Godina 1836 (MDCCCXXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- Ovo je članak o godini 1836.
| Gregorijanski | 1836. (MDCCCXXXVI) |
| Ab urbe condita | 2589. |
| Islamski | 1251–1252. |
| Iranski | 1214–1215. |
| Hebrejski | 5596–5597. |
| Bizantski | 7344–7345. |
| Koptski | 1552–1553. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1891–1892. |
| • Shaka Samvat | 1758–1759. |
| • Kali Yuga | 4937–4938. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4472–4473. |
| • 60 godina | Yang Vatra Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11836. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- 1. 1. - Ilirski pokret: Gajeve "Novine Horvatske" prelaze na štokavsko narečje i menjaju ime u "Ilirske narodne novine".
- 1. 1. - Portugalska kraljica Marija II se udala za princa od Saxe-Coburg i Gothe Ferdinanda.
- februar - Pobuna protiv livanjskog muteselima Ibrahim-beg Firdusa prilikom prikupljanja nizama, koja se širi i na bihaćko područje[1].
- 23. 2. - Teksaška revolucija: počinje Bitka za Alamo, meksički general Antonio López de Santa Anna napada malobrojne teksaške branitelje utvrđenja u San Antoniju.
- 25. 2. - Samuel Colt dobio američki patent za Colt Paterson - prvo oružje sa okretnim burencetom.
- 2. 3. -
Proglašena Republika Teksas (separacija od Meksika, priključiće se SAD 1845/46); kasnije tokom meseca donesen ustav po ugledu na SAD, s tim što je legalizovano ropstvo i uskraćeno državljanstvo crncima i indijancima. - 6. 3. - Izginuli svi branitelji Alamoa.
- 15. 3. - Počela izgradnja prvog ženskog zatvora u Srbiji.
- 17. 3. -
Na podsticaj bolivijskog maršala Santa Cruza proglašena Republika Južni Peru (deo projekta Peruansko-bolivijske konfederacije, traje do 1839). - 27. 3. - Goliadski masakr: po naređenju Santa Anne ubijena 342 teksaška zarobljenika na čelu sa generalom Fanninom.
- 28. 3. - Potpisan Washingtonski ugovor kojim su Ottawe i Ojibwe dale SAD 37% teritorije današnje države Mičigen.
- mart - Izlazi prvi mesečni nastavak Dikensovog "Pikvikovog kluba" (The Pickwick Papers).
April/Travanj – Jun/Lipanj
- 21. 4. - Bitka na San Jacintu je odlučujuća teksaška pobeda nad meksičkom vojskom, general Santa Anna sutradan zarobljen (mesto bitke će 1939. biti označeno stubom visine 172 m).
- 15. 5. - Nakon pomračenja Sunca Francis Baily prvi egzaktno objašnjava pojavu nazvanu Bailyjeve perle (brojanica).
- maj - Masakr u Fort Parkeru: Indijanci ubili i zarobili po pet članova porodice Parker, devojčica Cynthia Ann će kasnije roditi Quanu, poslednjeg poglavicu Komanča.
- 23. 5. - Ratifikovan Ugovor iz New Echote po kojem se Cherokeeji trebaju preseliti na zapad.
- c. 29. 5. - Duhovska skupština u Kragujevcu - doneseno Načertanije o duhovnoj vlasti u Srbiji, prvi zakon o pravoslavnoj crkvi u Kneževini Srbiji.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- 2. 7. - Austrijanci napadaju turski Izačić, iz odmazde za ubistvo austrijskog graničara 9/10. juna[3].
- 3. 7. - Formirana Teritorija Viskonsin (izdvojena iz Teritorije Mičigen).
- 7. 7. - Francusko osvajanje Alžira: gen. Thomas Robert Bugeaud odneo pobedu nad Alžircima.
- 29. 7. - Inaugurirana Trijumfalna kapija u Parizu.
- 4. 8. - Saborski zaključak o osnutku "društva za uzgajanje narodnog jezika i literature u Zagrebu"[4]; pokrovitelj biskup Alagović.
- 6. 8. - Napad Ali-paše Rizvanbegovića i Smail-age Čengića na Grahovo koje je otkazalo poslušnost (vojvoda Jakov Daković odbio plaćanje harača[5]). Poginulo devet Njegoševih rođaka i Crnogorci koji su došli u pomoć. Ove godine je i velika glad u Crnoj Gori[6][7]. Ovom događaju je posvećena pesma "Prvi udarac Turski na Grahovo" (текст Arhivirano 2015-01-06 na Wayback Machine-u)
- 11. 8. - Valija Mehmed Vedžihi-paša pogubio banjalučkog muteselima Hifzi-efendiju i Mustafa-bega iz Travnika - strah među bosanskim prvacima[8].
- 17. 8. - Zakon o braku omogućava građanski brak u Engleskoj i Velsu od sledećeg 1. januara.
- 30. 8. - Osnovan Houston u Texasu.
.JPG)
- 5. 9. - Sam Houston izabran za prvog predsednika Teksasa (služi od 22. oktobra).
- 9. 9. - Septembarska revolucija u Portugalu, puč "septembrista", levih liberala.
- 11. 9. -
Farraposki rat: u brazilskoj državi Rio Grande do Sul proglašena Riograndenska republika (traje do 1845). - 13. 9. (1. 9. po j.k.) - U Beogradu počela s radom Bogoslovija[9].
- 14. 9. - Otvoren austrijski konzulat u Srbiji, prvi konzul Antun Mihanović.
- 16. 9. - Posavska buna Bošnjaka: Ali-paša Fidahić krenuo prema Travniku protiv valije. Pobuna ugušena već posle 12 dana[10].
- 23. 9. - Umro karlovački mitropolit Stefan Stratimirović.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- 2. 10. - Završeno Drugo putovanje HMS Beagle, Charles Darwin se vratio u Englesku.
- 13. 10. - Knez Miloš šalje pismo vladici Radu, zamera mu zbog ortografije koja se koristi u crnogorskoj štampariji[11].
- oktobar - Prva državna apoteka u Kragujevcu - Knjažesko-pridvorna apoteka, tj. Praviteljstvena apoteka[12].
- 25. 10. - Luksorski obelisk postavljen na pariskom trgu Concorde.
- 28. 10. -
Proglašena Peruansko-bolivijska konfederacija na čelu sa Andrés de Santa Cruzom. Ubrzo dolazi do rata sa Argentinom i Čileom koji se završava raspuštanjem konfederacije 1839.
- 7. 12. - Izbori za predsednika SAD: demokrata Martin Van Buren pobedio whigovca W. H. Harrisona.
- 9. 12. - Praizvedba Glinkine opere "Život za cara" u Sankt Petersburgu.
- 28. 12. - Osnovana britanska Kolonija Južna Australija, glavni grad je novoosnovana Adelaide.
- 28. 12. - Španija priznala nezavisnost Meksika.
- decembar - Prvi slučajevi kuge na jugu današnje Srbije[13].
Kroz godinu
- Jernej Kopitar koristi izraz "srpskohrvatski" ("ilirski dijalekat, tačnije srpskohrvatski ili hrvatskosrpski")[14].
- Slovnica (gramatika) Vjekoslava Babukića.
- Vuk Karadžić napisao studiju "Srbi svi i svuda" (objavljena 1849).
- Cetinjsko izdanje "Narodnih srpskih poslovica" - Vuk dodao slovo "h" ("х") u azbuku.
- Epidemija kolere u Bosni i Hercegovini, Srbiji i Vojvodini.[15]
- U beogradskoj Savamali osnovan "Soldatski špitalj", preteča današnje VMA.
- Porta izdala ferman o prenosu prava pomoćne đumrukane (carine) u Nišu na novi srpski đumruk u Aleksincu[16].
- Misija ruskog carskog emisara Rikmana u Srbiji (zahteva se ograničenje kneževog apsolutizma)[17].
- Knežev ukaz po kome svi zatečeni strani žitelji Srbije mogu dobiti srpsko podanstvo[18].
- Pirotska, berkovačka i belogradčička buna, Miloš kod prve dve posreduje na Porti[19][20].
- Suša u Crnoj Gori, slaba letina, glad i nezadovoljstvo u narodu. Nekadašnji predsednik Senata Ivan Vukotić vodi kampanju protiv Njegoša u Rusiji[21].
- Porta preko Hismet-paše smiruje nepokorne arbanaške paše u Prizrenu, Peći i Prištini[22].
- Osnovan Narodni muzej u Zagrebu, otvoren za javnost 1846.
- Prvi broj "Srpsko-dalmatinskog magazina" u Boki.
- Božidar Petranović pokrenuo "Srpski dalmatinski almanah" u Šibeniku.
- Proširena zgrada Magistrata u Zemunu.
- Theodor Schwann otkrio enzim pepsin.
- Nemački emigranti u Parizu osnovali Savez pravednih (otcepljeni od Saveza odmetnika).
- Na Kipru pronađena Chatsworthska glava.
- Sukob Creekova i belih uljeza u Alabami.
- 27. 1. - Leopold von Sacher-Masoch, austrijski pisac († 1895)
- 21. 2. - Léo Delibes, kompozitor († 1891)
- 9. 3. - Stephan von Millenkovich, književnik († 1915)
- 27. 4. - Sara Karađorđević, rođ. Anastasijević († 1931)
- 14. 5. - Wilhelm Steinitz, šahista († 1900)
- 27. 5. - Jay Gould, finansijer († 1892)
- 12. 7. - Dimitrije Karadžić, Vukov sin († 1883)
- 13. 8. - Nikolaj Japanski, svetac († 1912)
- 20. 10. - Dimitrije Nešić, srpski matematičar († 1904)
- ? - Aćim Čumić, profesor prava, političar († 1901)
- ? - David Štrbac, Kočićev junak († 1906)[23]
- 2. 2. - Letizia Ramolino, Napoleonova majka (* 1750)
- 6. 3. - Davy Crockett, američki narodni junak (* 1786)
- 16. 3. - Nathaniel Bowditch, matematičar (* 1773)
- 17. 3. - Nikola Koca Marković, srpski trgovac, političar (* 1795)
- 7. 4. - William Godwin, književnik anarhista (* 1756)
- 10. 6. - André-Marie Ampère, francuski fizičar i matematičar (* 1775)
- 20. 6. - Emmanuel Joseph Sieyès, francuski političar (* 1748)
- 26. 6. - Claude Joseph Rouget de Lisle, kompozitor Marseljeze (* 1760)
- 28. 6. - James Madison, bivši predsednik SAD (* 1751)
- 28. 7. - Nathan Mayer Rothschild, londonski bankar (* 1777)
- 21. 8. - Claude-Louis Navier, francuski fizičar (* 1785)
- 14. 9. - Aaron Burr, bivši potpredsednik SAD (* 1756)
- 23. 9. - Stefan Stratimirović, mitropolit karlovački (* 1757)
- 6. 11. - Šarl X, bivši francuski kralj (* 1757)
- novembar - Tenskwatawa, indijanski verski i politički lider (* 1768)
- 26. 11. - John Loudon McAdam, graditelj puteva (* 1756)
- 27. 12. - Stephen F. Austin, kolonizator Teksasa (* 1793)
- ? - Jakov Nenadović, vojvoda (* ca. 1765)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
