سنڌي لوڪ ادب

سنڌي لوڪ ادب اھا لوڪ روايت آهي، جنھن ڪيترن ئي صدين کان سنڌ ۾ ترقي ڪئي آهي. سنڌي لوڪ داستان، هر روپ ۽ رنگن سان ڀريا پيا آھن، پڌرن مظھرن کان وٺي ويندي روايتي وتائي فقير جي قصي تائين، مورڙي جي ڏندڪٿا، دودي چنيسر جي مها جنگي شاعري ۾ داستان، مارئيءَ جي هيري جھڙي ڪردار تائين، جيڪا هن خطي جي همعصر لوڪ ڪھاڻين ۾ نمايان حيثيت رکي ٿي. سسئيءَ جو عشقيہ داستان، جنھن پنھنجي عاشق پنهونءَ خاطرجان ڏني، سا هر سنڌي آباديءَ ۾ ڄاتي ۽ ڳائي وڃي ٿي. سنڌ جي لوڪ داستانن جي ٻين مثالن ۾ عمر مار

ئيءَ ۽ سهڻييھامرهر( پنجاب واري علائقي ۾ سڻهنياھمهيول ) جونھڪهاڻيون شامل آه. ^[1]

سنڌي لوڪ ڳائڻيون ۽ عورتون سنڌي لوڪ ڪھاڻين کي منتقل ڪرڻ ۾ اھم ڪردار ادا ڪن ٿيون. ھنن سنڌ جي ھر ڳوٺ ۾ شوق سان سنڌ جا لوڪ گيت ڳايا آھن.

سنڌ ۾ صوبدار جمالي جي مقبري ۾ ليليٰ ۽ مجنون جي لوڪ ڪٿا جو نقشو، جيڪو 2010ع ۾ ڊهي پيو.

سنڌي لوڪ ڪھاڻين کي سنڌي ادبي بورڊ جي لوڪ ڪھاڻين ۽ ادب جي منصوبي تحت چاليھ جلدن ۾ مرتب ڪيو ويو آھي. ھي قيمتي منصوبو نامور سنڌي اسڪالر ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ پورو ڪيو.

هن اداري پاران سنڌي لوڪ ڪٿا، شاعري، لغت، آثار قديمہ ۽ اصل ادبي ڪارناما شايع ڪيا ويا آھن. انهن ڪمن ۾ شاھ عبداللطيف ڀٽائي، سچل سرمست، چين راءِ سامي، خليفو نبي بخش لغاري، ميون شاھ عنايت، حمل خان لغاري، طالب الموليٰ ۽ سنڌ جي ٻين صوفي شاعرن جي شاعريءَ جا مجموعا شامل آهن.

بورڊ عالمي ادب مان چونڊيل ڪمن، مخطوطن ۽ ٻين لکڻين جا ترجما سنڌي ٻوليءَ ۾ شايع ڪرايا آھن.

پروجيڪٽ لاءِ مواد گڏ ڪيو ويو آھي ٻنهي زباني روايتن ۽ لکت واري رڪارڊ مان. هي لوڪ ڪھاڻين جو سلسلو سنڌي لوڪ ڪھاڻين ۽ ادب جي مختلف حصن سان سلھاڙيل آهي، مثال طور، افسانا ۽ افسانا ، ڇنڊڇاڻ، تاريخي رومانس، لوڪ شاعري، لوڪ گيت ، محاورا ۽ محاورا . انهن ٽيھ جلدن ۾ شامل آهن:

1. سرمد سنڌي
2. مداحون ۽ مناجاتون (مداحون ۽ مناجاتون)
3. مناقبا (مناقبا)
4. معجزا (معجزو)
5. مولود (مولو)
6. ٽيھ اکريون يا سحرفي
7. بيت (بيت)
8. واقعاتي بيت (واقعي بيت)
9. نڙ جا بيت (نڙ جا بيت)
10. لوڪ گيت (لوڪ گيت)
11. لوڪ ڪھاڻيون (لوڪ ڪهاڻيون)
12. عشقيہ داستان (عشقي داستان)
13. مورڙو ۽ مانگر مڇ (مورڙو ۽ مانگر مڇ)
14. ليلان چنيسر (ليلان چنيسر)
15. عمر مارئي (عمر مارئي)
16. مومل راڻو (مومل راڻو)
17. نوري ڄام تماچي (نوري ڄام تماچي)
18. سسئي پنهون (سسئي پنهو )
19. رسمون ۽ سنوڻ، ريتون ۽ وھم (رسمون رواج ۽ سوڻ ساٺ)
20. دودو چنيسر (دودو چنيسر)
21. جنگ نامو (جنگ نامو)
22. سنڌي ڳجهارتون (ڳجهارتون)
23. ڳيچ (ڳيچ )
24. سھڻي ميھار (سھڻي ميھار)
25. ڏور (ڏور)

پڻ ڏسو

• بلوچي لوڪ ادب
• سرائڪي لوڪ ادب
• پنجابي لوڪ ادب
• پاڪستاني لوڪ ذدب

حوالا

1. Kalyan Adwani, ed. Shah Jo Risalo. Jamshoro: Sindhi Adabi Board, 2002.

وڌيڪ مطالعو

• Ajwani, L. H. (1960). History Of Sindhi Literature. New Delhi: Sahitya Akademi.

ٻاھريان ڳنڍڻا

• سنڌي ادبي بورڊ