Vranište[n 1] je naselje u opštini Gora na krajnjem jugu Kosova i Metohije. Po zakonima privremenih institucija Kosova ovo naselje je u sastavu opštine Dragaš. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Vranište površine 1387 ha. Nekada je bilo i sedište opštine Vraništa u Gorskom srezu. U njemu je sedište lokalne samouprave, koja funkcioniše po srpskim zakonima.[2]
Za ostale upotrebe, v. Vranište (razvrstavanje).
| Vranište | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Prizrenski |
| Opština | Gora |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | ▲ 979 |
| Geografija | |
| Koordinate | |
| Nadmorska visina | 961 m |
  Vranište Vranište (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 38420 |
| Pozivni broj | 029 |
| Registarska oznaka | PZ |
Vranište je goransko, danas muslimansko selo srpskog govornog područja. Nalazi se na brdu u podnožju planine u regionu Gore, na mestu gde uspon nije prevelik. Kroz naselje prolazi asfaltirani put, koji se otvara u centralni javni prostor (gde s vremena na vreme, taksi sačekuje putnike). U nekim delovima, naselje je zbijeno, ali se proteže i širi sa obe strane puta. Postoji veliki broj tradicionalnih kuća, koje su u vrlo lošem stanju.[3]
Nekada je selo bilo pravoslavno.[4][5] Prvi put se pominje u povelji manastira Svetih Arhanđela kod Prizrena, u kojoj Stefan Dušan 1348. godine osnovao manastir i dao mu mnoga sela u posed.[6] U Vraništu su sačuvani ostaci starog hrišćanskog groblja i tri crkvišta. Izvan sela se nalaze ostaci crkve za koju se misli da je bila manastir.[4][5]
Samo 30% stanovništva se snabdeva vodom (iz bunara). U naselju ne postoji pošta, a pokrivenost mobilne telefonije je odlična.[3]
U selu se nalazi Osnovna škola „25. maj“, sa školskom upravom u Kosovskoj Mitrovici.[7] Škola ima 5 nastavnika, 4 učionice, biblioteku i mogućnost pristupa internetu. Školska zgrada zauzima površinu od 286 m² i nalazi se u solidnom stanju.[3]
Đurđevdan[8] se obeležava u regionu Gore proslavama sa tradicionalnom muzikom i narodnim nošnjama. Glavno mesto susreta 6. maja je u blizini sela Vranište.
Tvrdi se da je početkom 20. veka u selu još uvek živela jedna pravoslavka, kojoj su njeni poislamljeni sinovi odredili kutak u sobi gde će na svoj način obavljati hrišćanski obred.[4][5]
Vranište ima goransku etničku većinu. Prema popisu aprila 2011. godine u naselju živi 563. stanovnika, od čega su 548 Goranci.[1] Sve do 1981. godine se registruje porast broja stanovnika. Jedno je od 12 naselja opštine, koje od 1981. godine beleži opšte smanjenje broja stanovnika, što je prema autorima plana za razvoj opštine Dragaš za period 2012—2022, po programu Ujedinjenih nacija za razvoj, posledica „strmine terena, koja otežava pristup za produktivnu poljoprivredu i poslove“, s obzirom da se nalazi u „brdovitoj oblasti u centralnom delu opštine“. Struktura stanovništva Vraništa ukazuje na starenje stanovništva, sa većinom stanovnika starosti 50—64 godina.[3]
Broj stanovnika na popisima:
- popis stanovništva 1948. godine: 755
- popis stanovništva 1953. godine: 771
- popis stanovništva 1961. godine: 815
- popis stanovništva 1971. godine: 884
- popis stanovništva 1981. godine: 926
- popis stanovništva 1991. godine: 731
- prema procenama kosovske agencije za statistiku 2008. godine: 297[n 2]
Naselje ima 15 registrovanih preduzeća sa 18 zaposlenih.[3]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
