Германия

Германия, официальнай аата Германия Федерал Өрөспүүбүлүкэтэ — Орто Эуропа дойдута. Хоту Даниялыын, илин Польшалыын уонна Чехиялыын, соҕуруу Аустриялыын уонна Швейцариялыын, арҕаа Франциялыын, Лүксембургтуун, Бельгиялыын уонна Недерланныын кэккэлэhэр. Хоту Хотугу уонна Балтик байҕаллара бааллар.

Bundesrepublik Deutschland Германия Федерал Өрөспүүбүлүкэтэ
Ыҥырыыта: Einigkeit und Recht und Freiheit
Өрөгөй ырыата: third stanza of "Das Lied der Deutschen"
Location of Germany Location of  Германия  (orange) – on the European continent  (camel & white) – in the European Union  (camel)                  [Legend]
Киин куората (уонна саамай улахан куорат)		Берлин 52°31′N, 13°24′E
Ил тыла		Ниэмэс тыла
Омуктар		91% Ниэмэстэр, 3% Түрктэр, 6% атыттар
Олохтоохтор ааттара		Германиялар
Дьаhалтата		Федерал парламент өрөспүүбүлүкэтэ
-	Президент	Joachim Gauck
-	Канцлер	Ангела Меркель (ХДУ)
Историята
-	Айыы Рим Империята	962
-	Германия Империята	18 тохсунньу 1871
-	Федерал Өрөспүүбүлүкэ	23 ыам ыйа 1949
-	Холбоhуу	3 алтынньы 1990
ЭУ кыттыыта		25 кулун тутар 1957
Иэнэ
-	Бүтүн	357,021 km² (63rd) 137,847 sq mi
-	Уу (%)	2.416
Олохтоохторо
-	Dec. 31, 2007 estimate	82,217,800[1] (14th)
-	Олохтоох чиҥэ	230/km² (36th) 596/sq mi
БИО (АКП)		2007 estimate
-	Total	$2.81 trillion (5th)
-	Per capita	$34,181 (21st)
БИО (номинал)		2007 estimate
-	Total	$3.32 trillion (3rd)
-	Per capita	$40,415 (19th)
Дьини (2000)		28.3 (low)
КСИ (2005)		▲ 0.935 (high) (22nd)
Валюта		Эуро (€) (EUR)
Кэм зоната		CET (UTC+1)
-	Сайыҥҥы кэм	CEST (UTC+2)
Ил домен		.de
Телефон кода		+49

Дьоно сэргэтэ

Хотугу сороҕо германия үлэһиттэр искэ бириэмэгар саҕанааҕы Ледниковай Хатыл сидьиҥ дэхси сир Хотугу-Германиятаа-ҕы Намтал Сир

Административнай түҥэтии

Германия административнай үллэһигэ

State Capital Area (km2)[2] Population (2018)[3] Nominal GDP billions EUR (2015)[4] Nominal GDP per capita EUR (2015)[4] Baden-Württemberg Stuttgart 35,751 11,069,533 461 42,800 Bavaria Munich 70,550 13,076,721 550 43,100 Berlin Berlin 892 3,644,826 125 35,700 Brandenburg Potsdam 29,654 2,511,917 66 26,500 Bremen Bremen 420 682,986 32 47,600 Hamburg Hamburg 755 1,841,179 110 61,800 Hesse Wiesbaden 21,115 6,265,809 264 43,100 Mecklenburg-Vorpommern Schwerin 23,214 1,609,675 40 25,000 Lower Saxony Hanover 47,593 7,982,448 259 32,900 North Rhine-Westphalia Düsseldorf 34,113 17,932,651 646 36,500 Rhineland-Palatinate Mainz 19,854 4,084,844 132 32,800 Saarland Saarbrücken 2,569 990,509 35 35,400 Saxony Dresden 18,416 4,077,937 113 27,800 Saxony-Anhalt Magdeburg 20,452 2,208,321 57 25,200 Schleswig-Holstein Kiel 15,802 2,896,712 86 31,200 Thuringia Erfurt 16,202 2,143,145 57 26,400 Germany Berlin 357,386 83,019,213 3025 37,100

Миграция

РСФСР ОЭУ чинчийиилэринэн Германия АХШ кэнниттэн иммиграннарга аан дойдуга иккис миэстэни ылар.

• Миграция туһунан дакылаатынан, 2013 сыллаахха Германияҕа саамай элбэх мигрант кэлэн, 1993 сыллаахха кэлбитэ.
• Киирбит миграннар ахсааннара 2013 с. 13 %- нан элбээтэ, оттон тахсар миграннар ахсааннара 12% эрэ үрдээтэ. Ол түмүгэр Германияҕа 429 000 киһи киирбититтэн ордук.
• Германияҕа киирэр мигрант 58% - Дьобуруопа гражданнара.
• 1996 сылтан саҕалаан Польша гражданнара буолаллар.
• 2007 сыллаахха Болгария уонна Румыния киирбитин кэннэ бу дойдулар миграннар ахсааннара элбээбит.
• Өссө от ыйын 1 күнүгэр 2013 сыллаахха Дьобуруопа киирбитин кэннэ миграция эмиэ улааппыта.
• Экономическай кризиһинэн сибээстээн, Европа соҕуруу дойдуларыттан миграция Испания уонна Италия курдук улаатта.
• 2012 сылы кытта тэҥнээтэххэ, 70 %- нан куотар сири биэриигэ сайаапка элбээбит.
• Урукку өттүгэр миграция АС- үөлгэ киирбэт дойдулартан үрдүк.
• Германия устудьуоннарга алыптаах дойду буолар. 86 000 киһи Германияҕа үөрэҕин 2013 сыллаахха саҕалаабыта.
• 2013 сылга ыалы холбуур 44 311 виза бэриллибитэ.
• Хас бэһис олохтооҕо Германияҕа миграционнай ааспыт кэмнээх.

Германия АХШ кэнниттэн иммиграция дойдуга иккис буолар. 2016 сыллааҕы туругунан иммиграннар уонна кинилэр көнө сыдьааннара (омук омуктарын репатрианнарын киллэрэн туран) 18,6 мөлүйүөн киһи, эбэтэр Германия нэһилиэнньэтин 22,5%. 2019 сыллааҕы туругунан, ХНТ сыаналыылларынан, Германияҕа 13,1 мөлүйүөн киһи олорор уонна кинилэр ыччаттара, ол эбэтэр дойду нэһилиэнньэтин 15,7 %^[5].

Экономикатата

Германия - олох сайдылаах дойду буолар.

Сигэлэр

1. (ниэм.) Destatis. Bevölkerungsstand am 31.12. ... nach Geschlecht - in 1 000. Тургутулунна 28 Бэс ыйын 2008.
2. Fläche und Bevölkerung(ниэм.). Тургутулунна 15 От ыйын 2018. Төрүт сириттэн архыыптанна 12 Бэс ыйын 2018.
3. Fläche und Bevölkerung nach Ländern (German). Statistisches Bundesamt und statistische Landesämter (December 2019). Тургутулунна 3 Муус устар 2020. Төрүт сириттэн архыыптанна 7 От ыйын 2019.
4. Gross domestic product – at current prices – 1991 to 2015. Statistische Ämter des Bundes und der Länder (5 November 2016). Төрүт сириттэн архыыптанна 5 Сэтинньи 2016.
5. Германияҕа таҥкычаҕы хайдах ыл