i Dobrovoljno vatrogasno društvo, Fudbalski klub „Polet“ (osnovan 1963. godine) i Kulturno-umetničko društvo „Floričika“ (osnovano 1970. godine).

Reference

1. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
2. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Portal Srbija

Jabukovac (Negotin) na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• UDRUŽENjE „DRUŠTVO PRIJATELjA JABUKOVCA“ Arhivirano 2010-12-29 na Wayback Machine-u