Муус устар 21

Муус устар 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 111-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 112-c күнэ). Сыл бүтүө 254 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• ХНТ ХНТ — Аан дойдутааҕы айыы-тутуу уонна инновация күнэ^[1]

• Арассыыйа Арассыыйа — Олохтоох салайыныы күнэ^[2]
• АХШ АХШ, Техас — Сан-Хасинто күнэ
• Бразилия Бразилия — Тирадентис күнэ. 1792 с. Рио-де-Жанейро куоракка португалецтар де Тирадентис диэн Бразилия тутулуга суох буолуутун иһин охсуһааччыны илиитин-атаҕын быһан өлөрбүттэр
• Улуу Британия Улуу Британия — Чэй күнэ
• Вьетнам Вьетнам — Кинигэ күнэ
• Ииндийэ Ииндийэ — Судаарыстыбаҕа сулууспа күнэ
• Индонезия Индонезия — Картини күнэ
• Италия Италия — Рим куорат олохтоммут күнэ
• Кения Кения — Мас олордуутун күнэ
• Миэксикэ Миэксикэ — Веракрус дьоруойдуу көмүскэниитин күнэ
• Пакистаан Пакистаан — Икбал күнэ (Пакистаан аҕатынан ааҕыллар 1938 с. өлбүт бэйиэт, Мусульмаан лиигэтин бэрэсидьиэнэ Мухаммад Икбалга аналлаах)
• Хотугу Кэриэйэ Хотугу Кэриэйэ — Кан Пан Сок төрөөбүт күнэ

Түбэлтэлэр

• Б.э.и. 753 сыллаахха Рим куорат тутуллуута саҕаламмыт (бу күнү-дьылы өссө I үйэҕэ устуоруктар ааҕан таһаарбыттара).
• 1519 — Миэксикэ кытылыгар Испания конкистадора Эрнан Кортес тиксибит.
• 1526 — Хотугу Ииндийэҕэ узбек бэйиэтэ, Улуу Моҕуоллар династияларын бастакы ыраахтааҕыта Бабуур Дели султаанын Ибрахим-шааҕы үлтүрүппүт.
• 1782 — Сиам хоруола Бангкок куораты олохтообут.
• 1816 — Дьобуруопа улуу бэйиэтэ Байрон матымаатык ойоҕуттан араҕан Ааҥылыйаттан көһөн барбыта уонна 8 сыл буолан баран Грецияҕа өлбүтэ. Соҕотох кыыстара Ада Лавлейс аан дойдуга бастакы барыгыраммыыс быһыытынан биллэр.
• 1917 — саха интэлигиэнсийэтин "Көҥүл" сойууһа тэриллибит. Сойуус бастыҥ кыттыылаахтарынан Василий Никифоров-Күлүмнүүр, Гавриил Ксенофонтов, Роман Оросин, Дмитрий Слепцов, Кузьма Гаврилов, Н.Д. Леонтьев, Михаил Артемьев буолбуттара. Бу Сойуус Саха сиригэр сиэмистибэни(земство) киллэрэр соруктааҕа. Оттон земство Саха сиригэр национальнай-территориальнай аптаныамыйаны бигэргэтиигэ бастакы үктэл быһыытынан көрүллэрэ.
• 1918 — Сэбиэскэй бырабыыталыстыба Ис Арассыыйа уонна Сибиир мусульмааннарын Милли меджлиһин суох гыммыт.
• 1925 — Чувааш аптаныамыйалаах уобалаһа өрөспүүбүлүкэ буолбут - Чувааш АССР.
• 1954
  • ССРС ЮНЕСКО чилиэнэ буолбут.
  • Чиэхийэҕэ «буржуазнай националистар» сууттара саҕаламмыт, сууттанааччылар ортолоругар кэлин Чиэхийэ хомуньуус баарытйатын салайааччыта буолбут Густав Гусак баара.
• 1960 — Бразилия саҥа киин куоратынан онно анаан тутуллубут Бразилиа буолбут. Куорат түөрт сыл иһигэр архытыактар Оскар Нимейра салалтатынан тутуллубута
• 1967
  • ССРС Миниистирдэрин сэбиэтэ «Хотугу омуктар экэниэмикэлэрин уонна култуураларын салгыы сайыннарар миэрэлэр тустарынан» уураах таһаарбыт.
  • Быыбар буолуо аҕыйах хонук хаалбытын кэннэ Грецияҕа былааһы полковник Джордж Пападопулос күүһүнэн ылбыт, бу кэнниттэн байыаннайдар былааска 7 сыл олорбуттара.
• 1989 — Кытай киин куоратыгар Тяньаньмэнь болуоссакка 100 000 устудьуон реформатор Ху Яобаны ахтар санаалаах мустубут.
• 1991 — Чурапчыттан төрүттээх уһун дьыстаансы устарга сүүрүүк Артур Феофанов чэпчэки атлетикаҕа сахалартан ССРС успуордун бастакы маастара буолбута.
• 2001 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ скульптор Эдуард Пахомовка анаммыт.
• 2019
  • Шри-Ланкааҕа хас да теракт буолбут.
  • Украина быыбарын иккис тууругар Владимир Зеленскай ордук элбэх куолаһы ылбыт.

Төрөөбүттэр

• 1471 — Албрехт Дүрер, ниэмэс уруhуйдьута
• 1926 — Елизавета II, 1952 сыллаахтан Улуу Британия ыраахтааҕыта

Өлбүттэр

• 1910 — "Том Сойеры" суруйбут АХШ суруйааччыта Марк Твен
• 1946 — Дьон Мейнард Кейнс, Британия экэнэмииһэ.

1. Международные дни(нууч.). www.un.org (6 Тохсунньу 2015). Тургутулунна 13 Тохсунньу 2020.
2. День местного самоуправления в России.