New York

Neuva York        Stat: Stat Unì d'América Coordinà: Latitudin: 40° 42′ 46′′ N Longitudin: 74° 0′ 21′′ O Mostra an sla carta Autëssa: 10 m s.l.m. Surfassa: 1.214 km² Abitant: 8.550.405 (2015) Comun dj'anviron: contea di Westchester, contea di Union, contea di Hudson, contea di Nassau, contea di Bergen CAP: 10000–10499, 11004–11005, 11100–11499, 11600–11699 Prefiss tel.: 212, 347, 646, 718, 917, 929 Sit istitussional Neuva York (New York an anglèis) a l’é la prima sità djë Stat Unì d'América, con 8 405 837 d'abitant (2012). Geografìa La zòna oraria 'd Neuva York a l'é sinch ore a òvest dël meridian ëd Greenwich. La sità as treuva për na part an sla tèra-fërma e për n'àutra part ansima a ìsole, a la boca dël fium Hudson ant l'océan Atlàntich. A l'é la nos ëd na dësmisurà costeilassion ëd na senten-a 'd sità ch'a spantia da Boston a Filadelfia, ant un teritòri trasformà an na manera ancreusa da l'urbanisassion. L'aglomerà urban ëd Neuva York a së spantia an doi stat, Neuva York e Neuv Jersey e a argropa 17 contà an quatr aree metropolitan-e. La sità ëd Neuva York as treuva ant l'ùnich pont dla còsta atlàntica an corispondensa d'un passage còmod ant la caden-a dj'Apalachi, visadì an corispondensa dla comba anté ch'a scor ël fium Hudson ch'a consent le comunicassion con la region dij Gran Lagh e la pian-a dël Mississippi. A nòrd, travers la comba dël fium Richelieu, as riva a Montréal e a la comba dël San Lorens. La topografìa dla zòna a l'é caraterisà dal fond-se ëd tèra e mar. Na gròssa ìsola, Long Island, a coata l'ansediament da j'orissi dl'est e dël nòrd-est; un cordon dla rivera, Sandy Hook a fonsion-a da strompa-onde a sud. A l'anterior a-i é n'ansem ëd gòlf ancreus, la strèita 'd Long Island e ij doi branch dël Hudson (Hudson River e East River) a ambrasso l'ìsola ëd Manhattan e as taco torna për formé la pi gròssa dëstèisa d'eva dël pòrt, an tra Neuv Jersey e Staten Island. Clima J'invern a Neuva York a son longh e rèid (ëd sòlit, quatr mèis, da dzèmber a l'ancamin d'avril). Soa posission an sël fianch oriental dël continent a l'é la càusa d'un clima continental. La temperadura media a gené a l'é ëd 0 gré; d'invern a-i son soens ëd tormente, ch'a peulo anterompe le comunicassion për vàire ore. Sbassament a l'amprovista dla temperadura a peulo porté sota ij -20 gré. D'istà, la temperadura media a resta dzora ij 20 gré, con ponte fin-a a 35 gré. Stòria La stòria dla sità a ancamin-a cand dël 1626 Peter Minuit a l'é stàit nominà diretor dle colònie olandèise e, rivà a Manhattan, a l'ha catà l'ìsola antrega da j'indian, për vintequatr dòlar ëd valor an përlin-e e bindej. Minuit a l'ha fabricà un fòrt a la ponta meridional e a l'ha ciamalo Neuv Àmsterdam. La sità a l'é stàita ancorporà ant ij Neuv Pais Bass dël 1653. An col ann, a contava eut-sent abitant. La sità a l'é stàita conquistà da j'anglèis a j'8 dë stèmber 1664. A l'ha cangià sò nòm an Neuv York, an onor dël duca ëd York. La statua dla libertà a l'é stàita dëscoatà ai 6 d'otóber 1886. Musé Musé metropolitan Manifestassion La statua dla Libertà Tuti j'agn as cor la maraton-a 'd Neuva York ant le stra dla sità. La prima edission a armonta al 1970. Aministrassion Ël sìndich a l'é Bill De Blasio (democràtich, dal 2013). Sità binele New York l’é binelà con: Tokyo, Giapon Paris, Fransa Pechin, Cin-a Madrid, Spagna Ël Càiro, Egit Santo Domingo, Repùblica Dominican-a Roma, Italia Bùdapest, Ungherìa Gerusalem, Israel Sydney, Australia Londra, Regn Unì Johannesburg, Sudàfrica Toronto, Canadà Limerick, Irlanda