Zdzisław Karpiński (weterynarz)

Zdzisław Zygmunt^[a] Karpiński ps. „Wicher”, „Zdzisław Leżachowski” (ur. 14 lutego 1890 w Leżachowie, zm. w 1940 w ZSRR) – major Lekarz weterynarii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, doktor medycyny weterynaryjnej, dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie w latach 1931–1939, ofiara zbrodni katyńskiej.

Zdzisław Karpiński

Wicher, Zdzisław Leżachowski

Zdzisław Karpiński
major lekarz weterynarii
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1890 Leżachów
Data i miejsce śmierci	1940 USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1914–1924
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	42 Pułk Artylerii Armii Austriackiej, 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich, II Brygada Legionów Polskich, 7 Pułk Ułanów Lubelskich, 24 Pułk Artylerii Lekkiej
Stanowiska	zastępca dowódcy szwadronu, dowódca szwadronu cekaemów
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska, wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza praca	miejski lekarz weterynarii w Jarosławiu, dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 14 lutego 1890 w Leżachowie, w rodzinie Michała i Joanny z Waligórskich^[6]. Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu podjął w 1911 roku studia na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1912–1914 był członkiem Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Od 1 sierpnia do 10 listopada 1914 pełnił służbę w austriackim 2 pułku artylerii, w charakterze jednorocznego ochotnika^[7] . 20 listopada 1914 roku wstąpił do 1 pułku ułanów Legionów Polskich, służył na froncie. 15 października 1916 przeniesiono go do dowództwa Komendy II Brygady Legionów Polskich na stanowisko lekarza weterynarii. 1 stycznia 1917 został mianowany chorążym weterynaryjnym^[8]. 5 czerwca 1917 został awansowany na podporucznika weterynarza ze starszeństwem z 2 czerwca 1917^[7] . Od 15 lutego 1918 roku wraz z II Brygadą walczył na Ukrainie, 11 maja 1918 roku w czasie bitwy pod Kaniowem dostał się do niewoli niemieckiej w Potoku. Po przewiezieniu do Białej Podlaskiej udało mu się uciec 1 lipca.

18 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego z przydziałem do 7 pułku Ułanów Lubelskich. Przeszedł cały szlak bojowy tego pułku, uczestnicząc we wszystkich jego walkach, jako zastępca dowódcy 1 szwadronu. W styczniu 1919 roku wrócił ze swoim szwadronem do Warszawy. W lutym 1919 roku został mianowany na dowódcę szwadronu cekaemów. 1 marca 1919 roku udał się wraz z pułkiem na Front Litewsko-Białoruski. W połowie listopada 1919 roku uzyskał otrzymał urlop na dokończenie studiów weterynaryjnych. Uzyskał dyplom lekarza weterynarii 1 kwietnia 1920 roku, po czym został przeniesiony z Korpusu Jazdy do Korpusu Lekarzy Weterynarii i skierowany do 7 pułku ułanów na stanowisko lekarza weterynarii.

Według stanu na 1 czerwca 1921 roku był przydzielony do Okręgowego Szpitala Koni Nr 6 ze skierowaniem do 7 pułku ułanów. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 43. lokatą w korpusie oficerów weterynaryjnych (lekarzy weterynaryjnych)^[4]. W 1923 był przydzielony z Kadry Okręgowego Szpitala Koni Nr 10 w Przemyślu do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu na stanowisko starszego lekarza weterynarii pułku^[9]. Z dniem 31 marca 1924 został przeniesiony do rezerwy^[10] i przydzielony w rezerwie do Kadry Okręgowego Szpitala Koni Nr 10 w Przemyślu^[5]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Jarosław^[11].

Po zakończeniu służby wojskowej pracował jako miejski lekarz weterynarii w Jarosławiu (ulica Nad Sanem 45), a od 1931 (albo od 1935^[12]) jako dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie (do 1939). W 1930 lub 1933^[12][13] obronił pracę doktorską na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Był aktywnym członkiem Oddziału Lwowskiego Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych RP.

Został zamordowany w 1940 przez NKWD^[13][12]. Jego nazwisko figuruje na Ukraińskiej Liście Katyńskiej. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Zdzisława Karpiński był żonaty z Anną, z którą miał trzech synów: Jerzego, Wiesława i Janusza^[6]. Rodzina majora została deportowana w głąb Rosji. Jerzy zginął z wycieńczenia i choroby szukając matki i braci. Dotarł chory do matki, która przebywała wtedy w Chu w Kazachstanie. Niestety następnego dnia w wigilię Świąt Bożego Narodzenia 1941 umarł na jej rekach. Pochowany w Chu. Żona Anna i dwaj synowie Wiesław i Janusz z Armią gen. Andersa wyszli z ZSRR do Iranu a stamtąd do Wielkiej Brytanii. Walczyli jako lotnicy do końca wojny. Ponieważ po wojnie nie było w Anglii miejsca dla Polaków, więc emigrowali do Kanady i po kilku latach sprowadzili z Południowej Afryki matkę, która tam przeżyła wojnę. Janusz zmarł w 1999 roku w Bethlehem, Pennsylvania a Wiesław odszedł kilka lat później w Hannover w stanie Ontario.

Awanse

• porucznik – 15 marca 1918 roku
• kapitan – przed 1 czerwca 1921 roku

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5423 – 17 maja 1922^[14][15][16]
• Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[17][18][19]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[13] (po raz pierwszy w 1921)^[20][21]
• Medal Zwycięstwa^[22][23]
• Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych^[24]

Zobacz też

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• Ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
• Zbrodnia katyńska

Uwagi

1. W literaturze pojawiają się dwa różne drugie imiona Karpińskiego. „Józef” występuje u Gibasiewicza (↓) z adnotacją: „W «Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA» znajduje się informacja o Karpińskim Zdzisławie Zygmuncie ur. 1890 r.: śmierć 1940 r. na Ukrainie.” Autor tego biogramu powołuje się na źródła: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej 1939–1945”, „Życie Weterynaryjne” 1968, 5, s. 156 oraz „Alfabetyczny spis lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa 1931, poz. 476, s. 62–63, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zestaw biogramów)”, Puławy, 1984, s. 168. Natomiast „Zygmunt” pojawia się na dyplomie ukończenia studiów weterynaryjnych^[1], w dostępnym w Internecie spisie weterynarzy^[2] oraz w Kartotece personalno-odznaczeniowej^[3] i ewidencji Wojska Polskiego^[4][5].