पञ्जाबराज्यम्
भारतीयराज्यम् / From Wikipedia, the free encyclopedia
पञ्जाबराज्यं (पञ्जाबी: ਪੰਜਾਬ) भारतस्य किञ्चन राज्यम् । नाम पञ्जाब् संस्कृतेन आगतम्। सन्धि-विच्छेदम् (पञ्च+आपः); आपः-जलं इति पदस्य अन्वयः। सिखधर्मस्य दशभिः गुरुभिः संस्थापितं राज्यम् एतत् पञ्जाब्-राज्यम् । एतत् राज्यम् इदानीन्तने पञ्जाब्-राज्ये एव आसीत् । महाराजस्य रणजित्-सिङ्गस्य शासनकाले काश्मीरं, पेशावरं, हरियाणा, हिमाचलप्रदेशः च अस्य राज्यस्य भागाः आसन् । ब्रिटानीयैः सह निरन्तरं युद्धम् अस्य राज्यस्य अवनतेः मूलं कारणम् । ब्रिटिश्-शासनान्तर्गतेषु राज्येषु अन्तिमं राज्यम् एतत् । पञ्चानां नदीनां भूमिः इत्यतः पञ्जाब् इति कथ्यते ।
पञ्जाबराज्यम् ਪੰਜਾਬ |
|||
---|---|---|---|
— राज्यम् — | |||
भारतस्य भूपटे पञ्जाबराज्यम् | |||
|
|||
Nickname(s): पञ्चनदीनां भूमिः, पञ्ज = पञ्च (५); आब = जलम् | |||
उपरितः घटिकायाः दिशि : सुवर्णमन्दिरम्, किला मुबारक्, पटियाला, गान्धीभवनम्, वागहासीमा, जलियावाला बाग स्मारकम् | |||
Coordinates (चण्डीगढ): 30.79°उत्तरदिक् 76.78°पूर्वदिक् / ३०.७९; ७६.७८ | |||
देशः | भारतम् | ||
संस्थापितम् | ११-१-१९६६ | ||
राजधानी | चण्डीगढ | ||
बृहत्तमं नगरम् | लुधियाना | ||
मण्डलानि | २३ | ||
सर्वकारः | |||
• राज्यपालः | बनवारीलालः पुरोहित | ||
• पञ्जाबमुख्यमन्त्री | भगवंत मान (आ॰आ॰प॰) | ||
• विधानसभा | एकसदनवादः (११७ पीठानि) | ||
• संसदीयक्षेत्राणि | १३ | ||
• उच्चन्यायालयाः | पञ्जाबहरियाणयोः उच्चन्यायालयः | ||
विस्तीर्णता | |||
• संहतिः | ५०३६२ km२ | ||
क्षेत्रविस्तारः | १९तमम् | ||
जनसङ्ख्या (२०११) | |||
• संहतिः | २७७०४२३६ | ||
भा॰मा॰स॰ (UTC+५:३०) | |||
ऐ एस् ओ ३१६६ कोड् | IN-PB | ||
मा सं सू | ०.७२४ (उच्च) | ||
मा सं सू श्रेणी | ९तमम् (२००५) | ||
साक्षरता | ७६.६८% | ||
अधिकृता भाषा | पञ्जाबीभाषा | ||
जालस्थानम् | [http://www.punjabgovt.gov.in] |
चण्डीगढ (ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ) पञ्जाबराज्ये अनेकानि निसर्गरमणीयानि सांस्कृतिकानि ऐतिहासिकानि धार्मिकानि च प्रेक्षणीयस्थानानि सन्ति । सिन्धूप्रपातसंस्कृतेः अवशेषस्थानं रुपारः सिक् जनानां पवित्रदेवालयः स्वर्णमन्दिरं सरोवराणां नगरम् अमृतसरः प्राचीनदुर्गयुक्तं भरिण्डानगरं शिल्पकलानामागरः कपूरथलम्, उद्याननगरमिति ख्यातं र्पाटयालानगरम्, राजधानी चण्डीगडः उद्यमनगरं लूधियाना इत्यादिनि मुख्यानि सन्ति ।