Loading AI tools
Żółtaczka noworodków (łac. Icterus neonatorum) – żółtaczka występująca w okresie noworodkowym, u podstaw której leżą zaburzenia przemiany bilirubiny.
W noworodkowym okresie życia występują następujące czynniki fizjologiczne predysponujące do jej wystąpienia:
- zwiększona liczba erytrocytów w 1 ml krwi;
- skrócenie czasu ich przeżycia;
- niedojrzałość enzymatyczna wątroby, charakteryzująca się mniejszą zdolnością do wychwytywania bilirubiny przez komórki wątrobowe, a z drugiej zmniejszoną zdolnością jej sprzęgania wskutek niewydolności układów enzymatycznych UDPG-T (urydylo-dwufosfoglukuronylo-transferaza) i UDP (urydylo-dwufosforan).
Żółtaczkę fizjologiczną stwierdza się u 40% noworodków donoszonych i prawie 100% wcześniaków[1], choć dane co do częstości ich występowania są niespójne[potrzebny przypis]. Wynika z tego, że żółtaczka jest procesem fizjologicznym, jednakże w pewnych niekorzystnych sytuacjach, może się stać procesem chorobowym. Dlatego żółtaczki okresu noworodkowego zostały podzielone na żółtaczki fizjologiczne i patologiczne.
Aby żółtaczka mogła zostać uznaną za fizjologiczną, musi spełniać następujące kryteria:
- u noworodków donoszonych pojawia się w 2. dobie, osiąga maksimum w 4–5. dobie po czym stopniowo ustępuje, ustępując do 10. dnia życia noworodka i maksymalny poziom bilirubiny nie przekracza 205 μmol/l (12 mg/dl);
- u noworodków urodzonych przedwcześnie, pojawia się zwykle w 3. dobie życia, może się utrzymywać nawet do 21 dni, a maksymalny poziom bilirubiny wynosić 257 μmol/l (15 mg/dl).
Rozpoznanie
Żółtaczkę rozpoznaje się i traktuje jako fizjologiczną, na podstawie powyższych kryteriów. Zwykle wręcz rozpoznanie opiera się na wzrokowej ocenie zabarwienia powłok, które jest również charakterystyczne. Początkowo zażółceniu ulega twarz, później tułów, następnie kończyny i na samym końcu zabarwieniu ulegają dystalne ich części – dłonie i stopy. Kolejność ustępowania zażółcenia jest dokładnie odwrotna.
Leczenie
Jako proces fizjologiczny nie wymaga leczenia. Częste karmienie piersią (co najmniej raz na trzy godziny) może zatrzymać wzrost poziomu bilirubiny[2][niewiarygodne źródło?] lub go obniżyć.
Jak już wspomniano, żółtaczka jest procesem fizjologicznym. Za patologiczną, żółtaczkę noworodków uważa się w przypadkach, gdy nie spełnia kryteriów żółtaczki fizjologicznej, czyli:
- pojawia się przedwcześnie – w 1. dobie życia – tak zwana żółtaczka przedwczesna (icterus praecox);
- przedłuża się ponad 7 dni lub >14 dni u wcześniaków – żółtaczka przedłużona (icterus prolongatus);
- poziom bilirubiny przekracza (17 mg/dl) – żółtaczka nadmierna (hiperbilirubinaemia).
Diagnostyka
Obowiązuje konieczność wielokrotnego pomiaru stężenia bilirubiny, za pomocą metod przezskórnych z użyciem bilirubinometru lub oznaczenia stężenia we krwi[3].
Przyczyny
W zależności od mechanizmu powstania żółtaczki, dochodzi do zwiększenia stężenia bilirubiny pośredniej lub bezpośredniej.
Żółtaczki wywołane przez bilirubinę pośrednią
- zwiększone wytwarzanie bilirubiny;
- zmniejszony klirens bilirubiny:
- choroba Gilberta;
- Zespół Criglera-Najjara;
- galaktozemia;
- tyrozynemia;
- niedoczynność tarczycy;
- niedoczynność przysadki mózgowej;
- wcześniactwo;
- żółtaczka pokarmu kobiecego.
Żółtaczki wywołane przez bilirubinę bezpośrednią
- zapalenie wątroby;
- choroby dróg żółciowych;
- choroby metaboliczne.
Leczenie żółtaczki patologicznej
Leczenie żółtaczki ma na celu obniżenie poziomu bilirubiny i ma za zadanie nie dopuścić do rozwoju powikłań hiperbilirubinemii, a zwłaszcza żółtaczki jąder podkorowych (kernicterus)[4][5]. Realizuje się to poprzez stosowanie następujących procedur:
- fototerapię noworodka;
- transfuzję wymienną wykonywana jedynie w wypadkach wystąpienia żółtaczki jąder podkorowych;
- leczenie farmakologiczne:
- ma znaczenie drugoplanowe i jest stosowane tylko w przypadkach, gdy fototerapia nie przynosi rezultatów, lub następuje gwałtowny wzrost poziomu bilirubiny:
- fenobarbital działający poprzez zwiększenie produkcji UDPG-T oraz zwiększenie wydalania bilirubiny;
- cholestyramina – zmniejsza krążenie wątrobowo-jelitowe;
- wlew 5% glukozy i (lub) albuminy;
- leki zwiększające perystaltykę przewodu pokarmowego.
- ma znaczenie drugoplanowe i jest stosowane tylko w przypadkach, gdy fototerapia nie przynosi rezultatów, lub następuje gwałtowny wzrost poziomu bilirubiny:
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
