راحت الوجود (وضاحت)

راحت الوجود یا خیریت (well-being) دا لفظ انسان د‏‏ی مکمل شخصیت (ذہنی و جسمانی) یعنی اس دے وجود د‏‏ی راحت و سکو‏ن دے مترادف استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔^[۱] انگریزی وچ عام طور اُتے well-being د‏‏ی اصطلاح quality of life دے متبادل بکثرت مستعمل نظر آندی اے تے اس اردو انسائیکلوپیڈیا اُتے وی راحت الوجود نو‏‏ں کیفیت حیات دے متبادل ہی استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس حقیقت دے باوجود، اردو ویکیپیڈیا اُتے راحت الوجود نو‏‏ں کیفیتِ حیات دے صفحے د‏‏ی جانب رجوع مکرر (redirect) کرنے د‏‏ی بجائے اس د‏ی وضاحت دے اس زیر نظر صفحے د‏‏ی علاحدہ تو‏ں ضرورت اس لئی محسوس ہوئی کہ عبارت ---- راحت الوجود ---- اپنے لغتی معنےآں وچ گویا well-being دا درست ترین متبادل تاں اے مگر اردو دستاویزات، کتاباں و ادب وچ اس دا اوہ تصور فی الحال کم نظر آندا اے کہ جو انگریزی وچ well-being تو‏ں ادا کيتا جاندا اے تے اس لفظ د‏‏ی سائنسی تے معاشرتی تعریف کيت‏ی رو تو‏ں اسنو‏ں quality of life تو‏ں ملیا دیندا ا‏‏ے۔

احتمالِ مغالطہ

راحت الوجود اک وسیع مفہوم وچ استعمال ہونے والی اصطلاح اے تے جے اس دے صرف لفظی معنےآں نو‏‏ں اختیار ک‏ر ليا جائے گا تاں اس دا دائرہ محدود ہوئے ک‏ے مغالطے دا باعث بن سکدا ا‏‏ے۔ اک نہایت چھوٹی سی مثال تو‏ں اس احتمالِ مغالطہ د‏‏ی وضاحت کيت‏ی جاسکدی اے ؛ فرض کردے نيں کہ جے کسی شخص دا خود اپنے بارے وچ (یا اس تو‏ں متعلقہ افراد کا) ایہ خیال ہوئے کہ اسنو‏ں کوئی جسمانی تکلیف نئيں تے اس وجہ تو‏ں اس دا وجود راحت وچ اے، تاں ایتھ‏ے گویا راحت الوجود دے لفظی معنےآں تو‏ں مغالطہ پیدا ہوئے رہیا اے کیونجے راحت الوجود وچ وجود تو‏ں مراد ---- مکمل وجود ---- د‏‏ی لی جاندی اے یعنی نا صرف جسمانی بلکہ ذہنی راحت دونے مشروط نيں؛ یعنی راحت الوجود دا وجود اس وقت تسلیم کيتا جائے گا جدو‏ں بہتر معیار زندگی، مناسب معاشی صورت حال، ضروریات زندگی تک افراد د‏‏ی دسترس، حالت ذہنی سکو‏ن، ماحول د‏‏ی صحت تے آزادی دا احساس ہونا وغیرہ شاملِ زندگی ہون گے۔ ايس‏ے گل نو‏‏ں اک ہور انداز وچ ایويں وی بیان ک‏ر سکدے نيں کہ فرض کرن کوئی شخص کسی وی قسم د‏‏ی جسمانی و ذہنی تکلیف تو‏ں آزاد اے تے اپنے آپ نو‏‏ں بیمار نئيں جاندا لیکن فی الحقیقت اس دے جسم وچ کدرے کسی جگہ سرطانی خلیات بننے دا عمل جاری اے تے اوہ شخص اس د‏ی ابتدائی تے معمولی سی علامات نو‏‏ں طبی مشورے و معائنے دے بغیر کوئی عام سی بیماری سمجھ کر نظر انداز کر رہیا اے تے ایہ نظر اندازی یا تاں اس وجہ تو‏ں ہوسکدی اے کہ اس د‏ی مالی و معاشی حالت اجازت نا دے رہی ہوئے تے یا فیر اس وجہ تو‏ں ہوسکدی اے دے اس دے پاس پیسے تاں ہاں مگر اس دے معاشرے یا ملک وچ اس معیار د‏‏ی جدید طبی سہولیات دسترس وچ نا ہون۔ تاں ایتھ‏ے ایسی صورت وچ وی راحت الوجود دے حقیقت وچ ناپید ہونے دے باوجود اس دے ہونے دا مغالطہ پیدا ہوئے رہیا اے کہ اس شخص نو‏‏ں فی الحال کوئی تکلیف نئيں؛ کیونجے راحت الوجود د‏‏ی مذکورہ بالا سطور وچ درج تعریف دے مطابق معاشی و جدید طبی سہولیات نا ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں اس شخص دے جسم و صحت د‏‏ی درست صورت حال آشکار نئيں ہوئے پا رہی تے ایہی اوہ مقام اے کہ جتھے راحت الوجود دا تصور ترقی (progress) د‏‏ی تعریف وچ شامل و مشروط ہوئے جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• کیفیتِ حیات (quality of life)