Kaledonska orogeneza je događaj kojim su nastale planine i brda sjeverne Škotske, Irske, Engleske, Walesa i zapadne Norveške. Ovaj događaj se dogodio tokom perioda silur i devon paleozojske ere, prije otprilike 444 do 416 mil. godina. Ova orogeneza je nazvana po Kaledoniji, latinskom imenu za Škotsku.
Era mezozoik je bila obilježena postojanjem jednog superkontinenta, Pangee, u kome je veći dio kopna bio spojen u jedan veliki kontinent okružen velikim oceanom, Pantalasom. Kaledonski masiv je već postojao i nalazio se uz pretka sadašnjih Apalačkih planina u Sjedinjenim Državama.
Nastanak Kaledonskog masiva dogodio se ranije, tokom nastajanja Pangee, konvergencijom još starijih ploča. U prethodnom periodu, ordoviciju, prije oko 488 do 444 miliona godina, najveći kontinent Gondvana koji se sastojao od ploča buduće Afrike, Južne Amerike i Antarktika, nalazio se između Južnog pola i ekvatora. Druga kopnena masa, Laurencija, koja se sastojala od budućeg sjeveroistočnog dijela Sjeverne Amerike, prostirala se oko ekvatora. Na sjeveroistoku je bio Sibirski štit s još jednim kontinentom, Sibirom, koji je bio odvojen od Gondvane Uralskim oceanom. Na jugoistoku, Baltički štit s kontinentom Baltikom je od Gondvane bio odvojen oceanom Japet. Mali kontinent poput arhipelaga, Avalonija (koji se sastojao od današnje Nove Engleske, Nove Škotske i dijela zapadne Evrope uključujući Britanski arhipelag), nalazio se zapadno od Baltike, odvojen od nje oceanom Tornkvist. Rejski ocean je ležao između Avalonije i Baltike na sjeveru, odnosno Gondvane na jugu.
U ordovicijumu, Rejski ocean se počeo otvarati gurajući Baltiku i Avaloniju u pravcu Laurencije širenjem morskog dna. Baltika i sjeverna Avalonija su se prve sudarile, izazvavši kaledonsku orogenezu silura. Krajem silura i u kasnijem devonu, sudario se i ostatak Avalonije, prouzrokujući Akadsku orogenezu Sjeverne Amerike, koja je izdigla rane Apalačke planine.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
