Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich

Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich – mord dokonany przez okupantów niemieckich 4 grudnia 1942 roku, którego ofiarą padło dziewięciu mieszkańców Pantalowic i Hadli Szklarskich udzielających pomocy Żydom.

Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich

Państwo	Polska pod okupacją III Rzeszy
Miejsce	Pantalowice i Hadle Szklarskie
Data	4 grudnia 1942
Liczba zabitych	9 osób
Typ ataku	masowy mord
Sprawca	III Rzesza
Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce zdarzenia
49°57′20″N 22°26′46″E

Przebieg zbrodni

Przyczyną zbrodni była pomoc, którą ludność polska udzielała Żydom ukrywającym się w lesie nieopodal Hadli Szklarskich^[1]. Jako pierwsi ofiarą niemieckich represji padli mieszkańcy Pantalowic. Rankiem 4 grudnia 1942 roku do wsi przybyła grupa gestapowców i żandarmów, którą dowodził komendant posterunku żandarmerii w Łańcucie Anton Hachmann. Niemcy przywieźli ze sobą osiemnastoletnią Małkę Schönfeld, której obiecali ocalenie życia w zamian za zidentyfikowanie Polaków udzielających pomocy uciekinierom^[2]. Żydówka wskazała Niemcom sześć osób – Władysława Deca, małżonków Emilię i Wincentego Lewandowskich, małżonków Jakuba i Zofię Kuszek oraz ich córkę, Justynę Kubicką, z d. Kuszek^[3]. Wszystkich zadenuncjowanych zamordowano strzałami w tył głowy na podwórzu gospodarstwa Lewandowskich^[2].

Podczas przeszukania prowadzonego w domu Władysława Deca w ręce żandarmów wpadło rodzinne zdjęcie, na którym widnieli bracia zamordowanego. Żydowska dziewczyna zidentyfikowała ich jako osoby, które również udzielały pomocy uciekinierom. W rezultacie jeszcze tej samej nocy Niemcy udali się do Hadli Szklarskich, gdzie w rodzinnym domu zatrzymali Bronisława, Stanisława i Tadeusza Deców. Po konfrontacji z Małką Schönfeld trzej bracia zostali zastrzeleni^[2].

Upamiętnienie

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 25 stycznia 2010 roku bracia Bronisław, Stanisław, Tadeusz i Władysław Decowie zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Przypisy

1. Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 412–413.
2. Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 413.
3. Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 412.
4. M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 423

Bibliografia

• Aleksandra Namysło, Grzegorz Berendt (red.): Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Studiów Strategicznych, 2014. ISBN 978-83-7629-669-2.