Antonim (grč. anti = protiv, onoma = ime) riječ je suprotnog značenja prema nekoj drugoj riječi; protuznačnica, suprotnica, nasuprotnica. Dvije riječi suprotnoga značenja čine antonimski par.
Leksičko-semantička pojava značenjske opreke između dvije riječi naziva se antonimija. Antonimija je svojstvo imenica, pridjeva, glagola, priloga i prijedloga.
Sinonim i antonim međusobno su antonimi. Posebna je vrsta antonimije oksimoron.
Raznokorijenski antonimi su oni antonimni među kojima ne postoji etimološka veza jer su im se izrazi razvili iz različitih korijena. Također se nazivaju primarni ili pravi antonimi.
Istokorijenski antonimi nastali su različitim, u srpskohrvatskome jeziku najčešće prefiksalnim tvorbama riječi. Nazivaju se i tvorbeni antonimi.
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti različitim prefiksima:
- nadvožnjak - podvožnjak
- izvanjezičan - unutarjezičan
- iznadprosječan - ispodprosječan
- otvoriti - zatvoriti
- unijeti - iznijeti
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti i jednim prefiksom koji označava negaciju:
- čovjek - nečovjek
- zakonit - protuzakonit (kontra)
- oružati - razoružati
- socijalan - asocijalan
Binarni antonimi su oni antonimi od kojih svaki potpuno negira sadržaj onog drugog te stoje u komplementarnom odnosu:
- živ - mrtav
- istina - laž
Stupnjeviti antonimi su oni antonimi između kojih postoje međustupnjevi, odnosno jedan potpuno ne isključuje sadržaj drugoga.
- malen - (omalen, oveći...) - velik
- jeftin - ... - skup
- topao - ... - hladan
Višestruki antonimi su višeznačnice koje su svojim značenjima suprotne različitim riječima:
- star - mlad
- star - nov
- star - moderan
Općejezični antonimi su oni antonimi kojima parnjake pronalazi većina govornika, bez obzira na to jesu li istokorijenski ili raznokorijenski.
Individualni (kontekstualni) antonimi su oni antonimi koji su međusobno suprotstavljeni samo u stvaralaštvu nekog pisca ili samo u određenome kontekstu.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
