Rękopis znaleziony w Saragossie (film)

Biada temu, który przez główną zatwardziałość nie chcę wyznać win swoich.
- Postać: pustelnik

Chwileczkę, panie kolego, tylko dokończę oglądać te wspaniałe ryciny.
- Postać: żołnierz czytający rękopis
- Opis: gdy wrogowie otoczyli go i wezwali do kapitulacji w trakcie jego lektury

Hiszpania jest najcudowniejszym krajem na świecie.
- Postać: Dona Urraca (matka van Wordena)

I pamiętaj synu, że Bóg podniósł swą prawicę.
- Postać: pustelnik
- Opis: żegnając van Wordena

Ja jako wierny Hiszpan muszę wypełnić obowiązki do końca.
- Postać: ojciec van Wordena
- Opis: udając się z panną młodą na noc poślubną

Jak się ma takiego pana, co lubi zbierać rany, trzeba być przygotowanym na wszystko.
- Postać: starszy sługa ojca van Wordena

Jesteśmy jak ślepcy, którzy błądzą po ulicach nieznanego miasta. Ulice prowadzą do celu, ale my nieraz powracamy do tych samych miejsc, aby dotrzeć tam, gdzie zamierzamy.
- Postać: Pedro Velasquez

Nie ma to jak nasza słoneczna Hiszpania.
- Postać: gość na ślubie ojca van Wordena

Ojcze, chyba dla honoru tak samo byś postąpił.
- Postać: Alfons van Worden
- Opis: gdy szejk zmusił go do wypicia całego eliksiru z kielicha z trupią czaszką

Pańska kareta, senor, wyprzedziła mój powóz. Ma to w sobie coś obraźliwego, z czego chciałbym, abyś się, senor, wytłumaczył.
- Postać: ojciec van Wordena
- Opis: do szlachcica, z którym miał walczyć

Senor wybaczy, ale pieczyste może jeszcze nie całkiem wystygło.
- Postać: szlachcic walczący z ojcem van Wordena
- Opis: po pokonaniu go w pojedynku

Zamknij drzwi, bo przeciąg!
- Postać: kapitan czytający rękopis
- Opis: gdy jeden z jego żołnierzy spytał go w panice, co ma robić w trakcie oblężenia (kapitan przeglądał wówczas rękopis wraz z przypadkowo poznanym żołnierzem wroga)

(…) jedno z najwybitniejszych dzieł polskiego kina.
- Autor: Leszek Bugajski, Fircyk w balonie, „Newsweek” 3/2007, 31 stycznia 2007, s. 97.

Pod powierzchnią [fabuły] ożywa druga warstwa, nie związana z samym dialogiem, odniesieniami symbolicznymi, obrazem zapisanym fotografią, lecz z istotą ekranowego świata Hasa. Tym, co emanuje ze stale przezeń gromadzonej w kadrze obfitości przedmiotów, iluzyjnego spektaklu uruchamiającego wyobraźnię.
- Autor: Adam Garbicz, Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego. Podróż trzecia 1960–1966, Warszawa 1997
- Zobacz też: iluzja, symbol, wyobraźnia

Rękopis to był moment spełnienia artystycznych marzeń.
- Autor: Mieczysław Jahoda, Pożegnania. Wojciech Jerzy Has. Wspomnienia, „Film” 2000, nr 11, s. 10–13.
- Zobacz też: marzenie

W 1964 roku Wojciech J. Has zrealizował Rękopis znaleziony w Saragossie (...). Film ten stał się przełomem w jego twórczości. Pomógł mu ostatecznie „wyrwać się z gorsetu rzeczywistości”. W nim w pełni narodził się jego niepowtarzalny styl. Wydaje się, że Rękopis jest również kluczem do innych obrazów tego reżysera. To, co było charakterystyczne dla wcześniejszych dzieł filmowych autora Sanatorium Pod Klepsydrą, tu zostało scalone. Po raz pierwszy w takim wymiarze fikcja, marzenia, sny miały szansę zaistnieć, a scenografia stała się tak znacząca. Jest to również najbardziej „tajemniczy” z projektów tego twórcy, nie tylko przez wzgląd na pierwowzór literacki i jego autora, ale także na sam sposób plastycznej organizacji kadru i jej wymowę.
- Autor: Iwona Grodź, Zaszyfrowane w obrazie, „Akcent” 2003, nr 3.

O filmie