پاڪستان جا ضلعا

پاڪستان جا ضلعا (اردو: اِضلاعِ پاكِستان) پاڪستان جي ٽين سطح جون انتظامي ورھاستون آهن، جيڪي صوبن ۽ ڊويزنن کان هيٺ آهن، پر مقامي حڪومتن جو پھريون درجو ٺاهن ٿا. پاڪستان ۾ گڏيل طور تي 170 ضلعا آهن، جن ۾ گاديءَ جي هنڌ ۽ آزاد ڪشمير ۽ گلگت بلتستان جا ضلعا شامل آهن.^[2][3] اهي ضلعا اڳتي هلي تعلقن ۽ يونين ڪاؤنسلن ۾ ورهايل آهن.

پاڪستان جا ضلعا
قسم	ٽين سطح جي انتظامي ورهاست
علائقو	اسلامي جمھوريہ پاڪستان
انگ	170 (as of 2023ع)
آبادي	وڌ ۾ وڌ: لاھور، پنجاب — 11,126,285 (2017ع)[1] گهٽ ۾ گهٽ: اواران، بلوچستان — 121,660 (2017ع)[1]
ايراضي	وڏي ۾ وڏو: چاغي، بلوچستان — 44٬748 km2 (17٬277 sq mi) ننڍي ۾ ننڍو: ناظم آباد (مرڪزي ڪراچي)، سنڌ — 69 km2 (27 sq mi)
حڪومت	ضلعي حڪومت
ذيلي تقسيم	تعلقا يونين ڪاؤنسلون

تاريخ

1947ع ۾ جڏهن پاڪستان آزاد ٿيو تہ ملڪ جا 124 ضلعا هئا. 1969ع ۾ اوڀر پاڪستان ۾ 2 نوان ضلعا (تنگيل ۽ پتوکلي) ٺاهيا ويا، جنھن ساڻ ضلعن جو ڪل انگ 126 ٿي ويو. بنگلاديش جي آزاديءَ سان پاڪستان پنھنجا 20 ضلعا وڃائي ويٺو ۽ پوءِ 106 ضلعا وڃي بچيا. 2001ع ۾ ڪراچي جي 5 ضلعن ڪراچي سينٽرل، ڪراچي ايسٽ، ڪراچي سائوٿ، ڪراچي ويسٽ ۽ ملير کي ضم ڪري ڪراچي ضلعو جنھن اهو انگ 102 تائين گهٽجي ويو. ڊسمبر 2004ع ۾ ضلعن جو تعداد ٻيھر وڌي 106 ٿي ويو، جڏهن سنڌ صوبي ۾ چار نوان ضلعا ٺاهيا ويا جن مان هڪ (عمرڪوٽ) 2000ع تائين موجود هو ۽ ٽي ضلعا (ڪشمور، قمبر ۽ ڄامشورو) نوان ٺاهيا ويا.^{[4][lower-alpha 1]} ميرپورخاص، جيڪب آباد، لاڙڪاڻي ۽ دادو ضلعن مان ساڳي ئي وقت نوان ضلعا جوڙيا ويا. مئي 2005ع ۾ پنجاب جي صوبائي حڪومت ننڪانہ صاحب کي شيخوپوره ضلعي جي هڪ تعلقي مان وڌائي پنھنجي حق ۾ ضلعي جو درجو ڏئي هڪ نئون ضلعو بڻايو.^{[5][lower-alpha 2]} 11 جولاءِ 2011ع تي، سنڌ حڪومت ڪراچي ڏکڻ، ڪراچي اوڀر، ملير، ڪراچي اولھ، ۽ ڪراچي سينٽرل ضلعا ٻيھر بحال ڪيا. بعد م 2013ع ۾، ڪراچي اوڀر ضلعي مان ڪورنگي ضلعو ٺاھيو ويو. آزاد ڄمون ۽ ڪشمير ۾، حڪومت جو هڪ ٻيو درجو ٽن انتظامي ڊويزنن مان 10 ضلعن ۾ ٺاهيو ويو. گلگت بلتستان ۾ 14 ضلعا آهن جن کي ٻن علائقن گلگت ۽ بلتستان جي وچ ۾ ورهايو ويو آهي. 2018ع ۾ وفاق جي انتظام هيٺ قبائلي علائقن (فاٽا) کي خيبرپختونخوا صوبي ۾ ضم ڪيو ويو ۽ فاٽا ايجنسين کي ضلعن ۾ تبديل ڪيو ويو.

چاغي علائقي جي لحاظ کان پاڪستان جو سڀ کان وڏو ضلعو آهي جڏهن تہ لاهور ضلعو 2017ع جي مردم شماري ۾ ڪل آبادي 11,126,285 سان گڏ آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو ضلعو آهي. ڪوئيٽا بلوچستان جو سڀ کان وڏو ضلعو آهي آبادي جي لحاظ سان 2017ع جي مردم شماري ۾ ڪل آبادي 2,275,699 آهي. بھاولپور علائقي جي لحاظ کان پنجاب جو سڀ کان وڏو ضلعو آهي. 2017ع جي مردم شماري ۾ چترال علائقي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو آهي ۽ پشاور خيبرپختونخواھ کان آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو آهي. ايراضي جي لحاظ کان سنڌ جو سڀ کان وڏو ضلعو ٿرپارڪر آهي^[6] ۽ آبادي جي لحاظ کان ڪراچي اولھ 3,914,757 جي آبادي سان 2017ع جي مردم شماري مطابق سڀ کنا وڏو ضلعو آھي. ڪراچي ڊويزن جي ڇھن ضلعن جي گڏيل آبادي 2017ع جي مردم شماري ۾ 16 ملين کان مٿي آهي، ڪراچي ڊويزن جي انھن ڇھن ضلعن جي سراسري آبادي 2.675 ملين کان وڌيڪ آهي. نيلم ۽ ڪوٽلي آزاد ڪشمير جا ايراضي ۽ آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏا ضلعا آهن. گلگت ايراضي ۽ آبادي جي لحاظ کان گلگت بلتستان جو سڀ کان وڏو علائقو آهي.

انتظاميہ

ڊپٽي ڪمشنر

اصل مضمون: ڊپٽي ڪمشنر (پاڪستان)

ڊپٽي ڪمشنر (عام طور تي "DC" طور سڃاتو ويندڙ) ضلعي جو ايگزيڪيوٽو سربراھ ھوندو آهي. ڊپٽي ڪمشنر حڪومت طرفان پاڪستان ايڊمنسٽريٽو سروس مان مقرر ڪيا ويندا آهن.

ضلعي ڪائونسل

ضلعي ڪائونسل (يا ضلع ڪائونسل ) ضلعي سطح تي هڪ مقامي حڪومتي ادارو آهي.

ضلعي ڪائونسل جي ڪمن ۾ ضلعي اندر روڊن ۽ پلن جي تعمير ۽ سار سنڀال، اسپتالن ۽ ڊسپينسرين جي تعمير، اسڪول ۽ تعليمي ادارا، صحت جون سھولتون ۽ صفائي سٿرائي، پيئڻ جي پاڻي لاءِ ٽيوب ويل، ريسٽ هائوسز، ۽ يونين ڪائونسلن جي سرگرمين ۾ رابطا شامل آهن.

صوبا ۽ علائقا

پاڪستان جا ضلعا

نمبر	صوبو يا علائقو	ڊويزن(ون)	ضلعو(ضلعا)	ايراضي (km2)	آبادي (2017ع)[7]	گهاٽائي (ماڻھو/km2)
1	آزاد ڄمون ۽ ڪشمير	3	10	13,297	4,045,366	304.23
2	بلوچستان	8[8]	36[9]	347,190	12,344,408	35.55
3	گلگت-بلتستان	3	14	72,971	1,492,924	47.96
4	اسلام آباد وفاقي گاديءَ جو ھنڌ	1	1	906	2,006,572	2,214.76
5	خيبر پختونخوا	7[8]	38[8]	101,741	35,525,047	349.17
6	پنجاب	11[8]	42[10]	205,344	110,012,442	535.74
7	سنڌ	7[8]	30[11]	140,914	47,886,051	339.82

صوبن ۽ علائقن جي ضلعن جي فھرست

بلوچستان

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو بلوچستان جا ضلعا

#	ضلعو	صدر ھنڌ	ايراضي (km²)	آبادي (2017ع)[12]	گھاٽائي (ماڻھو/km²)	ڊويزن
1	اواران	اواران	29,510[13]	122,011	4	قلات
2	برکاڻ	برکاڻ	3,514	171,556	48.8	زوب
3	چاغي	چاغي	44,748[14]	226,008	5	ڪوئيٽا
4	ڊيرا بگٽي	ڊيرا بگٽي	10,160	312,603	31	سبي
5	گوادر	گوادر	12,637	263,514	21	مڪراڻ
6	ھرنائي[15]	ھرنائي	4,096	97,017	24	سبي
7	جعفر آباد ضلعو	ڊيرا الھيار	2,445	513,813	210	نصير آباد
8	جھل مگسي	جھل مگسي	3,615	149,225	41	نصير آباد
9	ڪڇي	ڍادر	7,499	237,030	32	نصير آباد
10	قلات	قلات	6,622	412,232	62	قلات
11	ڪيچ	تربت	22,539	909,116	40	مڪراڻ
12	خاران	خاران	8,958	156,152	17	قلات
13	خضدار	خضدار	35,380	802,207	23	قلات
14	قلعو عبدالله	چمن	3,293	757,578	230	ڪوئيٽا
15	قلعو سيف الله	قلعو سيف الله	6,831	342,814	50	زوب
16	ڪوھلو	ڪوھلو	7,610	214,350	28	سبي
17	لسٻيلو	اٿل	15,153	574,292	38	قلات
18	چمن	چمن	3,293	757,578	230	ڪوئيٽا
19	لورالائي	لورالائي	9,830	397,400	40	زوب
20	مستونگ	مستونگ	5,896	266,461	45	قلات
21	موسيٰ خيل	موسيٰ خيل بازار	5,728	167,017	29	زوب
22	نصير آباد	ڊيرا مراد جمالي	3,387	490,538	145	نصير آباد
23	نوشڪي[16]	نوشڪي	5,797	178,796	31	ڪوئيٽا
24	پنجگور	پنجگور	16,891	316,385	19	مڪراڻ
25	پشين	پشين	7,819	736,481	94	ڪوئيٽا
26	ڪوئيٽا	ڪوئيٽا	2,653	2,275,699	858	ڪوئيٽا
27	شيراني	شيراني	2,800	153,116	55	زوب
28	سبي	سبي	7,796	135,572	17	سبي
29	صحبت پور	صحبت پور	7,796	200,538	26	نصير آباد
30	واشڪ	واشڪ	29,510	176,206	6	قلات
31	زوب	زوب	20,297	310,544	15	زوب
32	زيارت	زيارت	1,489	160,422	108	قلات
33	سوراب	سوراب	6,622	412,232	62	قلات
34	اوستا محمد	اوستا محمد	7,796	200,538	26	نصير آباد
35	ڊڪي	ڊڪي		153,000		زوب
36	حب	حب	6,716	339,640	51	قلات

خيبر پختونخوا

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو خيبر پختونخوا جا ضلعا

خيبر پختونخوا، ڪي.پي.ڪي، نقشو

انگ	ضلعو	صدر ھنڌ	ايراضي (km²)	آبادي (2017ع)[17]	گھاٽائي (ماڻھو/km²)	ڊويزن
1	ايبٽ آباد	ايبٽ آباد	1,967	1,332,912	785	ھزارہ
2	الائي	الائي وادي	N/A	N/A	N/A	ھزارہ
3	باجوڙ	کر	1,290	1,093,684	848	مالاڪنڊ
4	بنون	بنون	1,227	1,167,892	952	بنون
5	بٽگرام	بٽگرام	1,301	476,612	366	ھزارہ
6	بونير	ڊگر	1,865	897,319	481	مالاڪنڊ
7	چارسده	چارسده	996	1,616,198	1,623	پشاور
8	سينٽرل دير ضلعو	واري				مالاڪنڊ
9	ڊيرا اسماعيل خان	ڊيرا اسماعيل خان	7,326	1,627,132	222	ڊيرا اسماعيل خان
10	ھنگو	ھنگو	1,097	518,798	473	ڪوھاٽ
11	ھريپور	ھريپور	1,725	1,003,031	581	ھزارہ
12	ڪرڪ	ڪرڪ	3,372	706,299	209	ڪوھاٽ
13	خيبر	لنڊي ڪوتل	2,576	986,973	383	پشاور
14	ڪوھاٽ	ڪوھاٽ	2,545	993,874	390	ڪوھاٽ
15	ڪرم	پاراچنار	3,380	619,553	201	ڪوھاٽ
16	ڪولائي پلاس	ڪولائي	-	-	-	ھزارہ
17	لڪي مروت	لڪي مروت	3,164	876,182	277	بنون
18	لوئر دير	تيمر ڳڙھ	1,582	1,435,917	908	مالاڪنڊ
19	لوئر ڪوھستان	پٽان	7,492	784,711*	105	ھزارہ
20	ھيٺيون چترال	چترال	7,492	784,711*	105	مالاڪنڊ
21	مالاڪنڊ	بٽ خيل	952	720,295	757	مالاڪنڊ
22	مانسھرہ	مانسھرہ	4,579	1,556,460	340	ھزارہ
23	مردان	مردان	1,632	2,373,061	1,454	مردان
24	مھمند ضلعو	گھلاني	2,296	466,984	203	پشاور
25	اتر وزيرستان	ميران شاھ	4,707	543,254	115	بنون
26	نوشھرہ	نوشھرہ	1,748	1,518,540	869	پشاور
27	اورڪزئي	ڪلايا	1,538	254,356	165	ڪوھاٽ
28	پشاور	پشاور	1,257	4,269,079	3,396	پشاور
29	شانگلا	الپوري	1,586	757,810	478	مالاڪنڊ
30	مٿيون ڏکڻ وزيرستان	اسپنڪائي				ڊيرا اسماعيل خان
31	ھيٺيون ڏکڻ وزيرستان	وانا				ڊيرا اسماعيل خان
32	صوابي	صوابي	1,543	1,624,616	1,053	مردان
33	سوات	سيدو شريف	5,337	2,309,570	433	مالاڪنڊ
34	ٽانڪ	ٽانڪ	1,679	391,885	233	ڊيرا اسماعيل خان
35	تورغر	جدبا	497	171,395	345	ھزارہ
36	اپر دير	دير	3,699	946,421	256	مالاڪنڊ
37	اپر ڪوھستان	داسو	7,492	784,711*	105	ھزارہ
38	مٿيون چترال	بُوني	-	-	-	مالاڪنڊ

نوٽ: تازو فرنٽيئر ريجنس جا 7 ضلعا وفاقي منتظم شده قبائلي علائقا خيبر پختونخوا ۾ ضم ٿيا. آبادي ۽ ايراضي لاڳاپيل ضلعن ۾ شامل ڪئي وئي آھي.

پنجاب

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجاب، پاڪستان جا ضلعا

#	ضلعو	صدر ھنڌ	ايراضي (km²)	آبادي (2017ع)	گھاٽائي (ماڻھو في km²)	ڊويزن
1	اٽڪ	اٽڪ	6,858	1,883,556	275	راولپنڊي
2	بھاول نگر	بھاول نگر	8,878	2,981,919	336	بھاولپور
3	بھاولپور	بھاولپور	24,830	3,668,106	148	بھاولپور
4	ڀڪر	ڀڪر	8,153	1,650,518	202	سرگوڌا
5	چڪوال	چڪوال	6,524	1,495,982	229	راولپنڊي
6	چنيوٽ	چنيوٽ	2,643	1,369,740	518	فيصل آباد
7	ڊيرا غازي خان	ڊيرا غازي خان	11,922	2,872,201	241	ڊيرا غازي خان
8	فيصل آباد	فيصل آباد	5,856	7,873,910	1,345	فيصل آباد
9	گجرانوالہ	گجرانوالہ	3,622	5,014,196	1,384	گجرانوالہ
10	گجرات	گجرات	3,192	2,756,110	863	گجرانوالہ
11	حافظ آباد	حافظ آباد	2,367	1,156,957	489	گجرانوالہ
12	ڄام پور	ڄام پور	N/A	N/A	N/A	ڊيرا غازي خان
13	جھنگ	جھنگ	8,809	2,743,416	311	فيصل آباد
14	جھلم	جھلم	3,587	1,222,650	341	راولپنڊي
15	قصور	قصور	4,796	3,454,996	720	لاھور
16	خانيوال	خانيوال	4,349	2,921,986	672	ملتان
17	خوشاب	جوھر آباد	6,511	1,281,299	197	سرگوڌا
18	لاھور	لاھور	1,772	11,126,285	6,279	لاھور
19	ليہ	ليہ	6,291	1,824,230	290	ڊيرا غازي خان
20	لوڌران	لوڌران	2,778	1,700,620	612	ملتان
21	منڊي بھاءالدين	منڊي بھاءالدين	2,673	1,593,292	596	گجرانوالہ
22	ميانوالي	ميانوالي	5,840	1,546,094	265	سرگوڌا
23	ملتان	ملتان	3,720	4,745,109	1,275	ملتان
24	مظفر ڳڙھ	مظفر ڳڙھ	8,249	4,322,009	524	ڊيرا غازي خان
25	نارووال	نارووال	2,337	1,709,757	732	گجرانوالہ
26	ننڪانہ صاحب[5]	ننڪانہ صاحب	2,960	1,356,374	458	لاھور
27	اوڪاڙا	اوڪاڙا	4,377	3,039,139	694	ساھيوال
28	پاڪپتن	پاڪپتن	2,724	1,823,687	669	ساھيوال
29	رحيم يار خان	رحيم يار خان	11,880	4,814,006	405	بھاولپور
30	راجن پور	راجن پور	12,319	1,995,958	162	ڊيرا غازي خان
31	راولپنڊي	راولپنڊي	5,286	5,405,633	1,322	راولپنڊي
32	ساھيوال	ساھيوال	3,201	2,517,560	786	ساھيوال
33	سرگوڌا	سرگوڌا	5,854	3,703,588	633	سرگوڌا
34	شيخوپورا	شيخوپورا	3,030	3,460,426	1,142	لاھور
35	سيالڪوٽ	سيالڪوٽ	3,016	3,893,672	1,291	گجرانوالہ
36	ٽوبہ ٽيڪ سنگھ	ٽوبہ ٽيڪ سنگھ	3,252	2,190,015	673	فيصل آباد
37	وھاڙي	وھاڙي	4,364	2,897,446	664	ملتان
38	تلہ گنگ	تلہ گنگ	2999	527,756	180	راولپنڊي
39	مري	مري	N/A	N/A	N/A	راولپنڊي
40	تونسہ	تونسہ	N/A	N/A	N/A	ڊيرا غازي خان
41	ڪوٽ ادو	ڪوٽ ادو	N/A	N/A	N/A	ڊيرا غازي خان
42	وزير آباد	وزير آباد	N/A	N/A	N/A	گجرات

سنڌ

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو سنڌ جا ضلعا

انگ	ضلعو	صدر مقام	ايراضي (km²)	آبادي (2017)	گھاٽائي (ماڻھو/km²)	ڊويزن
1	بدين	بدين	6,726	1,804,516	268	ڀنڀور
2	دادو	دادو	7,866	1,550,266	197	حيدرآباد
3	گھوٽڪي	ميرپور ماٿيلو	6,083	1,646,318	270	سکر
4	حيدرآباد	حيدرآباد	5,519	2,199,463	398	حيدرآباد
5	جيڪب آباد	جيڪب آباد	5,278	1,006,297	191	لاڙڪاڻو
6	ڄامشورو	ڄامشورو	11,250	993,142	88	حيدرآباد
7	ڪراچي سينٽرل	ڪراچي	69	2,971,626	43,067	ڪراچي
8	ڪراچي اوڀر	ڪراچي	165	2,907,467	17,610	ڪراچي
9	ڪراچي ڏکڻ	ڪراچي	122	1,791,751	14,686	ڪراچي
10	ڪراچي اولھ	ڪراچي	929	3,914,757	4,214	ڪراچي
11	ڪشمور	ڪنڌڪوٽ	2,592	1,089,169	420	لاڙڪاڻو
12	خيرپور	خيرپور	15,910	2,404,334	151	سکر
13	ڪورنگي	ڪورنگي	95	2,457,019	25,918	ڪراچي
14	ڪياماڙي	مورڙو ميربحر	-	-	-	ڪراچي
15	لاڙڪاڻو	لاڙڪاڻو	1,906	1,524,391	205	لاڙڪاڻو
16	ملير	ملير	2,268	2,008,901	886	ڪراچي
17	مٽياري	مٽياري	1,417	769,349	543	حيدرآباد
18	ميرپور خاص	ميرپور خاص	2,925	1,505,876	515	ميرپور خاص
19	نوشھرو فيروز	نوشھرو فيروز	2,945	1,612,373	548	شھيد بينظير آباد
20	قمبر شھدادڪوٽ	قمبر	5,599	1,341,042	239	لاڙڪاڻو
21	سانگھڙ	سانگھڙ	10,720	2,057,057	192	ميرپور خاص
22	شھيد بينظير آباد	نوابشاھ	4,502	1,612,847	358	شھيد بينظير آباد
23	شڪارپور	شڪارپور	2,512	1,231,481	490	لاڙڪاڻو
24	سجاول	سجاول	8,699[18]	781,967	106	ڀنڀور
25	سکر	سکر	2,512	1,487,903	592	سکر
26	ٽنڊو الھيار	ٽنڊو الھيار	5,165	836,887	162	حيدرآباد
27	ٽنڊو محمد خان	ٽنڊو محمد خان	2,310	677,228	293	حيدرآباد
28	ٿرپارڪر	مٺي	19,638	1,649,661	84	ميرپور خاص
29	ٺٽو	ٺٽو	7,705[6]	979,817	98	ڀنڀور
30	عمرڪوٽ[19]	عمرڪوٽ	5,608[6]	1,073,146	191	ميرپور خاص

آزاد ڄمون ۽ ڪشمير

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو آزاد ڪشمير جا ضلعا

ڪشمير جا ضلعا

#	ضلعو	صد ھنڌ	ايراضي (km²)	آبادي (1998ع)[20]	آبادي (2017ع)[20]	گھاٽائي (ماڻھو/km²)	ڊويزن
1	مظفر آباد	مظفر آباد	1,642	453,957	650,370	394	مظفرآباد
2	ھٽيان مٿيون	ھٽيان بالا	854	166,064	230,529	270	مظفرآباد
3	نيلم	اٺمقام	3,621	125,712	191,251	53	مظفرآباد
4	ميرپور	ميرپور	1,010	333,482	456,200	452	ميرپور
5	ڀمبر	ڀمبر	1,516	301,633	420,624	297	ميرپور
6	ڪوٽلي	ڪوٽلي	1,862	563,134	774,194	416	ميرپور
7	پونڇ	راولاڪوٽ	855	411,035	500,571	585	پونچ
8	باغ	باغ	770	281,721	371,919	483	پونچ
9	حويلي	فارورڊ ڪھوٽہ	598	111,694	152,124	254	پونچ
10	سڌنوتي	پلندري	569	224,091	297,584	523	پونچ

گلگت–بلتستان

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو گلگت–بلتستان جا ضلعا

گلگت بلتستان جون انتظامي ڊويزنون ۽ ضلعا

گلگت-بلتستان جي ضلعن جو نقشو

#	ضلعو	صدر ھنڌ	ايراضي (km²)	آبادي (1998)	ڊويزن
1	گھانچي	کپلو	6,400	88,366	بلتستان
2	اسڪردو	اسڪردو	15,000	214,848	بلتستان
3	استور	گوري ڪوٽ	8,657	71,666	ديامر
4	ديامر	چلاس	10,936	131,925	ديامر
5	گذر	گاڪچ	9,635	120,218	گلگت
6	گلگت	گلگت	38,000	243,324	گلگت
7	ھنزہ	علي آباد	17,145	80,355	گلگت
8	کرمنگ	مادوپور		20,000[21]	بلتستان
9	شگر	شگر	8,500	109,000	بتستان
10	نگر	نگر	15,567	89,420	گلگت
11	گپيس–ياسين	ڦندر			گلگت
12	تنگير	تنگير			ديامر
13	ڊيرل	ڊيرل			ديامر
14	روندو	دمبوداس			بلتستان

پڻ ڏسو

• پاڪستان جا انتظامي ايڪا
• پاڪستان جا شھري ضلعا
• پاڪستان جي انتظامي ايڪن جي فھرست بلحاظ انساني ترقي انڊيڪس

حوالا

1. "District Wise Census Results – Census 2017" (PDF). www.pbscensus.gov.pk. وقت 29 August 2017 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 3 سيپٽمبر 2017. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد); Check date values in: |access-date= (مدد)
2. "Dividing governance: Three new districts notified in G-B – The Express Tribune". The Express Tribune. حاصل ڪيل 2019-04-05.
3. "Administrative Setup.". ajk.gov.pk. وقت 9 April 2010 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 17 May 2010. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
4. "Four new districts in Sindh". Daily Times. 11 December 2004. http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_14-12-2004_pg7_36.
5. "Nankana becomes district". Dawn. Pakistan. حاصل ڪيل 16 February 2014.
6. "Thatta (District, Pakistan) – Population Statistics, Charts, Map and Location". citypopulation.de.
7. "Province Wise Provisional Results of Census – 2017" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. وقت 2017-11-15 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
8. Babakhel, Mohammad Ali. "New districts". Dawn. Pakistan. حاصل ڪيل 2022-04-25.
9. "New division, two districts created in Balochistan". Dawn. Pakistan. حاصل ڪيل 2021-06-30.
10. "Districts | Punjab Portal". Punjab.gov.pk. حاصل ڪيل 16 February 2014.
11. "Map of Sindh". Government of Sindh. وقت 26 December 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 February 2014. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
12. "Pakistan Bureau of Statistics - 6th Population and Housing Census". www.pbscensus.gov.pk. وقت 15 October 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 8 سيپٽمبر 2017. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد); Check date values in: |access-date= (مدد)
13. "Home - Government of Balochistan" (PDF). balochistan.gov.pk. حاصل ڪيل 1 June 2018.
14. "Country escapes major earthquake damage". Daily Times. 20 January 2011. Archived from the original on 11 December 2013. https://web.archive.org/web/20131211165305/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2011%5C01%5C20%5Cstory_20-1-2011_pg1_8. Retrieved 16 February 2014.
15. "Harnai is new district of Balochistan". Dawn.Com. حاصل ڪيل 16 February 2014.
16. "Kharan and Noshki District" (PDF). American Refugee Committee. وقت 2011-07-25 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 February 2014. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
17. "DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017" (PDF). www.pbscensus.gov.pk.
18. "Sujawal (District, Pakistan) - Population Statistics, Charts, Map and Location". citypopulation.de.
19. "Historically & Geographically". District Government Umerkot. وقت 24 February 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 February 2014.
20. Azad Government of Jammu & Kashmir, Muzaffarabad, 2019.
21. "Archived copy". وقت 24 November 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 12 December 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

1. No data is available on the recently created districts of Sindh Province.
2. No data is available on the recently created district of Nankana, which was part of Sheikhupura District.