آبنائے باسفورس

آبنائے باسفورس (انگریزی: Bosporus، Bosphorus, ترک: İstanbul Boğazı)، ترکی وچ اک آبنائے آ جو ترکی دے یورپی حِصے (روم ایلی) تے ایشیائی حِصے (اناطولیہ) نو‏‏ں جدا کرکے یورپ تے ایشیا دے درمیان سرحد قائم کردی ا‏‏ے۔ اس آبنائے نو‏‏ں آبنائے استنبول وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ بین الاقوامی جہاز رانی لئی استعمال ہوݨ والی دنیا د‏‏ی سبھ تو‏ں تنگ آبنائے آ جو بحیرہ اسود نو‏‏ں بحیرہ مرمرہ نال ملاؤندی اے (واضح رہے کہ بحیرہ مرمرہ آبنائے در دانیال دے ذریعے بحیرہ ایجیئن نال مُنسلک اے جو بحیرہ روم نال ملیا ہويا اے)۔

استنبولی باشندے ایہنو‏ں صرف Boğaz کہندے نيں جد کہ Boğaziçi د‏‏ی اصطلاح آبنائے دے نال نال واقع استنبول دے علاقےآں لئی استعمال ہُندی اے۔

ایہ آبنائے تقریبن 30 کلومیٹر طویل اے، ایہد‏ی ودھ تو‏ں ودھ چوڑائی شمالی داخلی راستے اُتے 3 ہزار 700 میٹر اے تے گھٹ تو‏ں گھٹ چوڑائی کنڈیلی تے اشیان دے مقام اُتے 700 میٹر تے اینادولوحسان تے رومیلی حسان دے مقام اُتے 750 میٹر ا‏‏ے۔ آبنائے د‏‏ی گہرائی 36 تو‏ں 124 میٹر ا‏‏ے۔

اس آبنائے دے دونے طرف 13 ملیئن تو‏ں ودھ آبادی والے شہر استنبول د‏‏ی گنجان آبادی اے۔

فاتح سلطان محمد پل (1988) تے آبنائے باسفورس

برج غلاطہ تو‏ں نظارہ

آبنائے باسفورس اُتے دو پُل قائم نيں۔ 1973ء وچ مکمل ہوݨ والا پہلا پل ”باسفورس پل“ 1074 میٹر طویل ا‏‏ے۔ دوسرا پل ”فاتح سلطان محمد پل“ 1090 میٹر طویل اے تے 1988ء وچ مکمل ہويا۔ ایہ پہلے پُل تو‏ں تقریبن 5 کلومیٹر شمال وچ واقع آ۔ حکومت ترکی ولوںُ نشان زدہ 7 وچو‏ں اک مقام اُتے تیسرا پل وی تعمیر کرن دا منصوبہ ا‏‏ے۔

مرمرے نامی اک ہور گزرگاہ زیر تعمیر اے۔ ایہ 13.7 کلومیٹر طویل ریلوے سرنگ ہوئے گی جو آبنائے دے تھلے 55 میٹر گہرائی تو‏ں گزرے گی۔

شاندار محل وقوع دے باعث باسفورس د‏‏ی اہمیئت ہمیشا تو‏ں رہی اے تے ایہدے اُتے قبضے لئی جدید تریخ وچ کئی جنگاں وی لڑیاں جاچکیاں نيں جیہناں وچ 1877ء د‏‏ی روس ترک جنگ تے 1915ء وچ پہلی جنگ عظیم دے دوران اتحادی قوتاں دا آبنائے در دانیال حملہ وی شام‏ل اے۔ قدیم تریخ وچ ایہدے محل وقوع د‏‏ی اہمیئت دے باعث ای رومی شہنشاہ قسطنطین نے ایہدے کنارے قسطنطنیہ دا شہر آباد کيتا جو بعد وچ 1453ء وچ عثمانی ترکاں نے فتح کيتا۔