نوبل انعام جتن والیاں دی لسٹ

نوبل انعامات (سویڈش: Nobelpriset، نارویجن: Nobelprisen) سالانہ تقسیم کیتے جانے والے انعامات نيں جنھاں رائل سویڈش اکیڈمی آف سائنسز، سویڈش اکیڈمی، کیرولنسکیا انسٹیٹیوٹ تے نارویجن نوبل کمیٹی انہاں افراد یا تنظیماں نو‏‏ں دیندی ہے جنھاں نے کیمیاء، فزکس، ادب تے فعلیات و طب وچ دا رہائے نمایاں سر انجام دتے ہون۔^[۱]اسنو‏ں الفریڈ نوبل دے 1895ء وچ کیتے گئے وصیت دے مطابق تخلیق کيتا گیا، جس دے مطابق انہاں انعامات دے انتظامات نوبل فاونڈیشن نو‏‏ں سپرد کیتے گئے۔نوبل میموریل انعام برائے معاشیات نو‏‏ں 1968ء وچ جاری کيتا گیا اسنو‏ں سیورجس رکس بینک جو سویڈن د‏‏ی مرکزی بینک اے نے شروع کيتا جو معاشیات وچ گراں قدر خدمات اُتے دتی جاندی ني‏‏‏‏ں۔ ہر انعام یافتہ اک طلائی میڈل، اک عدد ڈپلوما اور کچھ رقم وصول کرتا ہے جس کے مقدار کا فیصلہ ہر سال نوبل فانڈویشن طے کرتی ہے۔^[۲]

نوبل انعام ہر ورھے وچ سائنس دی شاہی سویڈنی اکیڈمی‏، سویڈنی اکیڈمی‏، کیرولنسکا انسٹیٹیوٹ، اَتے ناروے نوبل کمیٹی ولوں لوکاں اتے اداریاں نوں فزکس، کیمسٹری، فزیالوجی، اکنامکس، امن تے ساہت وچ ودھیا یا نویں کم کرن تے دتے جاندے نیں۔^[۳] ایناں انعاماں دا مڈھ الفریڈ نوبل نیں 1895 چ رکھیا تے ایناں دا پربندھک نوبل فاؤنڈیشن کردی اے۔ ہر انعام اک وکھری کمیٹی دیندی ہے؛ سائنس دی شاہی سویڈنی اکیڈمی فزکس، کیمسٹری تے اکنامکس چ انعام دیندی ہے؛ کیرولنسکا انسٹیٹیوٹ فزیالوجی چ انعام دیندا ہے؛ اَتے ناروے نوبل کمیٹی امن دا انعام دیندی ہے۔ ہر جتن والے نوں اک میڈل، اک ڈپلومہ، تے پیسے لبھدے نیں۔ 1901 وچ نوبل انعام جتن والیاں نوں 150782 کرونا انعام لبھے اَتے 2008 وچ جتن والیاں نوں اک کروڑ کرونا انعام لبھے۔^[۴] ایہہ انعام سٹاکہوم اچ دس دسمبر نوں الفریڈ دے مرن دن تے اک سلانہ تقریب اچ دتے جاندے نیں۔^[۵]

الفریڈ نوبل دی وصیت

2009 تک 802 لوکاں اَتے 20 سنگتاں نوں ایہہ انعام لبھ چکے نیں۔ ایہناں وچ 62 اکنامکس وچ انعام جتن والے وی نیں۔ 4 جتن والیاں نوں اوہناں دیاں سرکاراں نے انعام نِیہ لین دتے۔ ایڈولف ہٹلر نے 4 جرمناں رچرڈ کوہن (کیمسٹری، 1938)، ایڈلف بوتنانت (کیمسٹری، 1939)، تے گیرہارڈ دوماک (فزیالوجی 1939) نوں نوبل انعام لین توں روک دتا اَتے سویت یونین نے بورس پاسٹرنک تے زور پایا جے اوہ 1958 دا نوبل انعام ناں لوے۔

دو نوبل انعام جتن والے: ژاں پال سارتر (ساہت، 1964)، اتے لی ڈک تھو (امن، 1973) نے آپ انعام نیہ لیا۔ ژاں پال سارتر نے کدے وی کوئی سرکاری انعام نہیں سی لیا ایس لئی اوہنے ایہہ انعام چھڈ دتا۔ لی ڈک تھو نے ویتنام اچ چلدی لڑائی وجہوں انعام نیہ لیا۔ 6 لوکاں نے اک توں بعوتی واری انعام جتے؛ ایہناں چھیاں چوں رتہ کراس نے 3 واری ایہہ انعام جتیا۔^[۶]

809 جتن والیاں چوں 35 زنانیاں نیں۔ میری کیوری پہلی زنانی سی جینے اے انعام 1903 چ جتیا۔^[۷] اوہناں ورھیاں وچ جدوں باہرلے حالات یا کوئی ناں نہ ہون مگروں انعام نہیں سی دتا گیا پیسے واپس فنڈ وچ رکھ لے گۓ۔^[۸] 1940 تے 1942 دے وشکار دوجی وڈی لڑائی پاروں انعام نہ دتے جا سکے۔^[۹]

تین انعام جتن والے سبرامنین چندراشیکھر، ہار گوبند خورانا اَتے ڈاکٹر عبدالسلام پنجاب وچ جمے۔ ڈاکٹر عبدالسلام لہور وچ پڑھدے رہے اوہ پنجابی سن۔ جرمنی دے شہر برلن نال 30 انعام جتن والیاں دا جوڑ سی۔

انعام

ہر انعام نو‏‏ں اک وکھ کمیٹی دیندی ہے ؛ رائل سویڈش اکیڈمی فزکس، کیمیاء تے معاشیات دے انعامات دینے د‏‏ی پابند اے جدو‏ں کہ کیرولنسکیا انسٹی ٹیوٹ طب و فعلیات دے انعام تقسیم کردی ہے ايس‏ے طرح نارویجن نوبل کمیٹی امن انعام دا فیصلہ کردی ا‏‏ے۔^[۱۰]ہر انعام یافتہ اک طلائی میڈل، اک عدد ڈپلوما تے کچھ رقم وصول کردا ہے جس د‏‏ی مقدار ہر سال انعام یافتگان د‏‏ی تعداد دے لحاظ تو‏ں مختلف ہويا کردی ا‏‏ے۔^[۲] 1901ء وچ سب تو‏ں پہلے نوبل انعامات جیتنے والےآں نو‏‏ں 150،782 سویڈش کرونا دتے گئے، جو 2007ء وچ 7,731,004 سویڈش رقم دے مساوی سن ۔ 2008ء وچ انعام یافتگان نو‏ں دتی جانے والی رقم 10,000,000سویڈش کرونا تھی(یہ رقم پاکستانی دس کروڑ تے بھارتی پنج کروڑ دے لگ بھگ ہے ،بمطابق 2015)۔۔^[۱۱]یہ انعامات 10 دسمبر نو‏‏ں اسٹاک ہوم وچ الفرڈ نوبل د‏‏ی برسی دے دن دتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔^[۱۲]

جس سال کسی سبب تو‏ں نامزدگیاں نا ہوسکن تاں اس د‏ی رقم اس دے ہمراہی انعام نو‏ں دتی جاندی ني‏‏‏‏ں۔^[۱۳] نوبل انعام 1940 تا 1942 تک دوسری جنگ عظیم دے باعث نا دتی سکن۔^[۱۴]

وصول کنندگان

1901ء تو‏ں 2012ء تک نوبل انعام تے نوبل میموریل انعام برائے معاشیات 555 دفعہ 863 افراد تے تنظیماں نو‏‏ں دتی گئی ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ بعض افراد تے تنظیماں نے ایہہ انعام اک تو‏ں ودھ مرتبہ وصول کیتے نيں لہذا اصل تعداد گھٹ کر 835 افراد تے 21 تنظیم ني‏‏‏‏ں۔ چار نوبل انعام یافتہ شخصیتاں ایسی نيں جنھاں انہاں دے ملک د‏‏ی حکومت نے ایہ انعام وصول کرنے تو‏ں روکیا۔ہٹلر نے تن جرمن شخصیتاں نو‏‏ں اس انعام نو‏‏ں وصول کرنے تو‏ں روکیا ایہ لوک رچرڈ کوہن (کیمیاء 1938ء) اڈلف بیوٹنندٹ (کیمیاء 1939ء) تے گرہارڈ ڈومگٹ (طب و فعلیات 1939ء) سن ايس‏ے طرح سوویت اتحاد نے بریس پاسترناک (ادب 1958ء) اُتے ایہ انعام نا لینے دے حوالے تو‏ں دباؤ ڈالیا۔ دو نوبل انعام یافتگان ژاں پال سارتر (ادب 1964ء) تے لی ڈک تھو (امن 1973ء) نے ایہ انعام حاصل کرنے تو‏ں انکار کيتا؛اول الذکر صاحب کسی وی اعزاز لین دے قائل ناتھے تے انھاں نے تمام سرکاری اعزازات دا وی بائکاٹ کر رکھیا سی تے موخر الذکر صاحب دا تعلق ویتنام تو‏ں سی اَتے اس وقت اوتھ‏ے دے حالات دے باعث اُنھاں نے اسنو‏ں نہ لیا۔

چھ انعام یافتگان نے اک تو‏ں ودھ انعامات حاصل کیتے نيں؛انہاں وچو‏ں ریڈ کراس کمیٹی نے نوبل امن انعام تن دفعہ حاصل کیتے جو ہن تک د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تعداد اے ^[۱۵]۔ اقوام متحدہ دے ادارے یو این ایچ سی آر نو‏‏ں ایہی انعام دو دفعہ دتا گیا۔ ايس‏ے طرح امریکی فزکس دان جان باردین نو‏‏ں نوبل انعام برائے فزکس دو دفعہ ملا،جدو‏ں کہ انہاں دے اسيں وطن کیمیاء دان فریڈرک سنگر نو‏‏ں نوبل انعام برائے کیمیا دو دفعہ دتا گیا۔ اس دے علاوہ دو انعام یافتگان نو‏‏ں دو مختلف شعبےآں وچ نوبل انعام ملے میری کیوری جنھاں ایہ انعام فزکس تے کیمیاء دے شعبے وچ دتا گیا تے لینس پالنگ نو‏‏ں ایہہ انعام امن تے کیمیاء دے شعبے وچ ملا۔826 نوبل انعام یافتگان وچ 43 خواتین شخصیتاں نيں سب تو‏ں پہلی خاتون انعام یافتہ شخصیت میری کیوری سن انھاں نے ایہ انعام 1903ء وچ وصول کيتا ^[۱۶] ہور اوہ پہلی شخصیت سن(مرد تے عورت دونے وچ ) جنھاں نے ایہہ انعام دو بار جِتیا انھاں نے دوجا انعام شعبہِ کیمیاء وچ سن 1991ء وچ جِتیا۔^[۱۵] پاکستان د‏‏ی سماجی کارکن ملالہ یوسفزئی دنیا د‏‏ی سب تو‏ں کم عمر ترین نوبل انعام یافتہ شخصیت نيں جنھاں نے نوبل امن انعام محض 17 سال د‏‏ی عمر وچ 2014ء وچ وصول کيتا۔^{[۱۷][۱۸][۱۹]}

نوبل انعام جتن والے

ورہ	فزکس	کیمسٹری	فزیالوجی	ساہت	امن	اکنامکس
1901	ولہیلم رونٹیگن	جیکوبس فانت ہوف	ایمل فان بہرنگ	سلی پروڈہوم	ہنری ڈونانٹ؛ فریڈرک پاسے	—
1902	ہینڈرک لورینٹز، پیٹر زیمن	ہرمن ایمل فشر	رونالڈ روس	تہیوڈر مومسن	الی ڈوکمن؛ ایلبرٹ گوباٹ	—
1903	ہینری بیکرل؛ پیری کیوری؛ میری کیوری	سوانتے آرہینیاس	نیلز رائیبرگ فنسن	بیورنسترن بیورنسن	رینڈل کریمر	—
1904	لارڈ ریلے	ولیم ریمزے	آئیون پیٹرووچ پاولوف	فریڈرک مسترال؛ جوز ایچگارے	انسٹیٹیوٹ ڈی ڈرائٹ انٹرنیشنل	—
1905	فلپ لینارڈ	ایڈولف فان بایر	رابرٹ کوخ	ہینرک سائنکائیوکز	برتھا فان ستنر	—
1906	جے جے تھامسن	ہنری موئیسان	کامیلو گولجی؛ سانتیاگو ریمون	گیوشے کارڈوچی	تھیوڈور روزویلٹ	—
1907	البرٹ اے مائیکلسن	ایڈورڈ بخنر	چارلز لوئی الفونزے لاویرن	رڈیارڈ کپلنگ	ارنسٹ ٹیوڈورو مونیٹا؛ لوئی رینالٹ	—
1908	گیبرل لپمان	ارنسٹ ردرفورڈ	میچنیکوف؛ پال اہرلخ	رڈلف کرسٹوف یوکن	آرنلڈسن؛ فریڈرک باجر	—
1909	کارل فرڈیننڈ براون‏; مارکونی	ولیہلم اوسٹوالڈ	ایمل تھیوڈر کوخر	سلما لاگرلوف‏	آگسٹے بیرنارٹ‏; پال ڈی کانسٹنٹ	—
1910	یوہانس دائیڈیرک فان ڈی والز	اٹو ولاخ	البرخت کوسل‏	پال ہائیسے	امن دفتر	—
1911	ولیہلم ویین‏	میری کیوری	الوار گلسٹرانڈ‏	موریس ماترلنک	ٹوبیاس مائیکل کارل اسر؛ الفرڈ ہرمن فرائڈ	—
1912	گستاف دالین	وکٹر گرگنارڈ؛ پال سبٹیائر	الیکسس کارل	گرہارٹ ہاپٹمان	الیہو روٹ	—
1913	ھایک کامرلنگ اونس	ایلفرڈ ورنر	چارلز رچٹ	رابندرناتھ ٹیگور	ہینری لا فونٹین	—
1914	میکس فان لائو	تھیوڈر ولیم رچرڈز	رابرٹ بارانی	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1915	ولیم ہنری بریگ‏; ولیم لارنس بریگ‏	رچرڈ ولسٹاٹر	کوئی نئیں	رومین رولاں‏	کوئی نئیں	—
1916	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	ورنر فون ہائیڈنسٹام‏	کوئی نئیں	—
1917	چارلس گلوور بارکلہ	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کارل گیلورپ؛ہینرک پونٹوپیڈان‏	رتہ کراس	—
1918	میکس پلانک	فرتز ہابر	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1919	یوہانز سٹارک	کوئی نئیں	جولے بوردے	کارل سپتلر	ووڈرو ولسن	—
1920	چارلس ایڈورڈ گیوم	والٹر ہرمن نرنسٹ	اگست کروغ	کنٹ ہامسن	لیون بارگیو	—
1921	ایلبرٹ آئینسٹائن	فریڈرک سوڈی	کوئی نئیں	اناطولے فرانس	یلمار برانٹنگ؛ کرسچن لؤس لانگے	—
1922	نیلز بوہر	فرانسس ولیم آسٹن	آرچیبالڈ ہل؛ آٹو فرٹز میرہوف	جاسنٹو بیناونٹے	فرڈتجوف نانسن	—
1923	رابرٹ اے ملیکنز	فرٹز پریگل	فریڈرک بانٹنگ؛ جان جیمز رچرڈ میکلوڈ	ولیم بٹلر ییٹس	کوئی نئیں	—
1924	مان سیگباہن	کوئی نئیں	ولیم انٹہوون	ولیڈیسلا ریمونٹ	کوئی نئیں	—
1925	جیمز فرینک؛ گستاف ہرٹز	رچرڈ ایڈالف سگمونڈی	کوئی نئیں	جارج برنارڈ شا	اسٹن چیمبرلین؛ چارلز ڈاز	—
1926	یان باپٹسٹے پیرن	تھیوڈر سویڈبرگ	جوہانز اینڈریاس گرب فبگر	گرازیا ڈیلیڈا	ارسٹائڈ بریانڈ؛ گستاف سٹریسمان	—
1927	آرتھر کومپٹن؛ چارلس تھامسن ریز ولسن	ہائنرش اٹو ویلینڈ	جولیس ویگنر جاؤرگ‏	ہنری برگساں	فرڈیننڈ بوئسوں؛ لڈوگ کویڈ	—
1928	اون ولانز رچرڈسن	ایڈولف اٹو رائنہولڈ ونڈاؤس‏	چارلز نیکل‏	سگریڈ انڈسٹ‏	کسے نوں وی نئیں ملیا	—
1929	لوئی دوبروی	آرتھر ہارڈن; ہانز فان ایولرچیلپن	کرسٹیان ایجکمین؛فریڈرک گولینڈ ہوپکن	تھامس مان	فرینک بلنگز کیلوگ	—
1930	وینکٹا رامن	ہانز فشر	کارل لینڈ سٹائنر	سنکلیئر لیوس	ناتھن سودربلوم	—
1931	کسے وی نوں نئیں ملیا	کارل بوش؛ فریڈرخ برجیاس	آٹو ہائینرخ واربرگ	ایرک ایکسل کارلفلڈٹ	جین ایڈمز؛ نیکولس مرے بٹلر	—
1932	ورنر ہائسنبرگ	ارونگ لینگمر	چارلز سکاٹ شیرنگٹن؛ ایڈگر ڈگلس ایڈریان	جان گالزورتھی	کسے نوں وی نئیں دتیا گیا	—
1933	ارون شروڈنگر؛ پال ڈیراک	کسے نوں وی نئیں دتا گیا	تھامس ہنٹ مورگن	آئیون بونن	نارمن انگل	—
1934	کسے نوں وی نئیں لبیا	ہیرولڈ کلیٹن یورے	جارج وپل؛ جارج مینٹ؛ ویلیم مرفی	لویگی پیرانڈیلو	آرتھر ہینڈرسن	—
1935	جیمز چیڈوک	فریڈرک جولیو-کیوری؛ ارین جولیو-کیوری	ہانز سپیمان	کسے نوں وی نئیں لبیا	کارل فان اوسیتزکی	—
1936	وکٹر ہیس؛ کارل اینڈرسن	پیٹر ڈیبے	ہینری ہیلٹ ڈیل؛ آٹو لووی	یوجین او نیل	کارلوس ساویدرا لاماس	—
1937	کلنٹن ڈیویسن؛ جارج پیجٹ تھامسن	والٹر ہاورتھ؛ پال کارر	البرٹ سینٹ جیورجیائی	راجر مارٹن دو گارڈ	رابرٹ سیسل	—
1938	اینریکو فرمی‏	رچرڈ کوہن	کورنائی ھیمانس	پرل ایس بک	معاجراں لئی نینسن دفتر	—
1939	ارنسٹ لارنس	ایڈلف بوتنانت؛ لیوپولڈ روزیکا	گیرہارڈ دوماک	فرانز ایمل سیلانپا	کوئی نئیں	—
1940	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1941	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1942	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1943	اٹو سٹرن	جارج ڈی ہفسے	ہینرک ڈیم؛ ایڈورڈ ایڈلبرٹ ڈوئیزی	کوئی نئیں	کوئی نئیں	—
1944	اسیڈور اساق رابی	اٹو ہاہن	جوزف ارلانگر؛ ہربرٹ سپنسر گاسر	یوہانس ولہلم جینسن	رتہ کراس	—
1945	ولفگانگ پالی	ارتری الماری فرتانن	الیگزنڈر فلیمنگ؛ ارنسٹ بورس چین؛ ہوورڈ فلورے	گیبریلا مسترال	کورڈل ہل	—
1946	پرسی برجمین	جیمز سمنر؛ جان ہوورڈ نارتھراپ؛ وینڈل میریڈتھ سٹینلے	ہرمن جوزف ملر	ہرمن ہیسے	ایملی گرین بالچ؛ جان موٹ	—
1947	ایڈورڈ وکٹر ایپلٹن	رابرٹ رابنسن	کارل فرڈیننڈ کوری؛ گرٹی کوری؛ برنینڈو ہائوزے	اینڈر گائڈ	فرینڈز سروس کونسل؛امریکن فرینڈز سروس کمیٹی	—
1948	پیٹرک بلیکٹ	آرنے ٹسیلیس	پال ہرمن ملر	ٹی ایس ایلیٹ	کوئی نئیں	—
1949	ہائیڈکی یوکاوا	ولیم جیوک	والٹر روڈلف ہیس؛ انٹونیو ایگاس مونیز	ولیم فاکنر	جان بویڈ اور	—
1950	سیسل فرینک پاول	اٹو ڈائیلز؛ کرت ایلڈر	فلپ شوالٹر ہینچ؛ ایڈورڈ کیلون کینڈل؛ ٹیڈیوس ریشسٹائن	برٹرینڈ رسل	رالف بنچ	—
1951	جان کوککرافٹ؛ ارنسٹ والٹن	ایڈون میکملن؛ گلین سیبورگ	میکس تھائلر	پار لاگرکوسٹ	لیون جوو	—
1952	فیلکس بلوخ؛ایڈورڈ ملز پرسل	آرچر مارٹن؛ رچرڈ سنج	سلمان واکسمان	فرینسواس مائرس	البرٹ شویتزر	—
1953	فرتس زرنائیک	ہرمن شتاؤڈنگر	ہاںز ایڈولف کربز؛ فرٹز ایلبرٹ لپمین	چرچل	جارج مارشل	—
1954	میکس بورن؛والتھر بوتھے	لینس پالنگ	جان فرینکلن اینڈرز؛فریڈرک چیپمین روبنز؛تھامس ہکل ولر	ارنسٹ ہیمنگو ے	معاجراں لئی یونائیٹڈ نیشنز دفتر	—
1955	ولیس لیمب؛پولیکارپ کش	ونسنٹ دو وینیو	ہیوگو تھیورل	ہالڈر لیکسنس	کوئی نئیں	—
1956	جان بردین؛والٹر بریٹمین؛ولیم شوکلے	سائرل نارمن ہنشلوڈ؛ نیکولے سمیونوو	ایندرے کورناند؛ورنر فروسمان؛ڈکنسن رچرڈز	جوان جیمینز	کوئی نئیں	—
1957	چین ننگ یانگ ؛سنگ-ڈاؤ لی	الیگزنڈر ٹوڈ	ڈینئیل بووٹ	البرٹ کامیو	لسٹر پیرسن	—
1958	پاول چرنکوف ؛الیا فرینک؛ایگور تام	فریڈرک سینگر	جارج ویلز بیڈل ایڈورڈ لاری ٹیٹمجوشوا لیڈربرگ ‏	بورس پاسٹرنک	جارج پائر	-
1959	ایمیلیو سیگرے ؛اون چیمبرلین ‏	یاروسلاو ہیروسکیسیویرو اوچوا	سالویٹوری کوازیموڈو ‏	فلپ نوئل بیکر ‏	البرٹ شویتزر	-
1960	ڈونلڈ گلاسر	ولرڈ لبی	فرینک میکفارلین برنٹ ‏ پیٹر میڈاوار‏	سینٹ جان پرس ‏‏	ایلبرٹ لوٹولی	-
1961	رابرٹ ہوفسٹڈٹر روڈلف موسباور	میلون کیلون	جارج فان بیکیسی ‏ ‏	ایو ایندرک‏‏	داگ ہمارشولد	-
1962	لیو لنداؤ	میکس پیرٹز جان کینڈریو	فرینسس کرکجیمز واٹسن مائورس ولکنز ‏	جان سٹائنبک ‏	لینس پالنگ	-
1963	یوجین وگنر ;ماریا گوپرٹ مائر;ہانز جنسن ‏	کارل زیگلر ‏;گیولیو نٹا	جان اکلس;ایلن لائڈ ہوجکن;اینڈریو ہکسلے	گیورگوس سفریز	رتہ کراس تے رتہ چن	-
1964	چارلس ٹاؤنز;نکولے باسوف;الیگزنڈر پروخروف	ڈورتھی ہوجکن	کونراڈ بلوخ;فیوڈر لائنن	ژاں پال سارتر	مارٹن لوتھر کنگ	-
1965	سن اتیرو ٹوموناگا;جولین شونگر ‏;رچرڈ فائنمین	رابرٹ وڈورڈ	فرانسوا جیکب;آندرے لوف;جیکس مونود	میخائل شولوخوف	یونیسف	-
1966	ایلفرڈ کیسلر	رابرٹ ملیکن	فرانسس روس;چارلس ہگنز ‏	شموئل یوسف ایگنون ‏ نیلی زاکس	کوئی نئیں	-
1967	ہانز بیتھے	مینفرڈ آئیگنرونلڈ نورشجارج پورٹر ‏	راگنر گرانٹ ‏;ہالڈن کیفر ہارٹلائن;جارج والڈ	مگویل استوریاس	کوئی نئیں	-
1968	لوئیس الوارز	لارس اونساگر‏	رابرٹ ہولر ‏‏;ہار گوبند خورانا;مارشل نرنبرگ	یاسوناری کاواباتا	رینے کاسن	-
1969	مرے گل-مان	ڈیرک بارٹن ‏‏؛آڈ ہاسل	میکس ڈیلبروک;الفرڈ ہرشے;سیلواڈور لوریا	سیمیول بیکٹ	انٹرنیشنل مزدور سنگت	ریگنر فرش؛جان تنبرجن
1970	ہنس الفوین؛لوئیس نیل	لوئیس لیلور	جولیس ایکسلراڈ;الف فون یولر;برنارڈ کیٹز	الیگزنڈر سولزنتسن	نارمن بورلاگ	پال سیموئل سن
1971	ڈینس گیبور	گیرہارڈ ہرزبرگ	ارل ولبر سدرلینڈ	پیبلو نیرودا	ولی برانت	سائمن کزنٹس
1972	جان بردین؛لیون نیل کوپر؛رابرٹ شرائفر	کرسچن اینفنسن؛سٹینفورڈ مور؛ولیم ہورڈ سٹائین	گیرالڈ ایڈلمین؛روڈنی پورٹر	ہائنرش بل	کوئی نئیں	جان ہکس؛کینتھ ایرو
1973	لیو اساکی؛ایوار گیور؛بریان جوزفسن	ارنسٹ اٹو فشر؛جیفری ولکنسن	کارل فان فرش؛کونراڈ لورینز؛نکولاس ٹنبرگن	پیٹرک وائٹ	ہنری کسنگر;لی ڈک تھو	وسائیلی لیونٹیف
1974	مارٹن رائل؛انٹونی ہیوش	پال فلورے	ایلبرٹ کلاڈ؛کرسچن ڈی ڈو؛جارج امل پلاڈ	ایوند جانسن;ہیری مارٹنسن	سین میک برائیڈ;ایساکو ساٹو	گنار مرڈل;فریڈرش ہایاک
1975	آگ بوہر؛بن موٹلسن؛جیمز رینواٹر	جان کورنفورتھ;ولادیمیر پریلوگ	ڈیوڈ بالٹیمور؛ریناٹو ڈلبکو؛ہوورڈ ٹیمن	یوجینیو مونتالی	آندرے سخاروف	لیونڈ کانٹوروچ;تجالنگ کوپمانز
1976	برٹن رختر؛سیموئل ٹنگ	ولیم لپسکومب	باروچ سیموئیل بلومبرگ؛ڈینیل گیجسک	ساول بلو	بیٹی ولیمز;مائریڈ کوریگن	ملٹن فریڈمین
1977	فلپ وارن اینڈرسن؛نیول فرانسس موٹ;جان ھاسبرک فان فلیک	الیا پرگوگین	راجر گلیمن؛اینڈریو شالی؛روزالن سوسمان یالو	وسنٹے الیگزیاندرے	ایمنیسٹی	برٹل اوہلن؛جیمز میڈ
1978	پیوتر کاپتسہ؛ارنو پینزیاس;رابرٹ وڈرو ولسن	پیٹر مچل	ورنر آربر؛ڈینئیل ناتھن؛ہملٹن سمتھ	ایزاک بشویس سنگر	انور سادات؛منچم بیگن	ہربرٹ سائیمن
1979	شیلڈن لی گلاشو؛ڈاکٹر عبدالسلام;سٹیون وائنبرگ	ہربرٹ براؤن؛جارج وتیگ	الن کورمیک؛ہملٹن سمتھ	اوڈیسیاس الئیٹس	مدر ٹریزا	آرتھر لیوس؛تھیوڈر شلز
1980	جیمز کرونن;فال فچ	پال برگ؛والٹر گلبرٹ؛فریڈرک سینگر	بیروج بیناکراف؛جین ڈاؤسٹ؛جارج ڈیوس سنل	چسلا مائلوز	ایڈولفو اسقویول	لارنس کلائن
1981	نکولاس بلومبرگن;آرتھر شالو;کائی سیگباہن	کینیچی فقوئی؛روالڈ ہافمین	راجر سپیری؛ڈیوڈ ہبل؛ٹارسٹن ویزل	الیاس کانیٹی	معاجراں لئی یونائیٹڈ نیشنز دفتر	جیمز ٹوبن
1982	کینتھ ولسن	آرون کلگ	سونے برگسٹروم؛بینگٹ سیمیولسن؛جان رابرٹ وین	گیبرل مارکویئز	ایلوا مرڈل؛الفانسو گارشیا روبلز	جارج سٹگلر
1983	سبرامنین چندراشیکھر؛ولیم فاؤلر	ہنری ٹاؤب	باربرا میکلنٹوک	ولیم گولڈنگ	لیخ ولیسا	گیرارڈ ڈبریو
1984	کارلو ربیا؛سائمن فان ڈیر میر	رابرٹ بروس میریفیلڈ	نیلز کاج جرنی؛جارجز کوہلر؛سیزر ملسٹائین	یاروسلاو سایفرٹ	ڈسمونڈ ٹوٹو	رچرڈ سٹون
1985	کلاز فان کلتزنگ	ہربرٹ ہاؤپٹمین؛جیروم کارل	مائیکل براؤن؛جوزف گولڈسٹن	کلوڈ سیمون	ایٹمی لڑائی بچن لئی ڈاکٹر سنگت	فرانکو موڈیگلیانی
1986	ارنسٹ رسکا؛گرڈ بینیگ؛ہینریخ روہرر	ڈڈلے ہرشباخ؛یوان لی؛جان چارلس پولنیائ	سٹینلے کوہن؛ریٹا مونٹلسنی	وول سوینکا	ایلائ وائسل	جیمز بوہانن
1987	یوہانز بیڈنورذ؛کارل ملر	ڈونلڈ کرام؛جین لہن؛چارلس پیڑرسن	سوسومو ٹونیگاوا	جوزف بروڑسکائ	اوسکر اریآس	رابرٹ سولو
1988	لیآن لیڑرمین؛ملون سچورٹس؛جیک سٹائینبرگر	یوہان ڑیسنہوفر؛رابرٹ ہیوبر؛ہرٹمت مائیکل	جیمز بلیک؛گرٹروڈ الیون؛جارج ہیچنگز	نجيب محفوظ	امن فوج	ماریس ایلیس
1989	نارمن فوسٹر ریمزے؛جارج ڈہملٹ؛ولفگینگ پال	سڈنی آلٹمین؛تھامس چیک	مائیکل بشپ؛ہیرولڈ ورمس	کیمیلو سیلا	دلائی لاما	ٹرائگو ہاولمو
1990	جیروم فریڈمین؛ہنری کینڑال؛ریچرڑ ٹیلر	الیاس جیمز کورے	جازف مورے؛ڈونل تھامس	آکٹیویو پاز	مائیکہیل گوربیچیو	ہیری مارکووٹز؛مارٹن ملر؛ولیم شارپ
1991	پیری گلز دی گینس	رچرڈ ارنسٹ	ارون نیہر؛برٹ سیکمین	نادینےگورڈیمر	آنگ سان سو کئی	رونلڈ کوس
1992	جارجس چارپک	روڈالف مارکس	ایڈمنڈ فشر؛ایڈون کربز	ڈیرک والکوٹ	ریگوبرٹا مینچو	گیری بیکر
1993	روسل ایلن ہلس؛جازف ہوٹان ٹیلر	کیری مولیس؛مائیکل سمیتھ	ریچرڈ رابرٹس؛فلپ ایلن شارپ	ٹونی موریسن	نیلسن منڈیلا؛فریڈرک ویلم دی کلرک	رابرٹ فوگل؛ڈوگلاس نارتھ
1994	برٹریم براکہاوس؛کلفورڈ شل	جارج اینڈریو اولاہ	ایلفرڈ گلمین؛مارٹن روڈبل	کینزابیورو اوئی	یاسر عرفات؛شیمان پیرس؛اسحاق رابین	جان ہارسانیی؛جان فوربس نیش؛رینہارڈ سیلٹن
1995	مارٹن لیوس پرل؛فریڈرک رینز	پال کروٹزن؛ماریو مولینا؛فرینک شروڈ رالینڈ	ایڈورڈ لیوس؛کرسچنی نسلین والہارڈ؛ایرک ویچاس	سیماس ہینی	جازف راٹبلاٹ	رابرٹ لوکس
1996	ڈیوڈ لی؛ڈگلس آشرآف؛رابرٹ سولیمین ریچرڈسن	رابرٹ کرل؛ہیری کروٹو؛رچرڈ سمالے	پیٹر ڈوہرٹی؛رالف زنکرنیگل	وسواوا شمبورسکا	کارلس بیلو؛جوز ریموس ہورٹا	جیمز مرلیس؛ولیم وکری
1997	سٹیون چو؛کلاڈ کوہن ٹانوجی؛ولیم ڈینیل فیلپس	پال بویر؛جان واکر؛جنز کرسچن سکو	جنز کرسچن سکو	ڈاریو فو	جوڈی ولیمز	رابرٹ مرٹن؛مائرن سکولز
1998	رابرٹ لاگہلن؛ہارسٹ لگوڈ سٹورمر؛ڈینیل ٹسوئ	والٹر کوہن؛جان پوپل	رابرٹ فرچگاٹ؛لوئس اگنارو؛فیرد موراد	جوز ساراماگو	جان ہیوم؛ڈیوڈ ٹرمبل	امرتیا سین
1999	گیرارڈسٹ ہوفٹ؛مارٹینس ویلٹمین	احمد زیریل	گنٹر بلوبل	گنٹر گراس	-	آروڈ کارلسن
2000	زورز ایلفرو؛ہربرٹ کرومر؛جیک کلبی	آلن ہیگر؛الان میکڈیرمڈ؛ہیڈیکی شیراکاوا	پال گرینگارڈ؛ایرک کینڈل	گاو زیجین	کم ڈے جنگ	جیمز ہیکمین؛ڈینیل مکفیڈن
2001	ایرک ایلن کارنل؛ولفگینگ کیٹرل؛کارل ویمین	ولیم سٹینڈش نولس؛ریوجی نویوری؛کارل بیری شارپلیس	لیلینڈ ہارٹویل؛ٹم ہنٹ؛پال نرس	ودیادہر سورجپراسد نےپال	یونائیٹڈ نیشنز؛کوفی انان	جارج اکرلوف؛مائیکل سپینس؛جازف سٹگلٹز
2002	ریمونڈ ڈیوس؛ماساتوشی کوشیبا؛ریکارڈو گائکانو	جان بینٹ فن؛کوئچی تاناکا؛کرت ورتھریچ	سڈنی برینر؛روبرٹ ہاروٹز؛جان سلستن	امری کرٹسز	جمی کارٹر	ڈینیل کہنیمین؛ورنن سمتھ
2003	ایلکسی ایبرکسوو؛وٹلی گنزبرگ؛اینتھنی جیمز لیگٹ	پیٹر ایجر؛راڈرک ماکینان	پال لاٹربر؛پیٹر مینسفیلڈ	جان میکسویل کوٹزی	شیرن ابادی	رابرٹ عنگل؛کلو گرینجر
2004	ڈیوڈ گراس؛ہگ ڈیوڈ پولٹزر؛فرینک ولسزیک	آرون سیچانوور؛اورام ہرشکو؛ارون روز	ریچرڈ ایکسل؛لنڈا بک	ایلفریڈ جیلینک	وانگڑائی ماتھائی	فن کڈ لینڈ؛ایڈورڈ کرسچن پریسکاٹ
2005	راۓ گلوبر؛جان لیوس ہال؛تھیوڈر ہانچ	شوفن؛رابرٹ گربز؛رجڑڈ شروک	بیری مارشل؛رابن وارن	ہارولڈ پنٹر	محمد البارا	رابرٹ آئیومان؛تھامس شیلنگ
2006	جان ماتھر؛جارج سموٹ	راجر کورنبرگ	انڈریو فائر؛کریگ میلو	اورحان پامک	محمد یونس	ایڈمنڈ فیلپس
2007	البرٹ فرٹ؛پیٹر گرنبرگ	گرہارڈ ارٹل	ماریو کاپیچی؛مارٹن ایوانز؛آلیور سمتھیز	ڈورس لیسنگ	ال گور	لیونڈ ہروکز؛ایرک ماسکن؛راجر میرسن
2008	یوایچیرو نامبو؛ٹوشائڈ ماسکاوا	اوسامو شیمومورا؛مارٹن چالفی؛راجر سائن	ہیرالڈ زر ہاوزن؛فرینکواس بارے-سینوسی؛لک مونٹالنائر	جین-میری کلیزیو	مارٹٹی اہتیساری	پال کرگمان
2009	چارلز کاو؛ولارڈ بائل؛جارج سمتھ	ونکاترامان راماکرشنان؛تھامس سٹیٹز؛ایڈا یوناتھ	الزبتھ بلیکبرن؛کیرل گرائیدر؛جیک زوستاک	ہرٹا ملر	بارک اوبامہ	الینور آسٹروم؛آلیور ولیمز
2010	آندرے گیام؛کانسٹنٹین نواسیلوف	رچرڈ ایف ہیک؛آئی اچی نگیشی؛اکیرا سوزوکی	رابرٹ جی ایڈورڈز	ماریو ورگاس لیاوزا	لیو شیاؤبو	-
2011	بریان شمت؛ایڈم رئیس؛سال پرلمتر	ڈان شکتمان	جولز ہوفمان؛بروس بٹلر؛رالف سٹائینمین	ٹوماس ٹرانسٹرومر	توكل كرمان؛لےماہ گبووی؛ایلن جانسن سرلیف	کرسٹوفر سمز؛تھامس سارجنٹ
2012	سرگ ہاروش; ڈیوڈ وائنلینڈ	بریان کوبلکا؛ رابرٹ لیفکوٹز	جان گرڈن؛شنیا یاماناکا	مو یان	یورپی یونین	ایلون روتھ; لائڈ شیپلے
2013	پیٹر ہگز ؛ فرینکوئی اینگلرٹ	مارٹن کارپلس؛مائیکل لیوٹ؛اری وارشل	رینڈی شیکمان؛تھامس سڈہوف؛جیمز رتھمین	ایلس منرو	کیمیائی ہتھیاراں دی روک دا ستھ	یوجین فاما؛لارز پیٹر ہینسن ؛ رابرٹ شلر
2014	اسامو آکاساکی ؛ ہیروشی آمانو؛ شوجی ناکامورا	ولیم مورنر؛سٹیفن ہیل؛ ایریک بیٹزگ	مے- برٹ موزر؛ایڈورڈ موزر؛جان او کیف	پیٹرک موڈیانو	ملاله یوسفزئی؛ کیلاش ستیارتھی	جین ٹیرول
2015	ٹکاکی کجیتا ؛ آرتھر مکڈونلڈ	ٹامس لنڈال؛پال موڈرخ؛ عزیز سنجر	ولیم سی کیمپ بل؛ساتوشی اومورا؛ٹو یویو	سویتلانا ایلیکسیاوچ	تنیسی نیشنل ڈائلاگ کوارٹٹ	انگس ڈیٹن
2016	جان مائیکل کوسٹرلٹز ؛ ڈیوڈ جیمز تھولیس ؛ فریڈرک ڈنکن ہالڈین	[[.]]	یوشینوری اوہسمی	باب ڈیلن	خوان مانوئل سانتوس	اولیور ہارٹ؛بنگٹ ہومسٹروم
ورہ	فزکس	کیمسٹری	فزیالوجی	ساہت	امن	اکنامکس

حواشی

• ¹ 1938 اور 1949 میں جرمنی نے اپنے تین نامزد شہریوں کو نوبل انعام وصول کرنے سے روکا.یہ تین افراد رچرڈ کوہن, کیمیاء 1938; اڈلف بیوٹنندٹ, کیمیاءin 1939; اورگرہارڈ ڈومگٹ, طب و فعلیات 1939. انھیں بعد میں نوبل ڈپلوما اور ایوارڈ دیا گیا لیکن وہ رقم سے محروم رہے^[۱۵]
• ² 1948 کا نوبل امن انعام نہیں دیا گیا. نوبل فاونڈیشن کے ویب سائٹ کے مطابق یہ انعام موہن داس گاندھی, کو دیا جانا تھا لیکن اس سے قبل ان کا قتل ہو گیا لہذا اس اعزاز کو ان کے احترام میں نا دیا گیا.^[۲۰]
• ³ ،روسی پیدائشی بریس پاسترناک, کو 1958 میں روسی حکومت نے ادب کا انعام لینے سے روکا^[۱۵]
• ⁴ In 1964, ژاں پال سارتر نے ادب کا نوبل انعام ینے دے انکار کیا وہ کسی بھی قسم کے انعام لینے کے قائل نا تھے^[۱۵]
• ⁴ In 1973, [[لی ڈک تھو| نے ایہہ انعام لین توں انکار کیتا کیونکہ اوہ خود نوں اس دا حقدار نہیں سمجھتے سن کیونکہ انھاں نے ویتنام جنگ میں سیز فائر کروان واسطے کردار ادا کیتا لیکن اُنھاں بھانے ایہہ معاہدہ کامیاب نہ ہویا سی۔.^[۱۴][۱۵]
• ⁵ , لیو شیاوبو 2011 میں یہ انعام نا لے سکے کیونکہ انھیں چینی حکام نے 11 سال کے لیے قید کی سزا سنائی تھی۔^[۲۱]

ہور ویکھو

• نوبل انعام
• نوبل انعام حاصل کرنے والیاں د‏‏ی لسٹ

حوالے

عمومی

Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.

• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.

خاص

1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
2. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
3. الفرڈ نوبل - نوبل انعام دے پچھے دا بندہ
4. انعام دے پیسے
5. نوبل انعام
6. نوبل انعام جتن آلیاں دے بارے چ معلومات
7. نوبل انعام جتن آلیاں زنانیاں
8. 1942 وچ نوبل انعام جتن آلیاں دی لسٹ
9. امن دا نوبل انعام 1901-2000
10. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
11. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
12. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
13. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
14. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
15. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
16. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
17. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
18. "Malala Yousafzai becomes youngest-ever Nobel Prize winner". دی ایکسپریس ٹریبیون. 10 October 2014. https://web.archive.org/web/20181226100848/https://tribune.com.pk/story/773258/malala-yousafzai-shares-nobel-peace-prize-with-indian-activist/. Retrieved on

    ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۴.
19. سانچہ:Cite press release
20. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
21. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.

باہرلے جوڑ

• رائل سویدش اکیڈمی آف سائنسز د‏‏ی دفتری ویب سائٹ
• نوبل فاونڈیشن د‏‏ی دفتری ویب سائٹ
• انعام یافتگان تو‏ں متعلق ڈوانلوڈ دے قابل معلومات

بارلے جوڑ

• سویڈش اکیڈمی آف سائنسز دی ویب سائیٹ Archived 2008-12-16 at the وے بیک مشین
• نوبل فاؤنڈیشن دی ویب سائیٹ