24 ëd giugn

Arcorense piemontèise

• Turin, festa patronal ëd San Gioan Batista.

Eveniment da tut ël mond

• 972 - Bataja ëd Cedynia, prima vitòria documentà ëd n'esércit polonèis.
• 1128 - Bataja ëd São Mamede, tacà a Guimarães. Le fòrse portughèise comandà da Alfons I a bato cole ëd soa mari Dòna Teresa e ëd Dòn Fernão Peres de Trava. Dapress a sta bataja-sì, Alfons, ch'a lë vnirà peui Rè as fa ciamé "Prinsi dël Portugal", ën fasend parej ël prim pass anvers la "pijn-a andipendensa" ch'a rivërà dël 1143.
• 1314 - A-i finiss la Bataja ëd Bannockburn. Le fòrse scossèise comandà da Robert ël Brus a bato Edoard II d'Anghiltèra. La Scòssia as arpija soa andipendensa.
• 1340 - Guèra dij Sent Agn: Bataja dë Sluys. La flòta fransèisa a la ven squasi d'autut dëstruìa da cola anglèisa, comandà da Edoard III d'Anghiltèra an përson-a.
• 1374 - N'epidemìa amprovisa ëd Bal ëd San Gioann a fa che la gent ant jë stra d'Aachen, an Gërmania, a l'abia vàire vision e a la taca a saoté e balé fin ch'a la dròca për tera sensa pì 'd fòrse.
• 1441 - A ven fondà ël Colegi d'Eton.
• 1497 - Gioann Cabòt a riva ant l'América Setentrional ant l'ìsola ëd Newfoundland; as trata dla prima esplorassion europenga dla region da 'nt ël temp dij Vichingh.
• 1497 - Ij traditor dla Cornvaja Michael An Gof e Thomas Flamank a ven-o massà a Tyburn, a Londra
• 1509 - Enrich VIII e Catlin-a d'Aragon-a a ven-o ancoronà Re e Regin-a d'Anghiltera.
• 1535 - Lë stat anabatista ëd Münster e ven conquistà e scancelà.
• 1571 - Miguel Lopez de Legazpi a fonda Manila, la capital ëd la Repùblica dle Filipin-e.
• 1597 - Ël prim viagi olandèis nvers j'Indie Orientaj a riva a Bantam (ant sl'ìsola ëd Giava).
• 1662 - J'òlandèis as preuvo a ocupé Macau, ma sò tentativ a va nen a bonfin.
• 1664 - As fonda la colònia dël New Jersey.
• 1692 - As fonda Kingston, Jamaica.
• 1717 - As fonda a Londra la Gran Lògia Unìa d'Anghiltèra, prima Gran Lògia dij Framasson anglèis (al dì d'ancheuj a la diso "United Grand Lodge of England").
• 1793 - A ven adotà la prima constitussion republican-a fransèisa.
• 1794 - A ven fondà ël Colegi ëd Bowdoin.
• 1812 - Guère ëd Napoleon: La Gran Armada ëd Napoleon a passa ël fium Neman e as anandia l'anvasion dla Russia.
• 1813 - Bataja ëd Beaver Dams : na fòrsa unìa d'anglèis e Indian d'América a bat l'esèrcit american.
• 1821 - Bataja ëd Carabobo - la bataja decisiva ant la guèra d'andipendensa dël Venessuela contra a la Spagna.
• 1859 - Bataja ëd Solferin: (Bataja dij Tre Sovran, part dla Sconda Guèra d'Unificassion Italian-a). Ël Regn ëd Sardëgna e la Fransa a bato l'Àustria a Solferin, ant l'Italia setentrional.
• 1866 - Bataja ëd Custoza.
• 1880 - Prima esecussion d'O Canada, la canson ch'a la vnirà peui a esse l'inn nassional dël Canadà, al Congress nassional dij Canadèis-Fransèis.
• 1894 - Ël COI a decid da fé ij Gieugh Olìmpich minca quatr agn.
• 1894 - Marie François Sadi Carnot a ven massà da Sante Gerònimo Caserio.
• 1901 - Prima esibission dij travaj ëd Pablo Picasso.
• 1902 - Re Edoard VII dël Règn Unì a ven malavi d'apendicite, lòn ch'a fa tardé soa ancoronassion.
• 1913 - Grecia e Serbia a scancelo soa aliansa con la Bulgarìa.
• 1913 - Joseph Cook a ven ël Prim Ministr d'Australia ch'a fa ses.
• 1916 - Mary Pickford e ven la prima stèila dël cine a firmé un contrat da un milion ëd dòlar.
• 1916 - La Bataja dla Somme as anandia con un bombardament d'artijerìa longh na sman-a contra la linia dël front tedësch.
• 1918 - As deurb ël prim servissi ëd pòsta aérea an Canadà, da Montréal a Toronto.
• 1928 - An crisi coj sò afé, la sossietà Great Gorge and International Railway as anandia a tajé ël personal dij tramvaj a mach pì na përson-a, an Canadà
• 1932 - Un colp dë stat militar a finiss dë deje podèj assolù al Rè dël Siam (Thailandia).
• 1938 - Na meteorite da 450 tonelà a la dròca ant sla tèra ant un camp veujd, tacà a Chicora, Pennsylvania, ant jë Stat Unì d'América.
• 1940 - Fransa e Italia a firmo l'armistissi.
• 1945 - As ten la Parada dla Vitòria ëd Mosca
• 1946 - Georges Bidault a ven Prim Ministr ëd Fransa.
• 1947 - Kenneth Arnold a fa ël prim rapòrt ch'a l'arsèiva gran notorietà ansima a l'avistament d'un disch volant ant j'anviron ëd Mount Rainier, ant lë stat american ëd Washington.
• 1948 - As anandia ël Blocagi ëd Berlin. L'Union Soviética a lassa pa pì passé për via ëd tèra për rivé a Berlin Òvest da 'nt la Gërmania Ossidental.
• 1949 - La prima serie ëd Western televisiv, Hopalong Cassidy, a ven mandà n'onda da la NBC, antra j'ator a-i é William Boyd.
• 1957 - La Cort Suprema djë Stat Unì d'América a delìbera che le saloperìe a son nen coatà dal Prim Amendament.
• 1963 - Zanzibar a l'arsèiv l'auto-goèrn antern coma concession dël Règn Unì.
• 1975 - Un Boeing 727 dle Eastern Air Lines a dròca al John F. Kennedy Airport, a New York. A meuiro antra 113.
• 1981 - As deurb lòn ch'a resterà ël pì gran pont a sospension sìngola dël mond për bin 17 ann, ël Pont Humber Bridge, ch'a buta an comunicassion lë Yorkshire col Lincolnshire.
• 1982 - A-i riva l'assident dël British Airways Flight 9, che dle vire a diso "assident ëd Jakarta", quand ël reoplan as treuva a volé ant na nìvola ëd sënner vulcànica aussà da l'erussion dël Mont Galunggung, lòn ch'a men-a a vasté tuti e quatr ij motor.
• 1983 - Programa dlë Space Shuttle: a torna a tera la Mission STS-7, con Sally Ride, prima astronàuta american-a.
• 1993 - Ël professor ëd Siensa din cont Dr. David Gelernter, dl'Università ëd Yale, a perd la vista da n'euj, a ven sord da n'orija e a perd part dla man drita ën deurbend un pachèt bomba mandà da Unabomber.
• 1994 - Tuti e quatr ij component dl'equipagi a meuiro quand un reoplan B-52 Stratofortëssa ëd l'Areonàutica djë Stat Unì d'América a dròca ant la Base dl'Aeronàutica ëd Fairchild.
• 1995 - Ël Sudàfrica a bat la Neuva Zelanda ant la Copa dël Mond ëd Rugby dël 1995. Cost a resta ël prim gran event sportiv an Sudàfrica dapress a l'Apartheid.
• 2002 - Ant ël disastr feroviari d'Igandu an Tanzanìa a meuiro antra 281, cost a resta ël pì brut assident ëd ferovìa dla stòria d'Àfrica.
• 2004 - Habib Dodo, segretari general dla Gioventura Comunista dla Còsta d'Avòrio a ven massà da fòrse a pro dël goèrn.
• 2004 - Ant lë stat ëd New York, la pen-a ëd mòrt a ven diciarà anconstitussional.
• 2007 - Ël Feu d'Àngora as anandia tacà a South Lake Tahoe, an Califòrnia. A brusa pì che 200 ëstruture mach ant le prime 48 ore.

A-i nass

• 1244 - Enrich I d'Hesse (mòrt dël 1308)
• 1386 - Gioan ëd Capistran, sant italian (mòrt dël 1456)
• 1485 - Johannes Bugenhagen, arformador tedësch (mòrt dël 1558)
• 1519 - Theodore Beza, teòlogh fransèis (mòrt dël 1605)
• 1533 - Robert Dudley, Cont ëd Leicester (mòrt dël 1588)
• 1542 - San Gioann dla Cros, carmelitan mìstich e poeta spagneul (mòrt dël 1591)
• 1546 - Robert Parsons, Gesuita anglèis (mòrt dël 1610)
• 1663 - Jean Baptiste Massillon, clèrich fransèis (mòrt dël 1742)
• 1687 - Johann Albrecht Bengel, studios tedësch (mòrt dël 1757)
• 1694 - Jean-Jacques Burlamaqui, publicista svìsser (mòrt dël 1748)
• 1704 - Jean-Baptiste de Boyer, Marchèis d'Argens, scritor fransèis (mòrt dël 1771)
• 1774 - François Nicolas Benoît, Baron d'Haxo, general fransèis (mòrt dël 1838)
• 1777 - John Ross, ufissial naval anglèis e esplorator (mòrt dël 1856)
• 1795 - Ernst Heinrich Weber, anatomista e fisiologista tedësch (mòrt dël 1878)
• 1803 - George James Webb, compositor anglèis (mòrt dël 1887)
• 1804 - Willard Richards, cap spiritual american (mòrt dël 1854)
• 1811 - John Archibald Campbell, giùdes dla Cort Suprema american-a (mòrt dël 1889)
• 1813 - Henry Ward Beecher, pastor e arformador american (mòrt dël 1887)
• 1826 - George Goyder, cap dël servissi geològich e d'arlevament dl'Australia meridional (mòrt dël 1898)
• 1842 - Ambrose Bierce, autor american (dësparì dël 1914)
• 1850 - Horatio Kitchener, Prim Cont Kitchener ëd Khartoum, marëssal ëd camp anglèis (mòrt dël 1916)
• 1860 - Mercédes d'Orleans, Regin-a dë Spagna (mòrta dël 1878)
• 1882 - Carl Diem, ufissial olìmpich tedësch (mòrt dël 1962)
• 1882 - Athanase David, polìtich e andustrial franch-canadèis (mòrt dël 1953)
• 1883 - Victor Hess, fìsich austrìach, Premi Nobel (mòrt dël 1964)
• 1886 - George Shiels, dramaturgh dl'Irlanda dël Nòrd (mòrt dël 1949)
• 1888 - Gerrit Rietveld, architet olandèis (mòrt dël 1964)
• 1895 - Jack Dempsey, bocseur american (mòrt dël 1983)
• 1897 - Daniel K. Ludwig, andustrial american dël setor djë spedission (mòrt dël 1992)
• 1900 - Wilhelm Cauer, matemàtich tedësch (mòrt dël 1945)
• 1901 - Harry Partch, compositor american (mòrt dël 1974)
• 1904 - Phil Harris, cantant, compositor e ator brilant american (mòrt dël 1995)
• 1906 - Pierre Fournier, violonselista fransèis (mòrt dël 1986)
• 1907 - Arseny Tarkovsky, poeta russi (mòrt dël 1989)
• 1908 - Hugo Distler, compositor tedësch (mòrt dël 1942)
• 1908 - Guru Gopinath, balarin clàssich indian (mòrt dël 1987)
• 1908 - Alfons Rebane, ufissial militar eston (mòrt dël 1976)
• 1911 - Juan Manuel Fangio, 5 vire campion dël mond ëd Formola 1 (mòrt dël 1995)
• 1911 - Ernesto Sábato, scritor argentin
• 1912 - Brian Johnston, comentator dël crìchet anglèis (mòrt dël 1994)
• 1914 - Pearl Witherington spion anglèis dla Sconda Guèra Mondial
• 1915 - Fred Hoyle, astrònom anglèis (mòrt dël 2001)
• 1922 - Tata Giacobetti, cantant italian (Quartetto Cetra)
• 1924 - Kurt Furgler, component dël Consèj Federal Svìsser
• 1927 - Martin Lewis Perl, mèdich american, Premi Nobel
• 1930 - Claude Chabrol, regista ëd cine fransèis
• 1930 - William B. Ziff, Jr., dirigent editorial american (mòrt dël 2006)
• 1931 - Billy Casper, giugador ëd gòlf american
• 1934 - Jean-Pierre Ferland, cantant dël Québec
• 1935 - Terry Riley, compositor american
• 1938 - Lawrence Block, scritor ëd lìber polissiesch american
• 1941 - Julia Kristeva, filòsof, psicanalista e scritris franch-bùlgara
• 1942 - Michele Lee, atris american-a
• 1944 - Jeff Beck, sonador anglèis (The Yardbirds)
• 1944 - Arthur Brown, sonador anglèis
• 1944 - John "Charlie" Whitney, ghitarista anglèis (Family, Streetwalkers, Axis Point)
• 1944 - Chris Wood, sonador anglèis (mòrt dël 1983)
• 1945 - Colin Blunstone, sonador anglèis (The Zombies)
• 1945 - George Pataki, polìtich american
• 1945 - Wayne Cashman, giugador d'hockey ant sla giassa canadèis
• 1946 - Ellison Onizuka, astronàuta american (mòrt dël 1986)
• 1946 - David Collenette, polìtich canadèis
• 1947 - Peter Weller, ator american
• 1947 - Mick Fleetwood, sonador anglèis (Fleetwood Mac)
• 1948 - Patrick Moraz, sonador svìsser ad claviere (Yes)
• 1949 - John Illsley, bassista anglèis (Dire Straits)
• 1950 - Mercedes Lackey, autor american
• 1950 - Nancy Allen, atris american-a
• 1952 - Stephen Pusey, artista anglèis
• 1953 - Ivo Lill, artista eston
• 1955 - Gurumayi Chidvilasananda, Guru dël Siddha Yoga
• 1955 - Betsy Randle, atris american-a
• 1956 - Joe Penny, ator anglèis
• 1958 - Curt Fraser, alenator american ëd l'hockey ant sla giassa
• 1958 - Jean Charest, Prim Ministr dël Québec
• 1958 - John Tortorella, alenator american ëd l'hockey ant sla giassa
• 1960 - Karin Pilsäter, polìtich svedèis
• 1961 - Dennis Danell, sonador american (Social Distortion) (mòrt dël 2000)
• 1961 - Iain Glen, ator scossèis
• 1961 - Bernie Nicholls, giugador d'hockey ant sla giassa canadèis
• 1961 - Curt Smith, sonador e compositor anglèis (Tears for Fears)
• 1963 - Anatoly Borisovich Jurkin, scritor russi
• 1963 - Mike Wieringo, autor american ëd fumèt (mòrt dël 2007)
• 1964 - Gary Suter, giugador d'hockey ant sla giassa american
• 1966 - Hope Sandoval, composidor e sonador american
• 1966 - Adrienne Shelly, american-a, atris, regista e autris ëd senari (mòrta dël 2006)
• 1967 - Bill Huard, giugador d'hockey ant sla giassa canadèis
• 1967 - Richard Kruspe-Bernstein, sonador tedësch (Rammstein)
• 1967 - Janez Lapajne, regista ëd cine sloven
• 1967 - Scott Oden, scritor american
• 1967 - Sherry Stringfield, atris american-a
• 1969 - Sissel Kyrkjebø, cantant norvegèisa
• 1970 - Glenn Medeiros, cantant american
• 1972 - Robbie McEwen, ciclista australian
• 1972 - Denis Zvegelj, canoìsta sloven
• 1973 - Alexander Beyer, ator tedësch
• 1973 - Ji Jin Hee, ator sud coreàn
• 1975 - Carla Gallo, atris american-a
• 1975 - Marek Malik, giugador d'hockey ant sla giassa dla Repùblica Ceca
• 1976 - Louisa Leaman, autor anglèis
• 1977 - Dimosthenis Dikoudis, giugador ëd bàschet grech
• 1978 - Luis García, giugador ëd fótbal ëspagneul
• 1978 - Pantelis Kafes, giugador ëd fótbal grech
• 1978 - Shunsuke Nakamura, giugador ëd fótbal giaponèis
• 1978 - Ariel Pink, sonador american
• 1978 - Juan Román Riquelme, giugador ëd fótbal argentin
• 1978 - Erno "Emppu" Vuorinen, ghitarista finlandèis (Nightwish)
• 1979 - Petra Němcová, supermodela ceca
• 1980 - Minka Kelly, atris american-a
• 1980 - Cicinho, giugador ëd fótbal brasilian
• 1980 - Andrew Jones, coridor ëd vitura australian
• 1982 - Brian Fitzgerald, scritor american
• 1982 - Kevin Nolan, giugador ëd fótbal anglèis
• 1982 - Mark Penney, regista ëd cine canadèis
• 1982 - Jarret Stoll, giugador d'hockey ant sla giassa canadèis
• 1984 - J.J. Redick, giugador ëd bàschet american
• 1985 - Kyle Searles, ator american
• 1986 - Phil Hughes, giugador ëd baseball american
• 1986 - Solange Knowles, cantant american-a
• 1987 - Arturo Lupoli, giugador ëd fótbal italian
• 1987 - Lionel Messi, giugador ëd fótbal argentin
• 1988 - Micah Richards, giugador ëd fótbal anglèis

A l'é mòrt-ie

• 803 - Higbald ëd Lindisfarne
• 1398 - Hongwu Imperator dla Cin-a (nàit dël 1328)
• 1439 - Ël Duca Federich IV d'Àustria (nàit dël 1382)
• 1519 - Lucressia Bòrgia, Duchëssa ëd Fërara (nàita dël 1480)
• 1520 - Hosokawa Sumimoto, comandant dij samurai giaponèis (nàit dël 1489)
• 1604 - Edward de Vere, Cont d'Oxford ch'a fa 17, Gran Lord Ciamblé d'Anghiltera (nàit dël 1550)
• 1637 - Nicolas-Claude Fabri de Peiresc, astrònom fransèis (nàit dël 1580)
• 1643 - John Hampden, polìtich anglèis (nàit dël 1595)
• 1766 - Adrien-Maurice, tèrs duca ëd Noailles, soldà fransèis (nàit dël 1678)
• 1778 - Pieter Burmann ël giovo, filòlogh olandèis (nàit dël 1714)
• 1803 - Matthew Thornton, firmatari dla Diciarassion d'Andipendensa american-a (nàit dël 1714)
• 1817 - Thomas McKean, avocà american, firmatari dla Diciarassion d'Andipendensa (nàit dël 1734)
• 1835 - Andreas Vokos Miaoulis, amiraj e polìtich grech, comandant dla marin-a greca ant la Guèra d'Andipendensa Greca (nàit dël 1769)
• 1894 - Marie François Sadi Carnot, polìtich fransèis (nàit dël 1837)
• 1908 - Grover Cleveland, President djë Stat Unì d'América (nàit dël 1837)
• 1909 - Sarah Orne Jewett, scritris american-a (nàita dël 1849)
• 1922 - Walther Rathenau, Ministr tedësch dj'Afé Forest (nàit dël 1867)
• 1935 - Carlos Gardel, cantant argentin (assident d'avion) (nàit dël 1890)
• 1947 - Emil Seidel, sìndich ëd Milwaukee, Wisconsin (nàit dël 1864)
• 1968 - Tony Hancock, ator brilant anglèis (nàit dël 1924)
• 1977 - André-Gilles Fortin, polìtich franch-canadèis (nàit dël 1943)
• 1978 - Robert Charroux, scritor fransèis (nàit dël 1909)
• 1984 - Clarence Campbell, president dla NHL canadèisa president (nàit dël 1905)
• 1985 - Maria Ida Viglino, polìtica valdostan-a (nàita dël 1915)
• 1987 - Jackie Gleason, ator e musicista american (nàit dël 1916)
• 1991 - Rufino Tamayo, pitor messican.
• 1993 - Archie Williams, atleta american (nàit dël 1915)
• 1997 - Don Hutson, atleta american (nàit dël 1913)
• 1997 - Brian Keith, ator american (nàit dël 1921)
• 2000 - Vera Atkins, ufissial dij servissi dë spionagi anglèis, nàita an Romanìa (nàita dël 1908)
• 2000 - David Tomlinson, ator anglèis (nàit dël 1917)
• 2002 - Pierre Werner, Prim Ministr dël Lussemborgh (nàit dël 1913)
• 2003 - Vladimir Garin, ator russ (nàit dël 1987)
• 2004 - Ifigeneia Giannopoulou, compositris greca (nàita dël 1957)
• 2005 - Hakham Yedidia Shofet, ex cap rabin an Iran (nàit dël 1908)
• 2007 - Byron Baer, polìtich american (nàit dël 1929)
• 2007 - Derek Dougan, giugador ëd fótbal dl'Irlanda dël Nòrd (nàit dël 1938)
• 2007 - Natasja Saad, artista reggae danèisa (nàita dël 1974)

Feste e comemorassion

• Festa nassional dël Québec, cò ciamà Dì 'd San Batista
• Dì originare dël Midsummer's Eve an Finlandia e Svessia, ancora che 'l dì ofissial dla festa a l'han spostalo al vënner apress
• Un dij quat Irish Quarter days ant ël Calendare irlandèis.
• Dì dla dëscoverta ant'ël Newfoundland e Labrador (a cèlebra la dëscoverta dël paìs da pàrt ëd Giovann Cabòto, ant'ël 1497)
• Inti Raymi an Cusco
• Dan Državnosti an Croassia - Dì dl'andipendessa da la Jugoslavia ant ël 1991.
• Manila Day ant le Filipin-e - di dla fondassion ëd Manila, capital ëd le Filipin-e. A arcòrda la fondassion ëd Maynila (vej nòm ëd Manila) da part ëd Miguel lopez de Legazpi, un conquistador ëspagneul.
• Jāņi - Letònia
• Juhannuspaiva an Finlandia
• Di dla bataja ëd Carabobo an Venessuela (1821)
• Bannockburn Day an Ëscòssia
• Bahá'í Faith - Festa ëd Rahmat (Aringrassiament) - Prim di dël sest mèis dël Bahá'í Calendar
• Quarter days an Anghiltèra
• American Radio Relay League - Field Day 2006

Feste litùrgiche

Cesa catòlica

• Festa dla nàssita ëd san Gioann Batista, sant patron dël Québec, ëd coj ch'a fàbrico le brosse e coj ch'a fan ël fil ai cotej; ëdcò Festival ëd San Gioann osservà an Bolivia e Perù, Jaaniõhtu an Estònia e Sao Joao an Portugal, dzortut an Porto
• Cusco's Day an Perù
• San Teudulf
• Beà Raimond Ruf ëd Lissandria

Anliure esterne

• BBC: On This Day
• Stamp:NYT On this day
• On This Day in Canada

---