From Wikipedia, the free encyclopedia
Banatska republika (njemački: ; mađarski: ; rumunski: ) je bila kratkotrajna država, proglašena 31. oktobra 1918. u Temišvaru, nakon raspada Austrougarske.[1] Prilikom proglašenja formiran je i Narodni savet Banata dok je Dr. Otto Roth imenovan za civilnog komesara, a potpukovnik Albert Bartha za vojnog komandanta republike.[1]
 | Ovom članku ili jednom njegovom dijelu nedostaju izvori. Molimo vas da pomognete Wikipediji i dodate odgovarajuće izvore u članak. |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Republika je proglašena ne samo u kontekstu tada raširenih nacionalnih oslobodilačkih nastojanja u regionu već je u velikoj meri potaknuta socijalnim nezadovoljstvom iskazanim kroz demonstracije u Temišvaru i Reșiți 24, 27, 28, i 31. oktobra 1918. godine na kojima su radnici zahtevali mir, osiguranje prehrane, ukidanje cenzure, izbornu reformu uz otvoreno suprostavljanje dotadašnjim vlastima.[2] Radnički saveti Banatske republike osporavali su autoritet Narodne uprave Banata, Bačke i Baranje u Novom Sadu, zagovarali jedinstvo multietničkog Banata i postepeno dolazili na zaključak da je to jedinstvo moguće samo u okviru Rumunije.[2] Konačni kraj nastojanja da se formira Banatska republika bila je ostavka predsednika Otta Rotha 20. februara 1919. godine.[2]
Prilikom proglašenja republike, formirano je Banatsko narodno veće, koje se sastojalo od po pet predstavnika sledećih naroda: Nemaca, Mađara, Srba i Rumuna.
Civilni poverenik Republike je postao dr. Oto Rot, dok je vojni zapovednik postao Albert Barta. Mađarska vlada je priznala nezavisnost Banatske republike. U tom smislu se smatra da je stvaranje republike bilo podržano od Mađarske, u svrhu zadržavanja severnog Banata i zaustavljanja opredeljenja tamošnjeg stanovništva za južnoslovensku državu.
Banatsko narodno veće je organizovalo vojne odrede i civilnu stražu 4. novembra iste godine. Cilj ovih vojnih odreda je bio uspostavljanje kontrole nad celom teritorijom Banata. Ipak, Banatska republika je bila kratkog veka; nakon nekoliko dana, vojska Kraljevine Srbije je ušla u Banat, što je bio kraj Banatske Republike. Nekoliko meseci kasnije, teritorija Banata je podeljena između Kraljevine SHS i Rumunije, uzimajući u obzir proglas Velike narodne skupštine u Novom Sadu i rezoluciju iz Alba Julije.
U aprilu 1920. godine, Nemci iz Banata su podneli zahtev mirovnoj konferenciji u Parizu da se republika obnovi pod imenom „Republika Banatija“. Prema ovom zahtevu, obnovljena republika ne bi uključivala samo Banat, već i susednu Bačku, a bila bi podeljena u kantone, kojima bi upravljali predstavnici većinske etničke grupe iz svakog kantona. Predlog je odbačen na mirovnoj konferenciji.
Republika je brojala 1.582.133 stanovnika, od kojih:
Prema veroispovesti, stanovništvo republike je uključivalo:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
