Plutarch

Plutarch

Moralia, 1531

Plutarch (ok. 50 – ok. 125) – grecki pisarz i historyk.

Żywoty sławnych mężów

(tłum. Mieczysław Brożek)

• Bardziej królewską rzeczą niż zwyciężanie jest panowanie nad samym sobą.
  • Źródło: żywot Aleksandra Wielkiego

• Działać (…) powinniśmy zawsze z pełną świadomością celu.
  • Źródło: żywot Tymoleona

• Początkiem zwycięstwa jest odwaga.
  • Źródło: żywot Temistoklesa

Inne

• Broda nie czyni nikogo filozofem.
  • Barba non facit philosophum. (łac.)

• Charakter to długotrwałe przyzwyczajenie.

• Czy naprawdę pytasz jaki powód skłaniał Pitagorasa do niejedzenia mięsa? Zastanawiam się raczej przez jaki przypadek oraz w jakim stanie świadomości musiał być pierwszy człowiek, który swoimi ustami posmakował rozlanej krwi i wbił swoje zęby w mięso nieżywego stworzenia, zastawił stoły martwymi, cuchnącymi ciałami i miał czelność nazwać jedzeniem i pożywieniem części, które jeszcze chwilę wcześniej krzyczały i płakały, poruszały się i żyły. Jak oczy mogły znieść widok rzezi, gdy podrzynane były gardła i zdzierana skóra, a kończyny odrywano od kończyn. Jak jego nos wytrzymać mógł ten zapach? Jak to się stało, że nieczystości nie odebrały mu smaku, gdy ten miał kontakt z ranami, wysysając ich soki oraz serum ze śmiertelnych ran? I z pewnością nie są to lwy czy wilki, które zjadamy w odruchu samoobrony – wręcz przeciwnie – ignorujemy to i zarzynamy niewinne, oswojone istoty, które nie posiadają żądeł ani kłów, którymi mogłyby nas zranić. Z powodu kawałka mięsa pozbawiamy ich słońca, światła, całej życiowej ewolucji, do której mają prawo poprzez narodziny oraz życie.
  • Zobacz też: Pitagoras

• Gdzie ty Gajuszu, tam ja Gaja
  • Ubi tu Caius, ibi ego Caia. (Łac.)

• Jeśli przeciwnik popadł w gniew, mądry pozwala sporowi wygasnąć.

• Jeżeli twierdzisz, że natura zaprojektowała Cię abyś jadł mięso, to najpierw zabij własnoręcznie to co zamierzasz zjeść. Zrób to, uzbrojony jednak tylko w to, w co wyposażyła Cię natura, bez pomocy noża, tasaka czy topora.

• Kiedy zgasi się świece, wszystkie kobiety pięknieją.
  • Zobacz też: kobieta

• Kto uciechom Wenery zbyt trwożnie się broni, grzeszy równie jak drugi, co ją nadto goni.

• Łatwiej jest miasto w powietrzu wybudować niż założyć państwo bez religii.
  • Zobacz też: państwo, religia

• Macie zwyczaj nazywania dzikimi bestiami węże, leopardy i lwy; lecz sami jesteście splamieni krwią i w niczym nie ustępujecie ich okrucieństwu. One zabijają jedynie dla zdobywania swojego normalnego pożywienia, lecz wy zabijacie by wykwintniej zastawić stół.
  • Źródło: esej O jedzeniu mięsa
  • Zobacz też: wegetarianizm

• Medycyna i gimnastyka leczą ciało. Lekarstwem dla chorej duszy jest tylko filozofia.

• Mężowie w tym są niesprawiedliwi, bo wymagają od swych żon wierności, a sami nie zawsze jej dochowują. Podobni są w tym do owego hetmana, który od żołnierzy wymaga, żeby odważnie walczyli, a sam ucieka.

• Milczenie w odpowiednim momencie jest ważniejsze i lepsze od wszelkich słów.

• Najlepszą wagą do mierzenia przyjaźni jest nieszczęście.
  • Zobacz też: przyjaźń, nieszczęście

• Nie ma groźniejszego potwora od człowieka.

• O zmarłych nic, jeśli nie dobrze.
  • De mortuis nil, nisi bene. (łac.)

• Przyjaciel jest bardziej konieczny niż ogień i woda.

• Puste beczki i głupcy robią dużo hałasu.

• Synowie władców i wysoko urodzonych powinni przede wszystkim doskonalić naukę jazdy konno.
  • Źródło: Łukasz Marcińczak, Końskie posągi, „Akcent” nr 1 (99), 2005

• Śmierć jest końcem wszystkich spraw życia ludzkiego, wyjąwszy przesądy i zabobony.
  • Źródło: Mikołaj Kozakiewicz, O miłości prawie wszystko, LSW, Warszawa 1982, s. 110.

• Świnia poucza Minerwę.
  • Sus Minervam docet. (łac.)
  • Źródło: Demostenes, 11

• Tak jak but zmienia kształt przez nogę, a nie odwrotnie, tak też duchowe pragnienia zmieniają życie człowieka.

• Trzeba żyć, a nie tylko istnieć.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Zobacz też: życie

• Umysł nie jest naczyniem, które należy napełnić, lecz ogniem, który trzeba rozniecić.
  • Źródło: Gordon Dryden, Jeanette Vos, Rewolucja w uczeniu, wyd. Moderski i S-ka, Poznań 2000, tłum. Bożena Jóźwiak, s. 302.
  • Zobacz też: umysł

• Wieziesz Cezara i jego los.
  • Źródło: Cezar 38, 3

• Z wszystkich ludzkich rzeczy tylko wiedza jest nieśmiertelna.

• Zaszczyty zmieniają obyczaje
  • Honores mutant mores (łac.)

• Życie jest chwilą wieczności.

• Życie nie jest koniecznie, konieczna jest podróż.
  • Vivere non est necesse, sed est necesse navigare. (łac.)