1501

**1501. po kalendarima**
Gregorijanski	1501. (MDI)
Ab urbe condita	2254.
Islamski	906–907.
Iranski	879–880.
Hebrejski	5261–5262.
Bizantski	7009–7010.
Koptski	1217–1218.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1556–1557.
• Shaka Samvat	1423–1424.
• Kali Yuga	4602–4603.
	Kineski
• Kontinualno	4137–4138.
• 60 godina	Yin Metal P(ij)etao; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11501.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1501 (MDI) bila je redovna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Ovo je članak o godini 1501.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Zatvori

Kratke činjenice

Zatvori

18. 1. - Mlečani proglasili vitezom poljičkog vojvodu Žarka Dražojevića koji je u dva navrata upadao u tursku Bosnu odn. Hercegovinu.

10. 3.? - João da Nova poveo treću portugalsku indijsku armadu, od četiri broda - otkrio otok Ascension u južnom Atlantiku, ustanovio faktoriju u indijskom gradu Kannuru.
siječanj - ožujak? - Vojvoda Dražojević i banovci iz Knina i Ostrovice upali treći put u Bosnu odn. Hercegovinu, ali ovaj put razbijeni i jedva umakli^[1].

3. 4. - Kralj Vladislav II. obaveštava slavonske staleže o potrebi ojačanja Jajca (primirje s Turcima isteklo 24. 2.).

10. 5. - Gonçalo Coelho kreće sa tri karavele iz Lisabona da ispita Cabralovo otkriće (Brazil), s njim je i Firentinac Amerigo Vespucci.
13. 5. - Sklopljen ugovor između Mletačke Republike, Ugarske i pape Aleksandra VI..

jul - Despot Jovan Branković provaljuje sa beogradskim banom u Srbiju, nakon čega mu Turci nude povratak Despotovine u zamenu za mir^[2].
jul - Ismail I krunisan za šaha u iranskom Azerbejdžanu, glavni grad Tabriz; ovo je početak Safavidske dinastije (do 18. st.), Ismail proglašava šiitizam za zvaničnu i obaveznu religiju pod pretnjom smrtne kazne.
21. 7. - Pedro Álvares Cabral se vratio u Portugal iz Indije; bilans ekspedicije: izgubljeno šest brodova, pet se vratilo puno tovara, dva prazna, profit 800%.

jul/avgust - Milenijska poplava Dunava (u Beču 15. 8.), takođe i Elbe i Odre (nivo ove poplave će u Beču 20. veka biti reper za protivpoplavne radove).

15. 8. - Uništene mletačke snage koje su pokušale iskrcavanje kod Valone, Turci zatim zauzimaju Drač^[3] (ili je Drač osvojen dan ranije^[4]).
27. 8. - Bitka na Serici, Livonski red porazio moskovsko-pskovske snage.

2. 10. - Novi venecijanski dužd je Leonardo Loredan (do 1521).
13. 10. - Ugovor iz Trentea: car Maksimilijan I priznaje francuska osvajanja u severnoj Italiji.
30. 10. - Cesare Borgia drži kontroverzni Banket kestenja u Rimu.
oktobar - Mađarska vojska pod temišvarskim županom upada u Srbiju, pali i pljačka u Pomoravlju, Turci pobeđeni dva puta kod Smedereva, zarobljen jedan paša^[5].

+ Dogovorena Mjelnička unija između Poljske i Litvanije, ali nije ratifikovana.

+ Neuspešni napad krstaške flote na Lezbos.

novembar - Ivan III. opet porazio Litvance, kod Mstislavlja.
ca. studeni - Hrvatski ban Ivaniš Korvin razbio tursku vojsku koja je opsjedala Jajce.

12. 12. - Aleksandar Jagelončik postaje kralj Poljske (do 1506).
decembar - Despot Jovan Branković provalio u Bosnu^[6], ili zapadnu Srbiju^[5].
31. 12. - De Nova porazio flotu kalikutskog zamorina - prva portugalska pomorska pobeda u Indijskom okeanu.

Marko Marulić napisao Juditu (objavljena 1521).
Vlaški vladar Radu IV Veliki izgradio manastir Lapušnja kod Krivog Vira.
Aldus Manutius upotrebio kurziv u izdanju Vergilija.
Napuljsko kraljevstvo podeljeno između aragonskog kralja Ferdinanda i francuskog Luja XII (sporazum ubrzo pokvaren).
Michelangelo počinje rad na Davidu.
Kantoni Basel i Schaffhausen se otcepili od SRC i priključili Staroj Švajcarskoj Konfederaciji.
Portugalska braća Gaspar i Miguel Corte-Real plove uz obalu Severne Amerike (Gaspar nestao).
Španac Rodrigo de Bastidas istražuje Panamski zemljouz.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1501.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1501.

[1]
V. Klaić, str. 215
[2]
Dr. Željko Fajfrić, Sveta loza Brankovića, rastko.rs
[3]
A History of the Crusades, Volume VI: The Impact of the Crusades on Europe By Kenneth Meyer Setton, Harry W. Hazard, Norman P. Zacour, p. 350
[4]
History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1... by Stanford J. Shaw, p. 75
[5]
[6]
V. Ćorović, Istorija srpskog naroda

Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)

Događaji