Zamch

Zamch (ukr. Замх, dawniej również Zamek^[6]) – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Obsza^[7][4]. Leży na Płaskowyżu Tarnogrodzkim i Równinie Biłgorajskiej.

Zamch

Zamek

wieś
Centrum wsi
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	biłgorajski
Gmina	Obsza
Liczba ludności (2021)	1270[1][2]
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	23-413[3]
Tablice rejestracyjne	LBL
SIMC	0896172[4]
Położenie na mapie Polski Zamch
Położenie na mapie województwa lubelskiego Zamch
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego Zamch
Położenie na mapie gminy Obsza Zamch
50°19′02″N 23°01′38″E[5]

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Zamch I i Zamch II^[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1405 mieszkańców i była największą co do liczby ludności miejscowością gminy^[9].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Jozafata Kuncewicza^[10].

W obszar wsi Zamch wchodzą jako integralne części[11]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0896189	Nawozy	część wsi
0896195	Parcela	część wsi
0896203	Pardasówka	część wsi
0896210	Podkolonia	część wsi
0896226	Załom Duży	część wsi
0896232	Załom Mały	część wsi
0896249	Zamosty	część wsi

Historia

Wieś królewska Zamech w 1515 należała do grodu w Leżajsku^[12], a w 1589 położona była w starostwie niegrodowym zamechskim w ziemi przemyskiej województwa ruskiego^[13]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1405 mieszkańców^[9] i była największą miejscowością gminy Obsza. Wieś położona w powiecie przemyskim, była własnością Marii Kazimiery Sobieskiej, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku^[14].

W Zamchu polowali Zygmunt August i Stefan Batory. W utworze Jana Kochanowskiego Dryas Zamechska (Dryas Zamchana Polonice et Latine; Pan Zamchanus) podczas polowania w pobliżu miejscowości Zamch król Stefan Batory spotyka driady^[15].

Urodzeni w Zamchu

• Rafał Hadziewicz (1803-1886) – malarz, współzałożyciel „Zachęty”
• Antoni Wróbel ps. „Burza-Anton” – dowódca oddziału partyzanckiego BCh, uczestnik największej bitwy partyzanckiej w Polsce, nad rzeką Sopot, zwanej bitwą pod Osuchami. Poległ wraz z oddziałem w walce w uroczysku Maziarze 24 czerwca 1944 roku

Produkcja rolna

Dominującą produkcją rolną jest tytoń, uprawa zbóż, poza tym hodowla trzody i bydła mlecznego. W uprawach dominuje pszenica ozima i jęczmień jary. Powiększa się areał uprawy truskawek i ziemniaków. Zbyt duże rozdrobnienie gruntów rolnych spowalnia wprowadzanie produkcji wielkotowarowej. Średnia gospodarstw rolnych to 3,5–10 ha. z czego 1/4 zajmują łąki.

Infrastruktura

Zamch jest wsią zmechanizowaną; 2 sklepy spożywcze, 1 przemysłowy, bar, szkoła, sala gimnastyczna, kościół i samodzielna parafia. Dobra sieć drogowa i dogodne połączenia komunikacyjne. Całkowita telefonizacja, sieć wodociągowa i kanalizacja. Swobodny dostęp do sieci Internet. Duża i dobrze rozmieszczona sieć sprzedaży detalicznej.

Obiekty zabytkowe

• Cerkiew greckokatolicka z 1842 roku, od 1875 prawosławna, obecnie kościół pw. św. Jozafata
• Zespół cmentarzy: najstarszego, unicko-prawosławnego, prawosławnego i rzymskokatolickiego^[16].

Galeria

• 
  Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Zamchu
• 
  Kościół św. Jozafata i św. Praksedy, dawna cerkiew unicka
• 
  Pozostałość nowego cmentarza prawosławnego w Zamchu
• 
  Cmentarz unicko-prawosławny, grupa nagrobków z XIX w.

Przypisy

1. Wieś Zamch w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1585 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
5. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 157950
6. Główny UrządG.U. Statystyczny Główny UrządG.U., Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 4, Województwo lubelskie, 1924, s. 6.
7. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
8. BIP gminy, sołectwa [dostęp 2023-12-12]
9. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
10. Opis parafii na stronie diecezji
11. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
12. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XV cz.2 [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2019-07-11] (pol.).
13. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 24.
14. Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 182.
15. Zob. tekst utworu w Wikiźródłach
16. D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994, s. 170-171.

Linki zewnętrzne

• Zamch, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 365.
• Zamch, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 712.