Utopia

Utopia – projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, funkcjonującego na zasadach sprawiedliwości, solidarności i równości.

• Bo aby wszystkich ludzi uczynić doskonałymi, trzeba wielu z nich odebrać wolność, zastosować wobec nich przymus, a nie zdaje się, aby ludzie mogli być szczęśliwi pod przymusem.
  • Autor: Władysław Tatarkiewicz

• Każda śmiała próba dokonania wielkiej zmiany istniejących warunków, każda wzniosła wizja dla ludzkości była zaliczana do utopii.
  • Autorka: Emma Goldman, Socialism: Caught in the Political Trap, (1912), w: Red Emma Speaks, Part 1, Alix Kates Shulman 1972.

• Nie zgadzam się, że utopia jest złem samym w sobie (...) Może się ona stać źródłem zbrodni, ale tylko wówczas, gdy się chce ją realizować przemocą – rewolucji, czy nawet państwa.
  • Autor: Jacek Kuroń, Wiara i wina. Do i od komunizmu, wyd. Aneks, Londyn 1989.

• Nikłe zainteresowanie utopią elitarną kontrastowało ze znaczną popularnością utopii ludowej w jej różnorakich odmianach. Zainteresowanie nią było u nas nie tylko żywe, ale i w niektórych dziedzinach (…) być może nawet wcześniejsze niż na zachodzie Europy.
  • Autor: Janusz Tazbir, Między marzeniem a rezygnacją. W kręgu utopijnych oraz biblijnych legend XVI wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1979, t. 24, s. 44.
  • Zobacz też: chłopi w Polsce

• Oto psychika ludzka nie tylko zmienia się wraz z warunkami życia, ale jest też indywidualnie różnorodna. Tymczasem wszelkie utopie z natury rzeczy zmierzają do swego celu przez ujednostajnienie życia: układ, który uważają za najlepszy, chcą wprowadzić jako powszechnie obowiązujący.
  • Autor: Władysław Tatarkiewicz

• Otóż utopie prezentowały na ogół światy przerażająco uporządkowane, zbudowane (...) na podstawie tabliczki mnożenia.
  • Autor: Jerzy Szacki, Spotkania z Utopią (1980)

• Pisarze zajmujący się fantastyką naukową mają szczególne powinowactwo z dystopią. Wiecie czym jest utopia? Nazwa wywodzi się od greckiego słowa oznaczającego dobre miejsce. Jest to zatem miejsce, gdzie wszystko doskonale działa, wszyscy są szczęśliwi, a dobro i uprzejmość panują powszechnie. Opowiadania o utopiach są niezmiennie nudne. Gdzie jest niebezpieczeństwo? Gdzie wątpliwości?
  Dystopia (złe miejsce) jest oczywiście czymś, gdzie wszystko jest koszmarne i nieprawdopodobnie złe.
  • Autor: Isaac Asimov
  • Źródło: notka do jednego z opowiadań w Isaac Asimov przedstawia najlepsze opowiadania science-fiction (1958)

• W państwie prawdziwa wolność staje się nieziszczalną nigdy utopią.
  • Autor: Edward Abramowski

• W utopii chodzi o to, by mieć korzyści stanu społecznego bez właściwych mu nieszczęść.
  • Autor: Stanisław Lem, Wizja lokalna (1982)

• Wszelka utopia jest ptakiem, którego w pokoju zamknięto:
  W oknach nie widzi on szyb, więc ufa rozmachom swych piór.
  • Autor: Lucjan Rydel

• Zarówno w literacko-filozoficznej, jak w ludowej wizji utopia była snem o krainie urzeczywistnionego egalitaryzmu. Z tą jednak istotną różnicą, iż Platon, Morus czy Campanella czerpali natchnienie z biurokratycznej wizji społeczeństwa opartego na rygorystycznie przestrzeganym prawodawstwie, w którym obowiązek pracy obejmowałby wszystkich obywateli. Tymczasem utopia w swej rubaszno-plebejskiej odmianie przyjmowała jako naturalną anarchiczną strukturę społeczeństwa, wolnego od wszelkich obowiązków i ucisku prawa.
  • Autor: Janusz Tazbir, Między marzeniem a rezygnacją. W kręgu utopijnych oraz biblijnych legend XVI wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1979, t. 24, s. 44–45.

• Żadne wydarzenie – nawet Auschwitz – nie może przemawiać za tym, byśmy porzucili pracę na rzecz danej utopii. Za tym może przemawiać tylko inna, bardziej przekonująca utopia.
  • Autor: Richard Rorty, Kosmopolityzm bez emancypacji.

Zobacz też:

Wikisłownik

Zobacz też hasło utopia w Wikisłowniku

• antyutopia