From Wikipedia, the free encyclopedia
Azem Bejta, poznatiji kao Azem Galica (1889-1924), je bio vođa albanskih kačaka iz okoline Drenice, koji su pružali oružani otpor srpskoj vlasti na Kosovu i Metohiji.[1] Nadimak Galica je dobio po istoimenom dreničkom selu iz kog je potekao.
Kada je srpska vojska krenula u rat protiv Otomanskog carstva i započela zauzimanje Kosova u Prvom balkanskom ratu 1912. godine, susrela se sa žestokim otporom albanskog stanovništva[2], organizovanim u čete kačaka, koje je predvodio Azem Galica.[1] Kada su u Prvom svetskom ratu Austro-Ugarska i Bugarska porazile srpsku vojsku i zauzele Kosovo, Galica je sa kačacima nastavio oružani otpor protiv okupatora.[1] U srpskoj istoriografiji se, uglavnom, prećutkuje da je Azem Bejta s nekoliko stotina kačaka primorao na predaju jedan austrijski puk, između Mitrovice i Peći 1918. Nešto kasnije je stigao i Kosta Pećanac i njih dvojica su se tom prilikom pobratimili i 12. oktobra 1918. zajedno oslobodili Peć.[3] Po završetku rata 1918. godine srpska vojska se vratila, a Kosovo je ušlo u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Iste godine osnovan je Komitet narodne odbrane Kosova, poznatiji kao Kosovski komitet, koji se borio za izdvajanje teritorija naseljenih Albancima (Kosova, Metohije, zapadne Makedonije i delova Sandžaka) iz novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i za njihovo pripajanje Albaniji.[4] Ideje Kosovskog komiteta imale su velikog uticaja na kačake.
1919. godine Azem Galica, zajedno sa svojom ženom Šotom Galicom, diže ustanak Albanaca na zapadu Kosova. Azem Bejta se borio protiv vojske i žandarma, a ne protiv Srba, među kojima je imao dosta prijatelja na Kosovu i Metohiji.[3] Kačaci su u oblasti Drenice (u selu Junik) čak uspeli da oforme tzv. Neutralnu zonu, koja je trajala između 1921. i 1923. godine.[1] Ovu „oslobođenu“ oblast su neformalno nazivali Mala Albanija (alb. Arbëria e Vogel).[5] 1923. godine je Nikola Pašić privremeno amnestirao kačake, pa je zahvaljujući njima Narodna radikalna stranka pobedila na tadašnjim izborima na Kosovu.[3] Za uzvrat su Azemu Bejti dodeljena tri sela da u njima brine o javnome redu. Vlast mu je obnovila i kuću (kulu), koja mu je prethodno srušena granatiranjem.[3] Beogradsko Vreme je avgusta 1923. objavilo reportažu o njemu u kojoj novinar kaže:
Veliko je iznenađenje bilo za mene, kad sam mesto poludivljeg i osornog zlikovca, kakvog sam zamišljao, video pred sobom mirnog i trezvenog mladog čoveka čiji izgled odaje čoveka stvarne inteligencije i čak kulture, jer uzgred budi rečeno Azem Bejta govori nekoliko stranih jezika. Istina, kad smo se rukovali, bilo je oko njega dvadesetak naoružanih Arnauta, njegova telesna garda koja ga, kako on kaže, čuva od protivničkih vođa koji bi hteli da ga ubiju.[6]
Međutim, primirje nije dugo trajalo. Krajem septembra 1924. godine jugoslovenska vojska je u velikoj akciji uz opsežnu upotrebu artiljerije razbila većinu kačačkih bandi i likvidirala njihove vođe.[7] Azem Galica je u ovoj borbi smrtno ranjen i ubrzo je umro u obližnjoj pećini, koja se danas zove Pećina Azema Galice.[8]
Njegova žena je i nakon njegove smrti nastavila da se bori, preuzevši vođstvo nad muževljevim četama.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
