Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy

Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy (łac. cisterna cerebellomedullaris, ang. cerebellomedullaris cistern) in. zbiornik wielki (łac. cisterna magna, ang. cisterna magna) – największy i najważniejszy zbiornik podpajęczynówkowy, zlokalizowany w kącie utworzonym przez móżdżek i rdzeń przedłużony.

Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy

cerebellomedullaris cistern

cisterna cerebellomedullaris

Przekrój poprzeczny pokazujący położenie trzech najważniejszych zbiorników podpajęczynówkowych (pajęczynówka narysowana niebieską kreską, zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy (cisterna cerebellomedullaris) opisany w dolnym prawym narożniku rysunku)

Budowa anatomiczna

Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy zlokalizowany jest w dole tylnym czaszki i jest utworzony przez pajęczynówkę przechodzącą z rdzenia przedłużonego na powierzchnię dolną móżdżku w jej tylnej części^[1]. Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy od przodu ograniczony jest przez rdzeń przedłużony, od tyłu przez oponę twardą, od góry przez móżdżek, a od dołu łączy się z jamą pajęczynówkową rdzenia kręgowego^[1]. Rozmiary zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego są zmienne^[1]. Jego wymiar poprzeczny wynosi 5–7 cm natomiast głębokość 1,5–2 cm^[1] i jest to największy^[1][2] oraz najważniejszy zbiornik w jamie czaszki^[1].

Znaczenie kliniczne

• punkcja zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego (z nakłucia podpotylicznego^[1][3]) pozwala na pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego do oceny obecności komórek nowotworowych w glejaku wielopostaciowym, rdzeniaku, wyściółczaku oraz przerzutach nowotworowych, diagnostyki zakażeń towarzyszących zespołowi nabytego niedoboru odporności^[3], a także innych schorzeń neurologicznych^[4];
• ocena zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego podczas położniczego badania ultrasonograficznego jest zalecana w II trymestrze ciąży^[5], jego zwężenie często towarzyszy rozszczepowi kręgosłupa^[5][6], natomiast poszerzenie – aberracjom chromosomowym,^[7] takim jak: zespół Downa (trisomia chromosomu 21), zespół Pataua (trisomia chromosomu 13), zespół Edwardsa (trisomia chromosomu 18)^[7];
• zabieg połączenia komory bocznej był stosowany w leczeniu wodogłowia^[8].