Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łzawienie (łac. lacrimatio) – nadmierne wydzielanie łez przez gruczoły łzowe umiejscowione pod powieką górną, w górnym zewnętrznym kącie oczodołu. Łzy są płynem zawierającym NaCl, śluz oraz niewielkie ilości białek. Ich głównym zadaniem jest nawilżanie rogówki i spojówki oka. Rozprowadzane przez ruchy powiek tworzą na powierzchni oka tzw. film łzowy, chroniąc je przed wysuszeniem, uszkodzeniem oraz infekcjami[1]. W normalnych warunkach łzy powstają w małych ilościach i nie jest to wyczuwalne. Z kolei ich nadmiar odprowadzany jest do przewodu nosowo-łzowego. Podrażnienie oczu może skutkować odruchowym łzawieniem. Czasem jest ono również objawem schorzeń oczu, dlatego w razie przewlekle utrzymującego się łzawienia należy skonsultować się ze specjalistą. Nie należy mylić łzawienia z płaczem – reakcją emocjonalną, której jest tylko objawem. Oba terminy są dość często błędnie utożsamiane.
Łzawienie odruchowe (bezwiedne) – tj. będące niekontrolowanym odruchem oka – może wystąpić głównie jako skutek:
W wyżej wymienionych sytuacjach nadmierne wydzielanie łez pełni funkcje ochronną oka przed czynnikiem drażniącym.
Mechaniczne (machinalne, samoczynne) podrażnienie oka skutkujące jego wzmożonym łzawienie może wywołać m.in.:
W takich przypadkach nadmierna produkcja łez jest próbą samoczynnego oczyszczenia się oka. Wówczas ciecz łzowa ma za zadanie „usunąć” czynnik drażniący (jednak nie zawsze jest to możliwe, np. gdy obiekt wpadł do oka z dużą prędkością i wbił się w jego struktury, co wymaga interwencji lekarskiej). Łzawieniu wywołanemu przez czynnik mechaniczny zwykle towarzyszą też inne objawy oczne: ból, pieczenie, zaczerwienienie oka, potrzeba mrugania, a niekiedy pogorszenie ostrości widzenia.
Zespół suchego oka, czyli schorzenie polegające na niewystarczającej produkcji łez może stać się przyczyną łzawienia oczu. Wzmożona produkcja płynu łzowego służy wtedy ochronie oka przed wysuszeniem na skutek:
Wszystkie te czynniki mogą stać się przyczyną suchości oka.
Zapalenie spojówek – będące stanem zapalnym błony śluzowej tworzącej wewnętrzną część powieki i pokrywającą gałkę oczną – jest jedną z najczęstszych przyczyn łzawienia oczu. Temu objawowi choroby towarzyszą też uczucie pieczenia oczu i kłucia pod powiekami, świąd oraz światłowstręt, a także znaczne zaczerwienie oka. Schorzenie może mieć również charakter infekcyjny (wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby, chlamydie), jak i nieinfekcyjny (np. jako reakcja alergiczna)[3]. Ostra postać zapalenia spojówek i rogówki – jaglica – może doprowadzić do ślepoty[4].
Jedną z najczęstszych postaci zapalenia spojówek jest alergiczne zapalenie spojówek. W odmianie sezonowej (w okresie pylenia uczulającej rośliny) występuje u 25-50%[5] wszystkich przypadków alergii ocznej. Natomiast w postaci przewlekłej (całorocznej, gdy uczulają np. roztocze kurzu domowego, sierść zwierząt) pojawia się rzadziej i dotyczy od 0,3% do 1%[5] chorych z alergicznymi schorzeniami oczu. Zapalenie spojówek na tle alergicznym objawia się pieczeniem, świądem, światłowstrętem, przekrwieniem i obrzękiem spojówek, a nawet całych powiek, a także obecnością wodnistej, surowiczej wydzieliny w worku spojówkowym. Podobnie w postaci zakaźnej, z tą różnicą, że wydzielina w worku spojówkowym jest ropna, ropno-surowicza albo biaława. Bogate unaczynienie spojówki powoduje szybkie występowanie objawów zapalenia po kontakcie z alergenem. Spojówka ma własny system odpornościowy. W nabłonku i w blaszce właściwej spojówki rozproszone są limfocyty CD8 i CD4. Komórki tuczne niezbędne do wywołania I typu reakcji immunologicznej zlokalizowane są obficie w tkance łącznej spojówki[6]. Obok sezonowego alergiczne zapalenie spojówek (SAC) i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek (PAC), które wywołują łzawienie oczu wyróżnia się również inne alergiczne schorzenia narządu wzroku, które mogą doprowadzić do wzmożenia produkcji łez przez oczy. Są nimi:
W ok. 40%[5] przypadków objawom sezonowego alergicznego zapalenia spojówek towarzyszy też sezonowy alergiczny nieżyt nosa (katar sienny) pod postacią obfitej, wodnistej wydzieliny z nosa, uporczywego kichania, świądu i blokady nosa. Podobnie nieżyt nosa o podłożu wirusowym (wodnistośluzowa, przezroczysta wydzielina) czy bakteryjnym (śluzowo-ropna, żółtawo-zielona i gęsta wydzielina) zwykle bywa sprzężony z nadmierną produkcją łez.
U podłoża nadmiernej produkcji łez równie często leżą zaburzenia odprowadzania płynu łzowego z oka, czyli funkcjonalna stenoza dróg łzowych (ang. primary acquired nasolacrimal duct obstruction – PANDO)[8]. Za niedrożność dróg łzowych mogą odpowiadać:
W przypadku niedostatecznego ucisku powiek na gruczoły Meiboma zostaje także zaburzone wydzielanie lipidowej składowej filmu łzowego, co prowadzi do szybszego odparowywania łez, a jednocześnie stymuluje ich nadmierną sekrecję (wydzielanie).
Łzawienie oczu może współtowarzyszyć także:
Dobór metody zahamowanie łzawienia zależy przede wszystkim od ustalenia przyczyny jego pojawienia się. Pozwala to dobrać optymalne środki zaradcze:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.