پنجابی لوک

پنجابی، جنوبی ایشیا دی ہند آریائی نسل نال تعلق رکھݨ آلے لوک نیں۔ پنجاب دے علاقے نال ایہناں دا تعلق اے جیہڑا دنیا دی پراݨیاں تہذیباں دا گڑھ اے۔ جیہناں وچ ہڑپا تے ٹیکسلا دی تہذیب شامل اے۔ پنجابیاں پہچاݨ اوہناں دی بولی تے رہتل نال اے یعݨی پنجابی اس نوں کہیا جاندا اے جیہدی ماں بولی پنجابی اے جیہڑی اک ہند آریائی بولی اے۔

پنجابی
ਪੰਜਾਬੀ
پنجابیاں دی گِݨتی
16 کروڑ دے لَگ بَھگ
120,000,000:	پاکستان ·
30,000,000:	بھارت ·
1,700,000:	برطانیا ·
800,000:	کینیڈا ·
640,000:	امریکا ·
60000:	ملائشیا ·
x:	آسٹریلیا ·
x:	نیوزی لینڈ ·
x:	ہانگ کانگ ·
600000:	سعودی عرب ·
34000:	سنگاپور ·
117000:	میانمار ·
بولی
انگریزی  · پنجابی  · اردو
مت
70٪:	مسلمان ·
20٪:	سکھ ·
10٪:	ہندو ·
1٪:	مسیحی ·

پنجابی پاکستان تے بھارت توں علاوا جگ دے ہور بے شمار دیساں چ پھیلا ہویا اے۔ پنجابی برطانیا، فرانس، سپین، نیدرلینڈ، جرمنی، اٹلی، یونان، ناروے، سویڈن، ڈنمارک، کینیڈا، امریکا، سعودی عرب، متحدہ عرب امارات، قطر،بحرین، آسٹریلیا ، قطر ، کویت وغیرہ چ پھیلے ہوئے نیں۔

پنجابی بولݨ آلیاں دی گݨتی 12 کروڈ دے نیڑے اے۔ پنجابی جگ دی گݨتی دا دو فیصد حصا بݨدے نیں۔ ایہناں دی سبھ توں وڈی آبادی پنجاب، پاکستان چ اے تے ایہ پاکستان دی آبادی دا سبھ توں وڈا حِصا نیں۔ اس توں بعد بھارت دے صوبے پنجاب وچ ایہناں دی وڈی تعداد رہندی اے۔ برطانیا چ پنجابی دوجی وڈی زبان اے۔

تریخ

اس گل دا ٹھیک ٹھیک پتا لاؤݨا اوکھا اے کہ پنجابی کدوں اک وکھرے گروہ دی شکل بݨے۔ پنجاب ایہجا دیس اے جِتھے وادی اِنڈس دی پراݨی رہتل سی جہیدا وڈا نگر ہڑپا سی۔ ہڑپا تہذیب اج توں 6000 ورھے پہلاں موجود سی۔ آریا لوک اس دیس وچ آئے تے پہلی آبادی نال کل مل گۓ۔ پنجابی بولی اوہاں آریاواں دی اس وقت دی بولی دی نوی شکل اے۔ جیہدے وچ پراݨے دیسی لفظ وی ہے گۓ نیں۔ اونہاں پرانے آریاواں دی مدد توں پنجابی بولی دا تعلق ہند آریائی بولی نال اے۔ ہڑپا والیاں نیں تے آریاواں نیں پنجابی رہتل پنجابی بولی نوں اودھی حاص شکل دتی۔ بعد وچ ہور بولیاں بولݨ والے لوکی وی ایتھے آئے۔ لیکن اوہ پنجابی بولی تے پنجابی رہتل وچ گھل مل گئے۔ پنجاب دی خوشحالی نے کافی گروہاں نوں اپݨے ول کِھچیا جیہدے وچ ایران، استھن، یونانی، عرب، ترک، افغان تے انگریز شامل نیں۔ ایہ پنجاب نوں فتح کرن آئے لیکن پنجاب دی رہتل تے بولی نے ایہناں نوں فتح کر لیا۔

مذہب

پنجاب دے لوکی ہندو مت، بدھ مت، جین مت، سکھ مت تے اسلام نوں منن آلے نیں پر ایناں دے زیادا لوک مسلمان نیں۔

جغرافیائی ونڈ

پاکستان وچ

پنجابی پاکستان چ صوبا پنجاب صوبہ سرحد، صوبہ سندھ، صوبا بلوچستان، آزاد کشمیر تے اسلام آباد وچ موجود نیں۔ ایہناں دی سبھ توں بوہتی تعداد پنجاب وچ اے۔

بھارت وچ

پنجابی بھارت وچ، پنجاب، ہریاݨا تے دلی وچ ہُندے نیں۔ بالی وڈ دیاں فلماں چ پنجابی گانے، بول تے ایکٹر اکثر نظر آندے نیں۔ ھندستان دا ہون آلا وزیر اعظم وی پنجابی اے۔

برطانیا وچ

پنجابی برطانیا وچ انگریزاں توں بعد دوجا وڈا نسلی تے لسانی گروہ اے۔ ایتھے ایناہاں دی گِݨتی 16 توں زیادہ نیں۔ اے پنجابی ہندو سکھ تے مسلمان نیں تے ایہناں دے پرکھ چڑھدے پنجاب تے پاکستانی پنجاب تے کشمیر توں 1960 توں آؤݨا شروع ہوئے۔

کینیڈا وچ

دس لکھ توں وَدھ پنجابی کینیڈا وچ رہندے نیں تے پنجابی چوتھے نمبر تے بولی جاݨ آلی بولی اے۔

پنجابی دوجے دیساں وچ

اپر دتے ہوئے دیساں توں علاوا پنجابی ہور وی کئی دیساں وچ رہندے نیں۔

باہرلے جوڑ

حوالے