Bronisław Baczko

Bronisław Baczko (2005)

Bronisław Baczko (1924–2016) – polski filozof, historyk myśli społecznej, współzałożyciel warszawskiej szkoły historyków idei.

Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej

(wyd. PWN, Warszawa 1994, przeł. Małgorzata Kowalska)

• Każda władza dąży do tego, by posiadać uprzywilejowaną rolę jako nadawca dyskursu niosącego wyobrażenia społeczne, a także by zachować pewną kontrolę nad drogami ich rozpowszechniania.
  • Zobacz też: władza

• Każde miasto jest, między innymi, projekcją marzeń społecznych w przestrzeni.

• Utopie stają się „rzeczywiste” i „realistyczne”, kiedy wpisują się w pole oczekiwań danej epoki czy grupy społecznej, zwłaszcza zaś kiedy zaczynają pełnić rolę idei przewodnich, które ukierunkowują i mobilizują społeczne nadzieje oraz wyzwalają zbiorową energię. W tym sensie historyk znajduje a posteriori utopie historycznie „udane” i „nieudane”.
  • Źródło: s. 156.
  • Zobacz też: utopia

Inne

• Historycznie biorąc, wstrząs rewolucyjny i wynalazek demokracji to zjawiska ze sobą powiązane i wzajemnie od siebie zależne, składające się na ogromną przemianę polityczną i społeczną: 14 lipca zdobyto Bastylię, a sześć tygodni później Zgromadzenie Konstytucyjne uchwaliło Deklarację praw człowieka i obywatela. Politycznie i socjologicznie są to jednak zjawiska odrębne, a doświadczenie rewolucyjne dowodzi, że zarazem uzupełniają się one i wchodzą ze sobą w sprzeczność. W istocie kryzysy i konwulsje rewolucyjne, szczególnie zaś momenty kulminacyjne, podczas których lud mobilizuje się i masowo powstaje, poddają instytucje przedstawicielskie ciężkiej próbie.
  • Opis: fragment wstępu.
  • Źródło: Rewolucja. Władza, nadzieje, rozterki, przeł. Wiktor Dłuski, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
  • Zobacz też: rewolucja, demokracja

O Bronisławie Baczce

• Błędem było to, że w porę nie ujawniono przed opinią uniwersytecką rzeczywistej nicości naukowej większości matadorów rewizjonizmu i podejrzanej proweniencji ich karier naukowych. (…) Ten błąd jest teraz naprawiany, i to skutecznie.
  • Autor: Andrzej Werblan, kierownik Wydziału Nauki KC PZPR
  • Opis: po zwolnieniu z Uniwersytetu Warszawskiego Bronisława Baczki, Zygmunta Baumana, Włodzimierza Brusa, Leszka Kołakowskiego, Stefana Morawskiego, Janiny Zakrzewskiej i Stefana Żółkiewskiego.
  • Źródło: „Miesięcznik Literacki”, marzec 1968; cyt. za: Marcowe cytaty, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 5 marca 2018.
  • Zobacz też: marzec 1968

• Wiemy, że pewna, w istocie rzeczy nieliczna, lecz skoncentrowana na kilku wydziałach humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego grupa pracowników naukowych ponosi szczególną odpowiedzialność za ostatnie wydarzenia. Ci pracownicy nauki tacy jak profesorowie Brus, Baczko, Morawski, Kołakowski, Bauman, zwalczając od wielu lat politykę naszej partii z pozycji rewizjonistycznych – świadomie i z premedytacją sączyli wrogie poglądy polityczne w umysły powierzonej ich pieczy młodzieży, byli duchowymi inicjatorami wichrzycielskich poczynań.
  • Autor: Władysław Gomułka
  • Opis: przemówienie na spotkaniu z warszawskim aktywem partyjnym wygłoszone 19 marca 1968.
  • Źródło: Przemówienie na spotkaniu z warszawskim aktywem partyjnym wygłoszone 19 marca 1968, mpolska24.pl, 8 kwietnia 2013.