From Wikipedia, the free encyclopedia
محمد تقی بہجت فومانی | |
|---|---|
 آیت اللہ العظمی محمد تقی بہجت | |
| لقب | مرجع |
| ہور نام | آیت اللہ بہجت |
| ذاتی | |
| پیدائش | 24 اگست 1916 |
| وفات | ۱۷ مئی ۲,۰۰۹ (عمر 92 سال) قم, ایران |
| مذہب | اسلام, شیعہ,اثنا عشری, اصولی |
| دیگر نام | آیت اللہ بہجت |
| مرتبہ | |
| مقام | قم |
| دور | 1916–2009 |
| منصب | مرجع تقلید |
| ویب سائٹ | The Center for Compilation and Publication of the Works of Grand Ayatollah Bahjat |
| کوائف | |
|---|---|
| مدفن | حرم حضرت معصومہ (ع)، قم |
| اولاد | حجۃ الاسلام علی بہجت |
| علمی معلومات | |
| اساتذہ | سید عبد الغفار مازندرانی نجفی، مرتضی طالقانی، سید ابوالحسن اصفہانی، آقا ضیاءالدین عراقی، محمد حسین غروی نائینی، محمد حسین غروی اصفہانی، محمد کاظم شیرازی، سید علی قاضی، سید حسین بادکوبہ ای، سید محمد حجت کوه کمره ای، آیت اللہ بروجردی۔ |
| شاگرد | مرتضی مطہری، عبد الله جوادی آملی، محمد محمدی گیلانی، محمد یزدی، احمد آذری قمی، محمد تقی مصباح یزدی، عباس محفوظی گیلانی، سید شجیع مختار حیدرآبادی مہدی روحانی۔ |
| تالیفات | رسالہ توضیح المسائل، مناسک حج، وسیلة النجاة حاشیہ بر وسیلة النجاة آیت الله سید ابوالحسن اصفہانی، و … |
| خدمات | |
حضرت آیت الله العظمی محمد تقی بهجت ( فارسی: محمدتقی بهجت فومنی ) (24 اگست 1916–17 مئی 2009) اک ایرانی شیعہ مرجع تے عارف سن ۔ پردہ نشین آپ دی اک اہم کتاب اے۔ [1][2]
محمد تقی بہجت (۱۳۳۴۔۱۴۳۰ ھ۔)، حوزہ علمیہ قم دے مراجع تقلید وچوں سن ۔ ایران وچ انہاں دی زیادہ شہرت انہاں دے عرفان، زہد تے تقوی دی وجہ توں سی۔ آیت اللہ بہجت دی نماز جماعت، انہاں دے عرفانی احوال، نماز وچ گریہ، عوام وچ مشہور سی ۔ شہر قم وچ انہاں دی وفات ہوئی تے حرم حضرت معصومہ (ع) وچ مدفون نيں۔
محمد تقی بہجت ۱۳۳۴ ھ (یا ۱۳۳۲ ھ) وچ فومن دے اک مذہبی خانوادہ وچ پیدا ہوئے۔ بعد وچ جس گھر وچ انہاں دی پیدائش ہوئی سی اسنوں انہاں نے اک دینی مدرسہ وچ تبدیل کر دتا۔ ۱۶ ماہ دی عمر انہاں دی والدہ دا انتقال ہو گیا تاں انہاں دے والد نے انہاں دی تربیت کيتی۔ انہاں دے والد محمود کربلائی فومن دے علاقہ دے مخصوص بسکٹ بنانے دے ذریعہ کسب معاش کردے سن ۔[3]
ٓآیت اللہ بہجت نے فومن وچ ابتدائی تعلیم حاصل کرنے دے بعد ۱۳۴۸ ھ وچ اعلیٰ حوزوی تعلیم دے لئی عراق دے حوزات علمیہ دا سفر کیتا تے ابتداء وچ انہاں نے شہر کربلا وچ سکونت اختیار کيتی۔[4] کربلا وچ ۴ سال قیام کرنے دے بعد اوہ نجف چلے گئے تے حوزہ دے دروس سطح دے اختتامی دروس نوں اوتھے دے علماء خاص طور اُتے آیت اللہ حاج شیخ مرتضی طالقانی توں کسب کیتا۔ اس دے بعد حوزہ علمیہ دے فقہ و اصول دے دروس خارج تے اخلاق و عرفان دے لئی حوزہ علمیہ نجف دے اساتید توں استفادہ کیندا۔[5]
نجف دے اساتید توں اجتہاد دی سند حاصل کرنے دے بعد انہاں نے اپنے اہل خانہ نال ملاقات دے لئی ۱۳۶۳ ھ وچ ایران دا سفر کیتا تے چند ماہ فومن وچ قیام کیتا۔ اس دے بعد حضرت معصومہ(س) دی زیارت تے حوزہ علمیہ قم دے احوال دے با خبر ہونے دے کيتے قم دا قصد کیتا تے چند ماہ اوتھے قیام کیتا۔ اس عرصہ وچ انہاں نوں نجف وچ اپنے اساتید دے انتقال دی خبراں ملنے دے بعد انہاں نے قم وچ رہائش دا فیصلہ کیا۔[6]
آیت اللہ محمد تقی بہجت فومنی دا ۲۷۔۲۔۱۳۸۸ ش وچ بروز اتوار بوقت عصر عارضہ قلبی دے سبب قم دے حضرت ولی عصر (عج) ہاسپیٹل وچ انتقال ہويا تے انہاں نوں حرم حضرت معصومہ (ع) وچ سپرد لحد کیتا گیا۔[7]
تدریس تے تربیت شاگرد دے سلسلہ وچ آیت اللہ بہجت اک خاص روش دے حامل سن ۔ علی اکبر مسعودی خمینی انہاں دی روش تدریس دے بارے وچ کہندے نيں: انہاں دے درس کہنے دی اک مخصوص روش سی۔ اوہ دوسرے اساتید تے بزرگان دے بر خلاف علماء دے اقوال نقل کرکے انہاں دی تائید یا تنقید تے انہاں دا انتخاب نئيں کردے سن ۔ اوہ اپنے درس وچ اقوال نقل نئيں کردے سن بلکہ پہلے اوہ مسئلہ پیش کردے سن، اس دے بعد اس دے سلسلہ وچ استدلال بیان کردے سن ۔ جے شاگرداں نے علماء و بزرگان دے آراء و نظریات نوں دیکھیا اے، مطالعہ کیتا اے تاں اوہ سمجھ جاندے سن کہ جس دلیل نوں استاد نے پیش کیتا اے اوہ کس دی دلیل اے تے اوہ جو اشکال یا تائید کردے سن اس توں اوہ سمجھ جاندے سن کہ استاد نے کس دے قول اُتے تنقید تے کس دے قول دی تائید کیندی اے۔ لہذا جو وی انہاں دے درس وچ شرکت کرنا چاہندا سی اس دے لئی ضروری ہُندا سی کہ اوہ بزرگ علماء دے بنیادی اصولاں تے نظریات دا مطالعہ کرکے درس وچ شرکت کرے۔[10]
آیت اللہ بہجت دی فقہ و اصول دیاں لکھتاں وچ اکثر طبع نئيں ہوئیاں نيں۔ اوہ انہاں لوکاں دے جواب وچ جو اپنے ذاتی مال توں انہاں دی انہاں کتاباں نوں طبع کرنا چاہندے سن، فرمایا کردے سن : حالے بوہت سارے بزرگ علماء دیاں کتاباں مخطوطات دی شکل وچ نيں تے حالے تک شائع نئيں ہوئیاں نيں، آپ انہاں نوں طبع کرن۔ انہاں دے شائع ہونے دے لئی حالے بہت وقت اے۔[11] انہاں نے اپنے علمی کماں دی ابتداء اپنی جوانی دے زمانہ وچ محدث قمی دے نال دی تے انہاں دی کتاب سفینۃ البحار دی تالیف وچ انہاں دی مدد کيتی۔ سفینۃ البحار دے خطی نسخہ دا زیادہ تر حصہ آیت اللہ بہجت دے ہتھ دا لکھیا ہويا اے۔[12]
محمد تقی بہجت نوجوانی دے ایام توں ہی فقہ و اصول دے نال عرفانی و اخلاقی مسائل اُتے توجہ دیندے سن ۔ ناب تے خالص عرفان توں انہاں دی مراد تقید و تعبد اے۔ بعض حضرات جنہاں وچ علامہ طباطبایی، آیت الله بهاءالدینی، شہید قدوسی، حسن زاده آملی، آیت الله جوادی آملی و ۔۔۔ جداں شامل نيں، انہاں دی نماز جماعت وچ خاص طور اُتے شب جمعہ وچ پابندی توں شرکت کیتا کردے سن ۔ انہاں نمازاں وچ اوہ بلند آواز وچ گریہ کردے سن ۔
قم دے محلہ گزرخان وچ مسجد فاطمہ دے قریب اوہ اک قدیم گھر وچ رہائش پذیر سن ۔[13]
انہاں نے اپنی توضیح المسائل دیر توں شائع کيتی۔ انہاں دا ایہ کہنا سی کہ صبر کرن دوسرے علماء اپنی توضیح المسائل شائع کرا لاں۔ اس دے بعد وی جے کوئی میری ہی تقلید کرنا چاہندا اے تاں آپ لوک میری توضیح چھاپ سکدے نيں۔ اوہ روزانہ نماز صبح دی تعقیبات تے طلوع آفتاب دے حرم حضرت معصومہ (ع) دی زیارت کردے سن تے مسجد مطہری وچ عبادت کردے سن ۔[14]
آیت اللہ بہجت دے عطا کردہ بوہت سارے اخلاقی دستور العمل ہن وی باقی نيں۔ انہاں وچ سب توں زیادہ تاکید انجام واجبات، ترک محرمات تے دینی و اسلامی تعلیمات دے مطابق عمل کرنے اُتے ہُندی سی۔
بعض دستور العمل اس طرح ذکر ہوئے نيں:
جو لوک موعظہ و نصیحت حاصل کرنا چاہندے نيں، وچ انہاں توں سوال کرنا چاہندا ہاں کہ کیہ تسيں نے اج تک انہاں نصیحتاں اُتے جو سنی نيں، عمل کیتا اے یا نئيں؟ کیہ تسيں نوں معلوم اے جو اپنے علم اُتے عمل کردا اے اللہ اسنوں مجہولات دا علم عطا کردا اے ؟ کیتا اللہ دی طرف دعوت ضروری اے کہ بولی دے ذریعہ ہو؟ کیتا ارشاد نئيں ہويا اے کہ تساں اپنے کردار دے ذریعہ حق دی طرف دعوت دو؟ کیتا تعلیم دی راہ و روش دی تعلیم دینی چاہیدا یا اوہدی تعلیم حاصل کرنی چاہے؟[21]
… کدی اسيں التماس دعا کہندے نيں کیوں؟ لوک اپنا درد بیان کردے نيں اسيں انہاں دے لئی نسخہ تجویز کردے نيں تاں ہو بجای شکریہ تے اس اُتے عمل کرنے دے کہندے نيں دعا کیجئے۔ عجیب اے اسيں انہاں دے کیہ کہندے نيں تے اوہ اسيں توں کیتا طلب کردے نيں۔ دعا کيتی شرط نوں عدم دعا توں مخلوط کر دیندے نيں۔ ایسا کہہ دینے توں ساڈے اُتے توں شرعی ذمہ داریاں ختم نئيں ہو جاندیاں نيں بلکہ سانوں چاہیدا کہ اسيں اپنے اعمال توں نتیجہ حاصل کرن تے ممکن نئيں اے کہ عمل دا کوئی نتیجہ نہ ہو تے عمل کيتے بغیر کوئی نتیجہ حاصل ہو جائے۔[22]
جے سلاطین عالم جان جاندے کہ انسان نوں نماز دی حالت وچ کیہ لذت ملدی اے تاں اوہ کدی انہاں مادی مسائل دی طرف نہ جاندے۔[23]
آیت اللہ بہجت سیاست نوں ایجابی و مثبت انداز توں دیکھدے سن ۔ زمانہ غیبت وچ حکومت دے سلسلہ وچ انہاں دا مننا سی کہ اسلامی حکومت تشکیل دینا واجب اے تے اسيں وچ ملک نوں چلانے دی صلاحیت وی پائی جاندی اے۔ عصر غیبت وچ حکومت اسلامی قائم کرنے دے سلسلہ وچ انہاں دی تاکید، دستورات الہی دے مکمل اجرا ہونے تے اس مصلحت اندیشی توں دوری سی جس دے نتیجہ وچ احکام الہی اُتے عمل نئيں ہُندا، دے نال مشروط سی۔ اوہ انہاں لوکاں دے برخلاف جنہاں دا مننا اے کہ اوہ ائمہ (ع) دی سیاسی و سماجی ذمہ داریاں نوں امام (ع) دے ظہور تک ایداں ہی چھڈ دینا چاہیدا، عصر غیبت وچ شیعاں دی سیاسی زندگی دے قائل سن ۔ لہذا اس دے لئی فرد یا گروہ مومنین اُتے واجب اے کہ اوہ اس دے تحقق دے لئی قیام کرن۔ انہاں دا ایہ دعوی اس فرضیہ اُتے مبنی سی کہ عقلی و نقلی دلیل توں ثابت اے کہ دین اسلام تا قیام قیامت باقی رہنا چاہیدا تے جو اس دے علاوہ کسی تے دین نوں طلب کريں گا اوہ دین اس توں ہرگز قبول نئيں کیتا جائے گا۔[24]
اگرچہ انقلاب اسلامی دے سلسلہ وچ موجود اسناد و مدارک وچ انہاں دی کسی کاوش دا مشاہدہ نئيں ہُندا اے۔ لیکن انہاں نے ہمیشہ انقلاب دی تائید تے انہاں علماء اُتے جو اس توں منسلک سن بہت تاثیر گذار رہے۔ انہاں نے چالیس دی دہائی دے شروع وچ بارہیا تاکید دی کہ پہلوی دین نوں مٹانا چاہندے نيں۔ اک روز اک شخص نے آپ توں پُچھیا کہ کیہ تسيں نوں نئيں لگدا اے کہ آیت اللہ خمینی شاہ دے مقابلہ وچ سخت رویہ اختیار کر رہے نيں؟ تاں آپ نے اس دے جواب وچ کہیا کہ کیہ تسيں نوں نئيں لگدا کہ انہاں دا رویہ تند نئيں بہت کند اے ؟ محمد ہادی فقہی کہندے نيں: جدوں امام خمینی نوں جلا وطن کیتا گیا تاں انہاں نے اپنے درس وچ کہیا کیہ کوئی نئيں اے جو حکومت دے عہدہ داراں نوں قتل کر سکے؟ اس دے علاوہ انہاں دے تے امام خمینی دے درمیان دوستانہ مراسم سن ۔ جس دے سبب اوہ ہمیشہ انہاں نوں انقلاب دا خیر خواہ سمجھدے سن تے انہاں دے لئی دعائے خیر کیتا کردے سن ۔[25]
|url-status= نظر انداز کردا (کمک)سانچہ:شیعہ عرفاء
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
