Loading AI tools
gatunek ptaka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ślimakojad żółtooki[4] (Helicolestes hamatus) – gatunek drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Ameryce Południowej i we wschodniej Panamie. Gatunek słabo poznany, niezagrożony wyginięciem.
| Helicolestes hamatus[1] | |||
| (Temminck, 1821) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Helicolestes[2] | ||
| Gatunek |
ślimakojad żółtooki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
.jpg)
Takson po raz pierwszy opisany przez Temmincka w 1821 roku pod nazwą Falco hamatus[5]. Jako lokalizację holotypu autor wskazał Brazylię[5]. Wcześniej umieszczany w rodzaju Rostrhamus, jednak niektórzy autorzy zasugerowali ponowne umieszczenie go w monotypowym rodzaju ze względu na różnice w stylu lotu, odgłosów, zachowań rozrodczych i siedlisk od pozornie podobnego do niego ślimakojada czerwonookiego (Rostrhamus sociabilis)[6][7]. Zmiany te zostały zaakceptowane przez AOU[8] oraz SACC[9]. Nazwa rodzajowa pochodzi od słów helikos (ἑλικος) oznaczającego w greckim muszlę ślimaka oraz lēistēs (λῃστης) oznaczającego w języku greckim złodzieja. Nazwa gatunkowa hamatus oznacza w łacinie zakrzywiony, haczykowaty. Takson monotypowy, nie wyróżniono podgatunków[10][11].
Skrajnie wschodnia Panama przez północną i wschodnią Kolumbię do zachodniej i północno-wschodniej Wenezueli, Surinamu i Gujany Francuskiej[11][10]; również na południe przez amazońską część Brazylii do wschodniego Peru i Boliwii (departamenty Pando i Beni)[11][3][12]. Granice zakresu występowania są słabo udokumentowane, po części ze względu na mylenie go ze ślimakojadem czerwonookim[11].
Długość ciała 35–41 cm, masa ciała samca 377–448 g, samicy 367–485 g[13], rozpiętość skrzydeł 80–90 cm[11]. Pozostałe wymiary (w mm) przedstawia tabela[13]:
| Skrzydło | Ogon | Dziób | Skok |
|---|---|---|---|
| ♂ 265–284; ♀ 272–288 |
♂ 113–137; ♀ 117–142 |
♂♀ 29–35 | ♂♀ 41–46 |
Masywny ptak z szerokimi, okrągłymi końcówkami skrzydeł oraz kwadratowym ogonem, który ledwo wystaje zza skrzydeł podczas lotu[11]. Czarny haczykowaty dziób długi i cienki. Upierzenie koloru łupkowoszarego, ogon czarny. Tęczówka koloru pomarańczowo-żółtego, nogi, woskówka i naga skóra na twarzy koloru od żółto-pomarańczowego do pomarańczowo-czerwonego[11]. Od samców ślimakojada czerwonookiego różnią się kolorem oczu, ciemniejszym zadem, szerszymi skrzydłami i znacznie krótszym ogonem[13]. Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy przejawiający się nieznacznie większymi rozmiarami samic. Młodociane osobniki podobne do dorosłych, ale na ogonie znajdują się dwa białe paski oraz końcówki[11].
Zamieszkuje zalane brzegi lasów, np. wokół płytkich lagun i osuszających się zalanych obszarów[11]. Spotykany też w lasach deszczowych, na skraju bagien, zwłaszcza w lasach typu várzea[13], a także stojących lagunach i zalesionych plantacjach, do wysokości 750 m n.p.m.[11] Na obszarze Cocha Cashu Manu National Park w Peru, widywano go polującego w gęstych, krzewiastych obszarach znajdujących się wzdłuż krawędzi bagien[14]. Widywany regularnie, kiedy niewysoko szybuje w grupach liczących do 10 osobników[13][14].
Żywi się głównie ślimakami z rodzaju Pomacea[11]. Wydobywa części miękkie ślimaka poprzez przebicie muszli i przecięcie jego wrzecionowatych mięśni w miejscu ich przylegania do muszli[11]. W Brazylii zaobserwowano, że na 8% jego diety składają się kraby z gatunku Dilocarcinus dentatus[15].
Sezon rozrodczy słabo poznany. W Wenezueli i Gujanie gniazduje od czerwca do października, w czasie pory deszczowej[11]. Na początku lipca w północno-wschodnim Peru znaleziono gniazdo z jajami, natomiast pod koniec lipca zaobserwowano gniazdo we wschodnim Ekwadorze[13]. Gniazda znajdują się około 1 km od siebie[11]. Gniazdo zbudowane z cienkich patyków znajduje się na drzewach, konarach w zalanych lasach galeriowych lub plantacjach kawy średnio na wysokości 14 m (zaobserwowano je również na 18 m[16], 20 m[13] oraz 25 m[17])[11]. Monogamiczna para może spędzić ze sobą całe życie[18]. W gnieździe znajdują się 2 jaja (ewentualnie 3[13]). Okres inkubacji trwa około 30 dni[11]. U piskląt po wylęgnięciu spód ciała jest koloru brązowego; dół z białymi plamami[11]. Pierzenie trwa 35 dni, do lotu młode ptaki są zdolne po upływie 40 dni[11]. W wysiadywaniu i wychowie młodych biorą udział obydwoje rodzice.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[3]. Całość populacji szacuje się na 1000–10 000 osobników, co mniej więcej równa się 670–6700 dojrzałych ptaków[12]. Trend liczebności populacji jest spadkowy[3]. Zagrożenia dla tego gatunku są słabo poznane i wymagają badań[11]. Być może podatny jest na wylesianie i degradacje jego środowiska[11]. Zagrożeniem również może być wyspecjalizowana dieta[11] tego ptaka.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
